Βαρών - Βασάρ Οντέτ
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
08/05/2015
Εκδήλωση
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ελλάδα: Πόλεμος – Γερμανική Κατοχή – Εθνική Αντίσταση (Κύκλος Σεμιναρίων)
Χώρος
Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού
Διοργάνωση
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, Ολοκαύτωμα, Αουσβιτς, Ελληνοεβραίοι
Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ) διοργανώνουν ένα κύκλο σεμιναρίων για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ελλάδα: Πόλεμος – Γερμανική Κατοχή – Εθνική Αντίσταση (1940 – 1944), που απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης. Στα δέκα σεμινάρια του κύκλου θα επιχειρηθούν κριτικές προσεγγίσεις και αποτιμήσεις των πλέον κρίσιμων γεγονότων της περιόδου, με εισηγήσεις επιστημόνων, καθηγητών πανεπιστημίου εγνωσμένου κύρους και εξειδίκευσης. Στο σεμινάριο θα διδάξουν οι: Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Πολυμέρης Βόγλης, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Γιώργος Κουκουλές, Χρήστος Λούκος, Ηλίας Νικολακόπουλος, Ιωάννα Παπαθανασίου, Γιάννης Παπαθεοδώρου, Προκόπης Παπαστράτης, Τάσος Σακελλαρόπουλος και Χάγκεν Φλάισερ.
ΕΒΔΟΜΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: Ελληνοεβραίοι κατά την Κατοχή: εκτόπιση, αντίσταση και επιβίωση. Ιστορία και μνήμη
ΟΜΙΛΗΤΡΙΑ: Οντέτ Βαρών - Βασάρ, Ιστορικός
Αν τον Μάιο του 2015 συμπληρώνονται 70 χρόνια από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πριν από λίγους μήνες, τον Ιανουάριο του 2015 και συγκεκριμένα στις 27 Ιανουαρίου, συμπληρώθηκαν 70 χρόνια από την απελευθέρωση του ΄Αουσβιτς. Σήμερα πια, εβδομήντα χρόνια αργότερα, το όνομα «΄Αουσβιτς» δεν παραπέμπει μόνο στο συγκεκριμένο στρατόπεδο, αλλά είναι εμβληματικό όλων των στρατοπέδων και συμβολίζει την εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης που διαδραματίστηκε σε κάθε κατεχόμενη χώρα από το 1939 ώς το 1945.
Στη συνάντησή μας θα επικεντρωθούμε στην ελληνική περίπτωση: ποια ήταν η τύχη των 72.000 περίπου Ελληνοεβραίων που βρέθηκαν στην κατεχόμενη Ελλάδα; Δυστυχώς η συντριπτική τους πλειονότητα εκτοπίστηκε και εξοντώθηκε. Θα αφηγηθούμε την εκτόπιση με τις κατά τόπους ιδιαιτερότητες. Θα δούμε επίσης όσους μπόρεσαν να διαφύγουν επιλέγοντας είτε τον δρόμο της Αντίστασης είτε τη διαφυγή. Τέλος, θα αναφερθούμε στη μνήμη του γεγονότος που άργησε πολύ να αναδυθεί στην Ελλάδα. Θα δούμε τους δρόμους συγκρότησής της, τις δυσκολίες υποδοχής της και την εγγραφή της στη συλλογική συνείδηση, που παραμένει ζητούμενο.
Η Οντέτ Βαρών - Βασάρ είναι ιστορικός, διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, με ερευνητικό πεδίο τη δεκαετία του ’40. Δίδαξε Ιστορία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (2001-2017) και διευθύνει σεμινάριο στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος από το 2011 για τη γενοκτονία των Εβραίων της Ευρώπης, τη μνήμη και τις αναπαραστάσεις της. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη στρατοπεδική λογοτεχνία. Βιβλία της: Ελληνικός νεανικός τύπος. Καταγραφή (1941-1945), ΙΑΕΝ, Αθήνα 1987˙ Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και στην Αντίσταση (Εστία, Αθήνα 2009)˙ Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης. Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων (Εστία, Αθήνα 2012˙ β΄ έκδ. επαυξημένη 2013)· Des Sépharades aux Juifs grecs. Histoire, mémoire et identité (2019). Ήταν εκδότρια και διευθύντρια του περιοδικού Μετάφραση (1995-2007). Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Σύγχρονα Θέματα. Τιμήθηκε από τον Υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας με τη διάκριση του Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (2006).
- Βαρών-Βασάρ, Οντέτ (επιμ.), Εβραϊκή μνήμη και ιστορία, εκδ. Πόλις, Αθήνα 1998. [κείμενα: Γιάννη Θανασέκου, Ζακ Ασσούν, Αριέλας Ασέρ, Ρίκας Μπενβενίστε και Ο. Βαρών-Βασάρ, επίμετρο: Τσβέταν Τόντοροφ] (εξαντλημένο, διαθέσιμο μόνο σε βιβλιοθήκες)
- Βιβιορκά, Ανέτ, ΄Αουσβιτς. 60 χρόνια μετά, επίμετρο Ρ. Μπενβενίστε, εκδ. Πόλις, σειρά Historia, Αθήνα 2006.
---- Το Άουσβιτς όπως το εξήγησα στην κόρη μου, επίμ. Ρ΄. Μπενβενίστε, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2013.
- Kershaw, Ian, Ο Χίτλερ, οι Γερμανοί και η «τελική λύση», μτφρ. Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2011.
- Κόκκινος Γιώργος, Η σκουριά και το πυρ. Προσεγγίζοντας τη σχέση ιστορίας, τραύματος και μνήμης, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2012.
- Πάξτον, Ρόμπερτ, Η ανατομία του φασισμού, μτφρ. Κ. Χαλμούκου, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 2006.
- Rees, Laurence, Άουσβιτς. Οι ναζί και η «τελική λύση», μτφρ. Κ. Κρίτσης, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2006
- Pierre Milza, Οι μελανοχίτωνες της Ευρώπης, μτφρ. Γ. Καυκιάς Scripta, 2004.
- Νίκος Πουλαντζάς, Φασισμός και δικτατορία, Θεμέλιο, 2006
- Susan Sontag, Η γοητεία του φασισμού, εκδ.Ύψιλον, Αθήνα 2010
- Τόντοροφ, Τσβέταν, Μνήμη του κακού, πειρασμός του καλού, εκδ. Εστία, Αθήνα 2003.
- Τόντοροφ, Τσβέταν, Απέναντι στο ακραίο, μτφρ. Β. Τομανάς, εκδ. Νησίδες, Σκόπελος 2002.
- Τραβέρσο Εντζο, Οι ρίζες του ναζισμού, εκδ. Εικοστού πρώτου, μτφρ. Νίκος Κούρκουλος , 2014.
- Φλάισερ Χάγκεν, Οι πόλεμοι της μνήμης, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2008.
- Φριντλέντερ Σαούλ, Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι, Ι. Τα χρόνια των διώξενω 1933-1939 ΙΙ. Τα χρόνια της εξόντωσης 1939-1945, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2013, μτφρ. Ήλια Ιατρού, επίμετρο Ρ. Μπενβενίστε.
- Χριστινίδης, Ανδρέας, Εχθρότητα και προκατάληψη. Ξενοφοβία, αντισημιτισμός, γενοκτονία, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2003
- Δημ.Ψαρράς, Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2012
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
1. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ
- Ασσέρ-Πάρδο, Ροζίνα, 548 ημέρες με άλλο όνομα, Θεσσαλονίκη 1943, μνήμες πολέμου, δεύτερη έκδοση, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 2008.[μαρτυρία κρυμμένου παιδιού]
- Βενέτσια, Σλόμο, SonderKommando. Μέσα από την κόλαση των θαλάμων αερίων, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2008.
- Κούνιο-Αμαρίλιο, Έρικα, Πενήντα χρόνια μετά... αναμνήσεις μιας σαλονικιώτισσας εβραίας, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη Α’ έκδ. 1995, β’ έκδ. 1996, γ’ έκδ. συμπληρωμένη 2006.
- Κούνιο-Αμαρίλιο, Έρικα – Αλμπέρτος Ναρ, Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων της Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα, επιμ. Φ. Αμπατζοπούλου, εκδ. Παρατηρητής –Ίδρυμα Ετς Αχάιμ, Θεσσαλονίκη 1998.
- Μπουρλάς, Μωυσής Μιχαήλ, Έλληνας, Εβραίος και Αριστερός, εκδ. Νησίδες, Σκόπελος 2000.
- Πίνχας, Λϊζα, Αντιμέτωπη με το Ολοκαύτωμα, μεταγραφή-μετάφραση-σημειώσεις Γαρυφαλλιά Μίχα, έκδ. Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, Αθήνα 2014 *
- Σεβίλλιας, Ερρίκος, Αθήνα-Άουσβιτς, εισαγωγή-σημειώσεις-βιβλιογραφία Νίκος Σταυρουλάκης, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1995.
- Σεφιχάς, Ανδρέας, Αναμνήσεις μιας ζωής κι ενός κόσμου, επιμ. Σ. Πακαλίδου, εκδ. Ιανός, Θεσσαλονίκη 2010. [μαρτυρία κρυμμένου παιδιού]
2. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Αβδελά, ΄Εφη (επιμ.), αφιέρωμα «Εβραίοι στην Ελλάδα», περ. Σύγχρονα Θέματα, τχ 52-53, Ιούλιος-Δεκέμβριος 1994. [διαθέσιμο στα γραφεία του περιοδικού]
- Αβδελά, ΄Εφη και Βαρών-Βασάρ, Οντέτ (επιμ.), Οι Εβραίοι στον ελληνικό χώρο. Ζητήματα ιστορίας στη μακρά διάρκεια., Πρακτικά Α’ Συμποσίου Ιστορίας, Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα 1995.
- Αμπατζοπούλου, Φραγκίσκη, Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1993.
- Βαρών-Βασάρ Οντέτ, Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης, Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων, εκδ. Εστία, Αθήνα, α’ εκδ. 2012, β’ έκδ. επαυξημένη 2013.[συγκεντρωτικός τόμος κειμένων της εικοσαετίας 1994-2013]
-----------------, Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και στην Αντίσταση, εκδ. Εστία, Αθήνα 2009.
- Steven Bowman, Η Αντίσταση των Εβραίων στην κατοχική Ελλάδα, εκδ. ΚΙΣΕ, Aθήνα 2013.*
- Δρουμπούκη ΄Αννα Μαρία, Μνημεία της λήθης, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2014.
- Κόκκινος Γιώργος (επιμ.), Βασιλική Σακκά κ. άλ, Προσεγγίζοντας το Ολοκαύτωμα στο ελληνικό σχολείο, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα 2007.
- Mazower, Μark, Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της Κατοχής 1941-1944, μτφρ. Κώστας Κουρεμένος, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1994.
--------------, Θεσσαλονίκη, Πόλη των φαντασμάτων. Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι 1430-1959, μτφρ. Κώστας Κουρεμένος, σειρά Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2006.
- Μαργαρίτης, Γιώργος, Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες, Στοιχεία για την καταστροφή των μειονοτήτων της Ελλάδας, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα 2005.
- Μπενβενίστε, Ρίκα (επιμ.), Οι Εβραίοι της Ελλάδας στην Κατοχή, Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1998.
-----------------, Αυτοί που επέζησαν, Αντίσταση, Εκτόπιση, Επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2014.
- Ρήγος, ΄Αλκης – Γεωργιάδου, Βασιλική (επιμ.), Άουσβιτς, Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές,, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της γενοκτονίας, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα 2007.
- Φλάϊσερ, Χάγκεν, Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944, εκδ. Παπαζήση, τόμ. 2, Αθήνα 1995.
- Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων – Μνημεία και μνήμες, εκδ. Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και του Υπουργείου Παιδείας, Αθήνα 2006 [φωτογραφίες Σάμης Νεγρίν, εισαγωγή: Κωνσταντίνος Σβολόπουλος].*
- Οι Νέοι στη Δίνη της Κατοχής, Ο διωγμός και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, εκδ. Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς και του Υπουργείου Παιδείας, Αθήνα 2008 [εισαγωγικά κείμενα: Αριέλα Ασσέρ, Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Steven Bowman] *
[΄Οσα σημειώνονται με * είναι διαθέσιμα μόνο στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, Νϊκης 39 στην Πλάκα, κάθε πρωί ως τις 2μμ, πλην Σαββάτου. Στο Μουσείο υπάρχει και ΄Εκθεση για ‘Ελληνες Εβραίους στην Αντίσταση, «Ο Συναγωνιστής»]
