3000 years of relative sea-level changes in ancient harbours. Marseille, Frejus, Puteoli, Napoli, Alexandria, Magdala / Tidal notches: a sea-level indicator of uncertain archival trustworthiness

3000 years of relative sea-level changes in ancient harbours. Marseille, Frejus, Puteoli, Napoli, Alexandria, Magdala

Τα αρχαία λιμάνια παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τρεις λόγους: (α) Μας δίνουν πληροφορίες για το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και 3000 χρόνια νωρίτερα, ξεπερνώντας τις εργαλειακές μετρήσεις που μπορούν να δώσουν αποτελέσματα για μερικές εκατοντάδες χρόνια πίσω. (β) Οι δομές σχηματίζουν μία στέρεη βάση, πάνω στην οποία μπορούν να αναπτυχθούν θαλάσσιοι οργανισμοί. Η μελέτη των απολιθωμένων βιολογικών στρωματώσεων επιτρέπει τον ακριβή ορισμό του ύψους του επιπέδου της θάλασσας, με ακρίβεια εκατοστού σε προστατευμένες περιοχές. (γ) Η χρονολόγηση των περιοχών από τη μελέτη των κεραμεικών είναι συχνά πολύ πιο ακριβής και αξιόπιστη συγκριτικά με την ισοτοπική χρονολόγηση. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μειονέκτημα της εν λόγω προσέγγισης είναι ότι χρειάζεται πολλαπλές έρευνες, που θα πραγματοποιούνται με τον ίδιο ρυθμό προόδου με τις εργασίες ανασκαφής.

Τα στοιχεία σχετικά με το επίπεδο της θάλασσας επιτρέπουν στους ερευνητές να υπολογίζουν το ύψος της κολώνας του νερού στη λεκάνη ενός αρχαίου λιμένα και, κατά συνέπεια, το μέγιστο βύθισμα των καραβιών που μπορούσαν να εισέλθουν σε αυτούς. Πλήθος πρόσφατων ερευνών προτείνουν υπολογισμούς για την έκταση του βυθίσματος των πλοίων. Για παράδειγμα, στο Portus (Ρώμη) δείκτες του επιπέδου της θάλασσας που χρονολογούνται από τον 3ο και τον 5ο αιώνα καταδεικνύουν μία σχετική άνοδο του επιπέδου της θάλασσας της τάξης των 80±100 εκατοστών από εκείνη την περίοδο. Στην είσοδο του καναλιού της εξαγωνικής λεκάνης του Trajan, το ύψος της κολώνας του νερού ήταν ca 7 cm. Αυτοί οι ακριβείς μετρήσεις πεδίου έρχονται σε αντίθεση με τους υπολογισμούς που προκύπτουν από τα υδρο-ισοστατικά υπολογιστικά μοντέλα. Οι διεπιστημονικές έρευνες μπορούν να αποφέρουν ακριβή αποτελέσματα και διαφοροποιημένες ερμηνείες.

Tidal notches: a sea-level indicator of uncertain archival trustworthiness

Οι παλιρροϊκές εγκοπές είναι γνωστό ότι υποσκάπτουν τους σχηματισμούς ασβεστολιθικών πετρωμάτων στη μεσοπαραλιακή ζώνη, ιδιαίτερα σε μικροπαλιρροιακές θαλάσσιες περιοχές. Οι ορυκτές παλιρροϊκές εγκοπές σε ανυψωμένες ή βυθισμένες θέσεις έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά για τον υπολογισμό του επιπέδου της θάλασσας σε παλαιότερες εποχές και τις τεκτονικές κινήσεις. Η καλή διατήρηση μίας παλιρροϊκής εγκοπής μετά την ανύψωση ή τη βύθιση μπορεί να αξιοποιηθεί ως περίτρανη απόδειξη ότι η σχετική αλλαγή του επιπέδου της θάλασσας ήταν γρήγορη, πιθανώς συν-σεισμική.