Mignon Laurent
Gerson Sarhon Karen
Μπαλτά Ευαγγελία
Γλώσσα
Αγγλική
Ημερομηνία
12/05/2014
Διάρκεια
72:54
Εκδήλωση
Κύκλοι διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο
Χώρος
Σισμανόγλειο Μέγαρο, Κωνσταντινούπολη
Διοργάνωση
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Κατηγορία
Γλωσσολογία / Γλωσσικά Θέματα, Ιστορία
Ετικέτες
Ο τελευταίος φετινός κύκλος διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο ήταν αφιερωμένος στις γλώσσες και τα αλφάβητα των Εβραίων, η παρουσία των οποίων στα εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας ανάγονται στα χρόνια των ρωμαϊκών χρόνων, εξού και η ονομασία Ρομανιώτες που δίνεται στους απογόνους αυτών των ελληνόφωνων Εβραίων.
Στα χρόνια της βασιλείας του σουλτάνου Βαγιαζίτ ΙΙ, οι Σεφαραδίτες Εβραίοι διωγμένοι από την Ισαβέλα και τον Φίλιππο Β΄ φτάνουν από την Ιβηρική χερσόνησο το 1492 στην οθωμανική αυτοκρατορία, όπου και εγκαθίστανται ακολουθούμενοι από Εβραίους άλλων περιοχών της Ευρώπης. Οι Σεφαραδείτες Εβραίοι μιλούν Εβραιοσπανιόλικα, Ladino, όπως θα καθιερωθεί να λέγεται των περισσότερων Εβραίων της δυτικής οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στη γλώσσα αυτή θα αρχίσουν να εκδίδονται εβραϊκά κείμενα από τον 18ο αιώνα, καθώς αδυνατούσαν να τα καταλάβουν ακόμη κι όσοι γνώριζαν το εβραϊκό αλφάβητο. Στις απαρχές οι εκδόσεις στη Ladino γλώσσα είχαν στόχο να “εξιουδαΐσουν” του Εβραίους, να τους κρατήσουν κοντά στην ιουδαϊκή θρησκεία. Τον 19ο αιώνα κυκλοφορούν παράλληλα σε Ladino και κοσμικές εκδόσεις (μυθιστορήματα, ποίηση, επιστημονικά βιβλία, νομικοί κώδικες, κανονισμοί, κλπ) όπως και μια σειρά εφημερίδες και περιοδικά, οι οποίες είχαν στόχο να εκμοντερνίσουν την εβραϊκή κοινωνία. Κύρια εκδοτικά κέντρα αναδείχτηκαν η Πόλη, η Θεσσαλονίκη και η Σμύρνη, και εκτός αυτοκρατορίας η Βενετία και το Άμστερνταμ. Οι Ladino εκδόσεις τυπώνονταν με εβραϊκούς χαρακτήρες, πολύ αργότερα και με λατινικούς. Η Ladino θα αρχίσει να υποχωρεί από τα τέλη του 19ου αιώνα καθώς η Alliance Israélite Universelle θα δημιουργήσει ισχυρό δίκτυο γαλλικών σχολείων στην οθωμανική αυτοκρατορία. Με το Ολοκαύτωμα θα χαθεί μεγάλος αριθμός ανθρώπων που την μιλούσαν στα Βαλκάνια, όπως για παράδειγμα στην Ελλάδα. Στη συνέχεια θα εκτοπιστεί κι από την εβραϊκή γλώσσα, όταν μεγάλος αριθμός Εβραίων που μιλούσαν Ladino εγκαταστάθηκε το 1950 στο νεοϊδρυμένο κράτος του Ισραήλ. Σήμερα η ladino διδάσκεται σε διάφορα πανεπιστήμια του κόσμου, γίνονται συνέδρια για την lingo αυτήν και εκδίδονται ειδικές μελέτες.
H κυρία Karen Gerson Sharon, διεθύντρια του Ottoman Turkish Sephardic Culture Research Centre παρουσίασε την έρευνα που γίνεται και τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη διατήρηση της Ladino στην Πόλη.
Ο άλλος ομιλητής, ο Dr. Laurent Mignon, παρουσίασε μια άλλη πλευρά της πολιτιστικής ιστορίας των Εβραίων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αναφέρθηκε στην Εβραιοτουρκική φιλολογία, δηλαδή στις τουρκικές εκδόσεις που τυπώθηκαν σε εβραϊκό αλφάβητο. Στην πολύγλωσση εβραϊκή κοινότητα της oθωμανικής αυτοκρατορίας, με τους Εσκενάζι να μιλούν μια γερμανική διάλεκτο, τους Ρομανιώτες τα ελληνικά και παράλληλα τους περισσότερους εγγραμμάτους εβραίους τη γαλλική γλώσσα, η τουρκική ομιλούνταν τελικώς από πολύ περιορισμένο αριθμό Εβραίων. Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Εβραίων αγνοούσε την τουρκική γλώσσα κρίνονταν αρνητικά τόσο από τους εβραϊκούς όσο και από τους τουρκικούς κύκλους διανουμένων και πολιτικών που επιθυμούσαν την προσέγγιση των δυο κοινοτήτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας, και πίστευαν, όπως σημειώνει στη διατριβή του ο πρόωρα χαμένος Ιlan Karmi, ότι η άγνοια της επισήμου γλώσσας της αυτοκρατορίας ήταν ένα από τα κύρια εμπόδια για την πρόοδο των Οθωμανών Εβραίων. Ο Abraham Galante, ο γνωστός αυτός διανοούμενος, πολιτικός και δημοσιογράφος υποστήριζε ένθερμα την εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας από τους Εβραίους. H διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας εισήχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα σε πολλά εβραϊκά σχολεία και άρχισαν να εκδίδονται βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες στην τουρκική γλώσσα με εβραϊκούς χαρακτήρες. Στοιχεία της ιδιαίτερης αυτής φιλολογία που αποτελεί μέρος της πολιτιστικής ιστορίας της οθωμανικής αυτοκρατορίας, παρουσίασε ο Laurent Mignon, ο οποίος συστηματικά ασχολείται με θεματική αυτήν.
Ο Δρ. Laurent Mignon είναι καθηγητής Τουρκικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και Fellow στο Κολέγιο Saint Antony’s. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν σύγχρονη τουρκική λογοτεχνία και ιστορία των ιδεών, λογοτεχνία των μειονοτήτων της Τουρκίας, βιβλικά μοτίβα στην τουρκική λογοτεχνία και την σύγχρονη εβραϊκή σκέψη. Αυτή την περίοδο μελετά την ανάδυση της εβραιο-τουρκικής λογοτεχνίας τον δέκατο ένατο αιώνα και μια εναλλακτική ιστορία της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο Θλιμμένη Ελευθερία: Κείμενα για την εβραϊκή λογοτεχνία και σκέψη.
Η Karen Gerson Sarhon ανήκει στην τελευταία γενιά των ομιλητών της Ladino/εβραιο-τουρκικά στον κόσμο και είναι δραστήριο μέλος της εβραιο-Ιδρτουρκικής κοινότητας. Τον Δεκέμβριο του 2003 ίδρυσε το Κέντρο Έρευνας της Σεφαρδίτικης Κουλτούρας στην Κωνσταντινούπολη, του οποίου είναι και συντονίστρια. Ειδικεύεται στην Γλωσσολογία και την Κοινωνική Ψυχολογία. Δίδαξε αγγλικά στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου για 20 χρόνια. Το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας της έχει απονείμει το μετάλλιο Chevalier des Arts et des Lettres για την συμβολή της στην διαφύλαξη της γλώσσας και της κουλτούρας των Σεφαρδιτών Εβραίων. Παράλληλα είναι ιδρύτρια και ερμηνεύτρια του συγκροτήματος “Los Pasharos Sefaradis”, ένα συγκρότημα γνωστό για την αυθεντική εκτέλεση σεφαρδίτικων τραγουδιών. Έχει λάβει μέρος σε πολλά τηλεοπτικά προγράμματα και έχει δώσει διαλέξεις για την σεφαρδίτικη κουζίνα.
H Ευαγγελία Μπαλτά γεννήθηκε στην Καβάλα το 1955. Σπούδασε στο Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973-77) με υποτροφια ΙΚΥ και με υποτροφία του Ιδρύματος ''Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης'' συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη (Paris I-Sorbonne) και Ecole Pratique des Hautes Etudes IV Section (1980-1983). Έγινε διδάκτορας της οθωμανικής ιστορίας το 1983. Εργάστηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, 1979), στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (1978, 1984-1987) και δίδαξε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κατά τα δυο πρώτα χρόνια της ίδρυσης του (Κέρκυρα, 1985-1987). Από το 1987 εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Τα ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας των οθωμανικών χρόνων και στη μελέτη του μικρασιατικού ελληνισμού. Παράλληλα με τα ερευνητικά της καθήκοντα σε προγράμματα του ΕΙΕ εργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος για την ίδρυση του Μουσείου Ελιάς (Σπάρτη), του Μουσείου Λαδιού (Μυτιλήνη), τα Μουσεία Οίνου (κτήμα Χατζημιχάλη) και κτήμα Γεροβασιλείου (Επανομή). Ήταν επιστημονική υπεύθυνος στην αναστήλωση και αποκατάσταση του ΚAYAKAPI στο Urgup της Τουρκίας (Project Kayakapi, 2002-2008). Προσκεκλημένη από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού δίδαξε σε σεμιναριακούς κύκλους μαθημάτων.
Ιδρυτικό μέλος της συντακτικής ομάδας του ΟΙΝΟΝ ΙΣΤΟΡΩ, διοργάνωσε επτά συνέδρια (2000-2008). Από τo 2008 διοργανώνει Διεθνείς Επιστημονικές Συναντήσεις για τις Καραμανλίδικες Σπουδές και από το 2011 διδάσκει στο Intensive Ottoman and Turkish Summer School of Harvard University's Department of Near Eastern Languages and Civilizations (Cunda Adasi-Ayvalik). Είναι μέλος εκδοτικών επιτροπών σε ιστορικά περιοδικά της Ελλάδας και της Τουρκίας.
