Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Τουρκογιαννιώτικα στιχοπλάκια και τουρκοκρητικές μαντινάδες: Η ελληνική aljamiado γραμματεία

Δέδες Γιώργος, Yenişehiroğlu Filiz, Μπαλτά Ευαγγελία

26 Μαρτίου 2014

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 91:27 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 2269
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /
Ομιλητές
Δέδες Γιώργος
Yenişehiroğlu Filiz
Μπαλτά Ευαγγελία

Γλώσσα
Αγγλική, Ελληνική,Τουρκική (με ταυτόχρονη αγγλική μετάφραση)

Ημερομηνία
26/03/2014

Διάρκεια
91:27

Εκδήλωση
Κύκλοι διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο

Χώρος
Σισμανόγλειο Μέγαρο, Κωνσταντινούπολη

Διοργάνωση
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη

Κατηγορία
Γλωσσολογία / Γλωσσικά Θέματα, Ιστορία

Ετικέτες
Σισμανόγλειο μέγαρο, τουρκογιαννιώτικα, τουρκοκρητικά, στιχοπλάκια, μαντινάδες, aljamiado

Ο κύκλος των ιστορικών διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο (Νοεμ. 2013 - Μάιος 2014) που οργανώνει το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών) με θέμα «Γλώσσες και αλφάβητα μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων υπηκόων της οθωμανικής αυτοκρατορίας» συνεχίστηκε με την Τρίτη σειρά διαλέξεων στις 26 Μαρτίου 2014. 

Όλες οι ομιλίες έγιναν στα τουρκικά και στα αγγλικά με σύγχρονη διερμηνεία. 

O 3ος κύκλος ήταν αφιερωμένος στους ελληνόγλωσσους μουσουλμάνους, Τουρκοκρητικούς και Τουρκογιαννιώτες, οι οποίοι με την Ανταλλαγή υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία. Από την Κρήτη τότε έφυγαν περί τους 80.000. Στις αρχές του 19ου αιώνα η μουσουλμανική κοινότητα της Κρήτης έφτανε τις 200.000 σε ένα σύνολο πληθυσμού 350.000. Ιστορικές πηγές αλλά και η λαϊκή ποίηση καταγράφουν εικόνες από τη συμβίωση μουσουλμάνων και χριστιανών. Βιβλία όπως του τουρκοκρητικού Εκμέλ Μολλά που επισκέφτηκε την πατρίδα του Κρήτη το 1955 και ταινίες όπως Οι άνθρωποι του παππού μου του σκηνοθέτη Τσαγάν Ιρμάκ μιλούν για τη συμβίωση και τη νοσταλγία των τουρκοκρητικών που έφυγαν από το νησί με την Ανταλλαγή των πληθυσμών.

Για την προέλευση των τουρκογιαννιωτών δεν έχουν γίνει έρευνες. Η πλειονότης των απόψεων στηριγμένες σε μια προφορική παράδοση υποστηρίζει ότι οι τουρκογιαννιώτες είναι εξισλαμισμένοι Ηπειρώτες και Αλβανοί ελληνόφωνοι.  Βιβλία όπως το Yanya’nın Gözyaşları του Fazil Bülent Kocamemi για την τουρκογιαννιώτισσα γιαγιά του μας μιλούν για την προσφυγική εμπειρία των μουσουλμάνων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους το 1924 και να φύγουν με πλοία από την Πρέβεζα για την Τουρκία. Έλληνες διηγηματογράφοι εξιστορούν την οδύνη και τη συγκίνηση για την Έξοδο των Τούρκων συμπολιτών τους. 

Η τουρκογιαννιώτικη και τουρκοκρητική γραμματεία συνιστούν την ελληνική aljamiado . Το αλφάβητο και αυτών των γραμματειών είναι το αλφάβητο της θρησκείας, όπως και στην περίπτωση των καραμανλίδικων και των αρμενοτουρκικών. Οι μουσουλμάνοι Τουρκοκρητικοί και Τουρκογιαννιώτες γράφουν τα ελληνικά που μιλούν με αραβικούς χαρακτήρες. Είναι κείμενα γραμμένα σε ριμάδες, δεκαπεντασύλλαβα ομοιοκατάληκτα δίστιχα. Η ελληνική γλώσσα των κειμένων με πολλούς τουρκισμούς και ιδιωματισμούς απηχεί τη γλώσσα των περιοχών αυτών. Στην ιδιότυπη αυτή γραμματεία και τους ανθρώπους που τη δημιούργησαν στην ελληνική γη ήταν αφιερωμένος ο τρίτος κύκλος των διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο


Διαβάστε περισσότερα για τον κύκλο διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο εδώ.

Δέδες Γιώργος Καθηγητής, Τμήμα Τουρκολογίας, Πανεπιστήμιο SOAS του Λονδίνου

Ο Γιώργος Δέδες είναι καθηγητής του τμήματος Τουρκολογίας του Πανεπιστημίου SOAS (Σχολή Ασιατικών, Αφρικανικών και Μεσανατολικών σπουδών) του Λονδίνου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη οθωμανικών θρησκευτικών και ηρωικών επών και στη μελέτη θρησκευτικών και λογοτεχνικών κειμένων γραμμένων με αραβικούς χαρακτήρες συμπεριλαμβανομένων και των δίγλωσσων μαντινάδων (tuhfeler), κείμενα τα οποία είναι γνωστά ως ελληνική Aljamiado. Στις δημοσιεύσεις του Γιώργου Δέδε συμπεριλαμβάνεται η κριτική έκδοση του έπους Battalname, ο θρυλικός βίος και τις ηρωικές πράξεις του Seyyid Battal Gazi, (Battalname: Introduction, English translation, Commentary and Facsimiles, 2 vols, Cambridge, MA, 1996) και η μελέτη The Ascensions of Felicity and Sources of Nobility: An English Translation of Su'udi's Metali' ul-Sa'adet (Moleiro, 2007)”.

Yenişehiroğlu Filiz Ιστορικός Τέχνης

Η Filiz Yenişehiroğlu αποφοίτησε το 1968 από το Αμερικάνικο Κολέγιο Θηλέων στο Arnavutköy / Μέγα Ρεύμα. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές της καθώς και την διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στον τομέα των Καλών Τεχνών. Από το 1976 έως το 2002 δίδαξε Ιστορίας της Τέχνης και ειδικότερα ισλαμικής και οθωμανικής τέχνης, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Hacettepe. Την περίοδο 2003 με 2008 ίδρυσε την Σχολή Καλών Τεχνών, Σχεδίου και Αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο Başkent, της οποίας διετέλεσε και κοσμήτωρ, όπως και πρόεδρος του τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Σχεδίου. Έχει επίσης διατελέσει διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας και Εφαρμογής της Τέχνης του ίδιου πανεπιστημίου.

Μπαλτά Ευαγγελία Ιστορικός, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Υπεύθυνη διοργάνωσης του Κύκλου Ομιλιών στο Σισμανόγλειο Μέγαρο

H Ευαγγελία Μπαλτά γεννήθηκε στην Καβάλα το 1955. Σπούδασε στο Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973-77) με υποτροφια ΙΚΥ και με υποτροφία του Ιδρύματος ''Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης'' συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη (Paris I-Sorbonne) και Ecole Pratique des Hautes Etudes IV Section (1980-1983). Έγινε διδάκτορας της οθωμανικής ιστορίας το 1983. Εργάστηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, 1979), στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (1978, 1984-1987) και δίδαξε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κατά τα δυο πρώτα χρόνια της ίδρυσης του (Κέρκυρα, 1985-1987). Από το 1987 εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Τα ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας των οθωμανικών χρόνων και στη μελέτη του μικρασιατικού ελληνισμού. Παράλληλα με τα ερευνητικά της καθήκοντα σε προγράμματα του ΕΙΕ εργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος για την ίδρυση του Μουσείου Ελιάς (Σπάρτη), του Μουσείου Λαδιού (Μυτιλήνη), τα Μουσεία Οίνου (κτήμα Χατζημιχάλη) και κτήμα Γεροβασιλείου (Επανομή). Ήταν επιστημονική υπεύθυνος στην αναστήλωση και αποκατάσταση του ΚAYAKAPI στο Urgup της Τουρκίας (Project Kayakapi, 2002-2008). Προσκεκλημένη από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού δίδαξε σε σεμιναριακούς κύκλους μαθημάτων.

Ιδρυτικό μέλος της συντακτικής ομάδας του ΟΙΝΟΝ ΙΣΤΟΡΩ, διοργάνωσε επτά συνέδρια (2000-2008). Από τo 2008 διοργανώνει Διεθνείς Επιστημονικές Συναντήσεις για τις Καραμανλίδικες Σπουδές και από το 2011 διδάσκει στο Intensive Ottoman and Turkish Summer School of Harvard University's Department of Near Eastern Languages and Civilizations (Cunda Adasi-Ayvalik). Είναι μέλος εκδοτικών επιτροπών σε ιστορικά περιοδικά της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Σχετικές ομιλίες