Thys-Senocak Lucienne
Yilmaz Fikret
Μπαλτά Ευαγγελία
Γλώσσα
Αγγλική, Τουρκική (με παράλληλη αγγλική μετάφραση)
Ημερομηνία
15/11/2014
Διάρκεια
85:03
Εκδήλωση
Κύκλοι διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο
Χώρος
Σισμανόγλειο Μέγαρο, Κωνσταντινούπολη
Διοργάνωση
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Κατηγορία
Εθνολογία, Ιστορία
Ετικέτες
Ανατολία, Μικρά Ασία, Ανατολική Μεσόγειος, οθωμανική αυτοκρατορία, οίνος, κρασί, αμπελοκαλλιέργεια, οινοπαραγωγή
Η Ανατολία υπήρξε πάντα η κατεξοχήν χώρα της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής. Και ο μύθος κρύβει την αλήθεια, όταν μας διδάσκει ότι στο ένα της άκρο φύτεψε ο βιβλικός Νώε το πρώτο κλήμα και στο άλλο άκρο ο μυθικός Διόνυσος ξεκίνησε από την Φρυγία και διέδωσε τα πλούσια δώρα του στον κόσμο. Με αυτό ακριβώς το ανυπέρβλητο μυθικό εκτόπισμα του αμπελιού και του κρασιού, δηλαδή αυτήν την χιλιόχρονη παράδοση, η οποία συνοψίζει παραδειγματικά όσα η αρχαιολογία και ιστορία αντίστοιχα μας παραδίδούν, η Μικρά Ασία προβάλλει και αποτελεί την κοιτίδα του μοναδικού και ευλογημένου αυτού προϊόντος στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.
Μέρος αυτής της ιστορίας, όψεις αυτού του πολιτισμού ανέπτυξαν οι δύο ομιλητές της συνάντησης που οργάνωσε το Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών σε συνεργασία με το Σισμανόγλειο Μέγαρο στις 15 Νοεμβρίου 2014. Η Lucienne Thys-Senocak, με διεπιστημονικά εργαλεία και πορίσματα από τη συνεργασία ιστορικών, αμπελογράφων και οινολόγων, παρουσίασε το πολιτισμικό τοπίο και τους πολιτισμικούς δρόμους του αμπελιού και του κρασιού στην Τουρκία. Αναφέρθηκε στα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας στην αρχαιολογία και τη γενετική, τα οποία αποδεικνύουν τη μεγάλη παράδοση του κρασιού στην Ανατολία. Ο Fikret Yilmaz μίλησε για την κατανάλωση του κρασιού στην οθωμανική αυτοκρατορία, για τα καπηλειά, τους νόμους που διήπαν τη λειτουργία τους, τη χωροθεσία τους, τον κόσμο τους, την πελατεία του που αποτελούσαν όχι μόνο χριστιανοί αλλά και μουσουλμάνοι, όπως καταγράφουν τα οθωμανικά έγγραφα και τα κείμενα των περιηγητών και αναφέρθηκε στη δεξίωση του κρασιού στον 16ο και 17ο αιώνα.
Η Ομιλία της Lucienne Thys-Senocak: Πολιτισμική κληρονομιά και αμπελοκαλλιέργεια στην Τουρκία
Η αμπελουργία και οινοποίηση υπήρξαν σημαντικές δραστηριότητες στην ιστορία της Τουρκίας καθώς και άλλων γειτονικών οινοπαραγωγικών επίσης χωρών. Η ανακοίνωση αναφέρεται στη μακρά παράδοση της καλλιέργειας του αμπελιού και της οινοπαραγωγής, οι οποίες συνιστούν ζωτικό τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Τουρκίας. Επίσης εξετάζει πως διεθνείς πολιτιστικοί φορείς, όπως ο Οργανισμός Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ (UNESCO’s World Heritage Organization) και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Πολιτιστικών Διαδρομών (European Institute of Cultural Routes) όρισαν τους αμπελώνες ως χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς και τις πρακτικές παραγωγής κρασιού ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Τα πολιτιστικά τοπία και οι πολιτιστικές διαδρομές χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για να συζητηθεί και να αξιολογηθεί η χρήση τους στην Τουρκία. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών στον τομέα της αρχαιολογίας και της γενετικής. παρουσιάζονται ορισμένες συμπερασματικές παρατηρήσεις για τον τρόπο, με τον οποίο οι νέες ανακαλύψεις σε αυτούς τους τομείς συμβάλλουν στη βελτίωση των γνώσεων μας για την πολιτιστική παράδοση του κρασιού στην Τουρκία.
Η Ομιλία του Fikret Yilmaz: Η λειτουργία των ταβερνών στο 16ο και 17ο αι. Αλλαγές και ποταπαγορεύσεις.
Η διοίκηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας συνιστά ένα εξαιρετικά πλούσιο πεδίο για τη μελέτη των σχέσεων των οθωμανών υπηκόων με την κεντρική κυβέρνηση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση που εξετάζουμε, της κατανάλωσης αλκοόλ, μας επιτρέπει να σχηματίσουμε μια ιδέα για το πώς η οθωμανική εξουσία αντιμετώπιζε την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και του κρασιού. Η οθωμανική νομοθεσία, όπως ήδη γνωρίζουμε, επέτρεπε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών στους χριστιανούς υπηκόους της αυτοκρατορίας, υιοθετώντας τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, ενώ παράλληλα την απαγόρευε στον υπόλοιπο πληθυσμό, συγκεκριμένα στο μουσουλμανικό τμήμα της κοινωνίας. Οι ταβέρνες λειτουργούσαν ως τόπος όπου το κρασί μπορούσε να αποθηκευτεί και να διανεμηθεί στους χριστιανούς, και επέτρεπε μεσω της λειτουργίας της τη φορολόγηση του κρασιού που διατίθετο προς πώληση. Ωστόσο από τα μέσα του 16ου αιώνα μέσω μιας ιδιαίτερα πολύπλοκης διαδικασίας, οι ταβέρνες, επιπροσθέτως με την παραδοσιακή τους λειτουργία, μεταμορφώθηκαν σε «χώρους συνεύρεσης», επιτρέποντας μας να τις εντάξουμε, μαζί με τους καφενέδες που εμφανίστηκαν την ίδια περίοδο, στους νέους δημόσιους χώρους. Πρόκειται για μια εξέλιξη που προέκυψε στη διάρκεια του χρόνου. Κατά την ηγεμονία των σουλτάνων Σουλεϊμάν, Μουράτ του 3ου, Αχμέτ του 1ου και Μουράτ του 4ου ελήφθησαν μέτρα για τον περιορισμό της λειτουργίας των ταβερνών καθώς θεωρούνταν τα κατεξοχήν μέρη συνάντησης όπου οι συνευρισκόμενοι μπορούσαν να επιδοθούν σε κριτική κατά της κρατικής πολιτικής. Η ανακοίνωση επιχειρεί να παρουσιάσει τους λόγους για τους οποίους ελήφθησαν οι συγκεκριμένες απαγορεύσεις και τα ποινικά μέτρα κατά του κρασιού και των ταβερνών καθώς και την συζήτηση γύρω από αυτά. Παράλληλα εστιάζει στις νέες μορφές κοινωνικοποίησης που δημιουργήθηκαν στις ταβέρνες, τους καφενέδες και τους μποζαχανέδες με τη διαμεσολάβηση του κρασιού, του μποζά, του καφέ και του καπνού, καθώς και τις κοινωνικές αλλαγές που επέφεραν στο δεύτερο μισό του 16ου αι.
Η Lucienne Thys-Senocak είναι Aναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Koç από το 1993. Διδάσκει και διεξάγει έρευνες στους παρακάτω τομείς: Διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς, Μουσειακές σπουδές, Οθωμανική αρχιτεκτονική ιστορία και πολιτιστική παράδοση της αμπελουργίας στην Τουρκία. Από το 1997 έως το 2009 συν-διηύθυνε την έρευνα, τεκμηρίωση και διατήρηση δύο οθωμανικών οχυρών στα Δαρδανέλλια, του Seddülbahir και του Kumkale. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνεται το βιβλίο Ottoman Women Builders: The Architectural Patronage of Turhan Sultan (Aldershot and Burlington, Vt. Ashgate Press), 2006. Το δεύτερο της βιβλίο Divided Spaces, Contested Pasts: The Heritage of the Gallipoli Peninsula, αναμένεται να κυκλοφορήσει από τη σειρά Cultural and Heritage Management του εκδοτικού οίκου Ashgate το 2015. Είναι η εκδότρια του συλλογικού τόμου Of Vines and Wines: The Production and Consumption of Wine in Anatolian Civilizations Through the Ages, το οποίο θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Peeters.
Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας του Ege Universitesi (Σμύρνη), όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές. Ταυτόχρονα εργάστηκε ως επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας του ίδιου πανεπιστημίου (Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Edebiyat Fakultesi). Η μεταπτυχιακή και διδακτορική του διατριβή εστιάζει στην κοινωνική ιστορία της προ-Τανζιμάτ περιόδου και βασίστηκε σε οθωμανικό αρχειακό υλικό ιεροδικαστικών κωδίκων. Μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής του διατριβής δίδαξε από το 1997 μέχρι το 2012 στο Πανεπιστήμιο Dokuz Eylül (Buca Eğitim Fakültesi Tarih Bölümü). Παράλληλα, και συγκεκριμένα κατά την περίοδο 2001-2006, διετέλεσε σύμβουλος του τότε δημάρχου της Σμύρνης, Ahmet Piriştina, καθώς και του τωρινού δημάρχου, Aziz Kocaoğlu. Υπήρξε ο ιδρυτής και ο πρώτος διευθυντής του Αρχείου και Μουσείου της πόλης της Σμύρνης. Από το 2006 μέχρι το 2012 διετέλεσε σύμβουλος του Ekrem Demirtaş. Έχει οργανώσει σειρά διεθνών συνεδρίων όπως και πολλά συμπόσια. Έχει επιμεληθεί επίσης πληθώρα εκθέσεων και εκδόσεων. Το 2012 εγκαταστάθηκε στην Πόλη και εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Bahçeşehir. Έχει γράψει βιβλία και άρθρα.
H Ευαγγελία Μπαλτά γεννήθηκε στην Καβάλα το 1955. Σπούδασε στο Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973-77) με υποτροφια ΙΚΥ και με υποτροφία του Ιδρύματος ''Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης'' συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη (Paris I-Sorbonne) και Ecole Pratique des Hautes Etudes IV Section (1980-1983). Έγινε διδάκτορας της οθωμανικής ιστορίας το 1983. Εργάστηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, 1979), στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (1978, 1984-1987) και δίδαξε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κατά τα δυο πρώτα χρόνια της ίδρυσης του (Κέρκυρα, 1985-1987). Από το 1987 εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Τα ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας των οθωμανικών χρόνων και στη μελέτη του μικρασιατικού ελληνισμού. Παράλληλα με τα ερευνητικά της καθήκοντα σε προγράμματα του ΕΙΕ εργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος για την ίδρυση του Μουσείου Ελιάς (Σπάρτη), του Μουσείου Λαδιού (Μυτιλήνη), τα Μουσεία Οίνου (κτήμα Χατζημιχάλη) και κτήμα Γεροβασιλείου (Επανομή). Ήταν επιστημονική υπεύθυνος στην αναστήλωση και αποκατάσταση του ΚAYAKAPI στο Urgup της Τουρκίας (Project Kayakapi, 2002-2008). Προσκεκλημένη από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού δίδαξε σε σεμιναριακούς κύκλους μαθημάτων.
Ιδρυτικό μέλος της συντακτικής ομάδας του ΟΙΝΟΝ ΙΣΤΟΡΩ, διοργάνωσε επτά συνέδρια (2000-2008). Από τo 2008 διοργανώνει Διεθνείς Επιστημονικές Συναντήσεις για τις Καραμανλίδικες Σπουδές και από το 2011 διδάσκει στο Intensive Ottoman and Turkish Summer School of Harvard University's Department of Near Eastern Languages and Civilizations (Cunda Adasi-Ayvalik). Είναι μέλος εκδοτικών επιτροπών σε ιστορικά περιοδικά της Ελλάδας και της Τουρκίας.
