Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Οι συμφωνίες του Beethoven (Πρώτη από δύο διαλέξεις)

Χριστοδούλου Νίκος

17 Φεβρουαρίου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 102:48 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1977
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Οι Συμφωνίες του Μπετόβεν είναι κορυφαίο ορόσημο του πολιτισμού και της μουσικής. Με τις Συμφωνίες αυτές, που γράφτηκαν στο διάστημα 1799-1824, αλλάζει η ιστορία της μουσικής. Η «συμφωνία», με ονομασία από την ελληνική λέξη, γίνεται τον 18ο αιώνα στην Ευρώπη σταδιακά η κεντρική μορφή της ορχηστρικής μουσικής. Ύστερα από τις 104 (αριθμημένες) Συμφωνίες του Χάυντν και τις 41 του Μότσαρτ, οι 9 Συμφωνίες του Μπετόβεν αναβιβάζουν την συμφωνία ως το υψηλότερο είδος ορχηστρικής δημιουργίας, αποτελώντας αναφορά για τη έννοια της συμφωνίας ώς τη σημερινή μουσική.
 
Από την εποχή της σύνθεσής τους ώς σήμερα οι Συμφωνίες του Μπετόβεν απασχολούν συνεχώς το κοινό, τους μουσικούς, τους ερευνητές. Ήδη το 1813 ο E.T.A Hoffman μιλά απερίφραστα για την «εσωτερική ενότητα», τον «απόλυτο έλεγχο του δημιουργού στη μεγαλοφυΐα του Μπετόβεν», για το ότι «ο ακροατής είναι ανίσχυρος να βγεί από τούτη τη θαυμάσια σφαίρα του πνεύματος, όπου τον αγκαλιάζουν η λύπη και η χαρά στη μορφή του ήχου». Αργότερα ο Βάγκνερ διερωτάται: «Ποιαν ανεπανάληπτη τέχνη έβαλε ο Μπετόβεν στην [5η] Συμφωνία του, για να φέρει το πλοίο του από τον ωκεανό της ατελείωτης λαχτάρας στο λιμάνι της εκπλήρωσης!». Σχολιάζοντας στην εποχή μας τη μοναδική βαθύτητα της συνθετικής δημιουργίας του Μπετόβεν, ο Charles Rosen  παρατηρεί ότι «ο Μπετόβεν είναι ίσως ο πρώτος συνθέτης για τον οποίο η εξερευνητική λειτουργία της μουσικής υπερισχύει σε σύγκριση με κάθε άλλη … ακόμη, κάποτε, και την έκφραση».

 Σήμερα οι Συμφωνίες του Μπετόβεν, όπως λ.χ. η 5η , η «Ποιμενική», η 9η «της Χαράς», είναι διαχρονικά ίσως τα πιο γνωστά, δημοφιλή έργα της κλασικής μουσικής. Στις ομιλίες παρουσιάζονται οι Συμφωνίες με προσέγγιση στη μοναδικότητα κάθε μιας, με αναφορά στη μορφή (αρχιτεκτονική, θεματική υπόσταση, ρυθμός κ.ο.κ), την ορχηστρική γραφή, την επίδραση. 


Χριστοδούλου Νίκος Διευθυντής ορχήστρας – Συνθέτης

Ο Νίκος Χριστοδούλου έχει συνεργαστεί ως μαέστρος με πολλές ορχήστρες στην Ευρώπη, όπως οι ΒΒC Symphony Orchestra, Academy of St Martin in the Fields, Konzerthausorchester Berlin, Συμφωνική Ορχήστρα Άαλμποργκ, Συμφωνική Ορχήστρα Όντενζε, Συμφωνική Ορχήστρα Μάλμε, Συμφωνική Ορχήστρα Ισλανδίας, Φιλαρμονική Ορχήστρα Αρμενίας, Όπερα Μπολσόι κ.ά. Η δισκογραφία του των συμφωνικών έργων του Σκαλκώτα για την εταιρεία BIS με συνεργασία ευρωπαϊκών ορχηστρών, όπως η ΒΒC Symphony Orchestra, έχει πολλές διεθνείς διακρίσεις σε Ευρώπη και Αμερική. Συνεργάζεται με τις ελληνικές συμφωνικές ορχήστρες και την Λυρική Σκηνή. Έχει διατελέσει διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας και Χορωδίας Δήμου Αθηναίων και της Συμφωνικής Ορχήστρας ΕΡΤ. Ίδρυσε και ήταν Διευθυντής της Euro Youth Philharmonic, της πρώτης πανευρωπαϊκής ορχήστρας νέων.

Έχει συνθέσει έργα για ορχήστρα, χορωδία, σύνολα, σκηνική μουσική, τραγούδια. Συνεργάστηκε ως συνθέτης με το Τρίτο Πρόγραμμα και έγραψε μουσική για τη σειρά «Εδώ Λιλιπούπολη». Συνθέσεις του έχουν παραγγείλει πολλοί φορείς. Διηύθυνε το έργο του «Debussy Πρελούδια σε ενορχήστρωση Ν. Χριστοδούλου» (εκδ. Boosey & Hawkes) στην Αθήνα, στο Ερεβάν και στο Λονδίνο, ενώ το έργο αυτό τον Σεπτέμβριο 2016 άνοιξε το Διεθνές Φεστιβάλ ΜΙΤΟ σε συναυλίες με την London Symphony Orchestra και τον G. Noseda στο Τορίνο και στη Σκάλα του Μιλάνου.

Σπούδασε σύνθεση με τον Γ.Α. Παπαϊωάννου και στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Μονάχου, πιάνο (Δίπλωμα) με την Μ. Μουρτζοπούλου και τον Γ. Πλάτωνα στο Ελληνικό Ωδείο και διεύθυνση ορχήστρας στο Βασιλικό Κολλέγιο Μουσικής του Λονδίνου. Σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής αφιερωμάτων και επιμελητής συνεδρίων για τους Δημήτρη Μητρόπουλο (Αθήνα, 1996), Σκαλκώτα (Βερολίνο, Κοντσερτχάους, 2000 – Αθήνα, Μέγαρο Μουσικής, 2017), Chopin (2010) και Debussy (2012). Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες για τον Σκαλκώτα, τον Σοπέν, τον Μητρόπουλο, τον Σεφέρη ("Ο μουσικός Σεφέρης", εκδ. Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης).

Σχετικές ομιλίες