Αέναο υπόγειο ρεύμα: Ο εκπαιδευτικός στην ψυχαναλυτικά φωτισμένη Παιδαγωγική

Tο Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του ΕΚΕΔΙΣΥ, η Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος, το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ-Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και η Ελληνογαλλική Σχολή  Jeanne d’ Arc συνδιοργάνωσαν στις 19, 20 και 21 Μαΐου 2017 στην Αθήνα το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο με τίτλο «Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: θεωρία και πράξη».

Το συνέδριο τελεί υπό την  αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και του Δήμου Πειραιά, ενώ έχει την υποστήριξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
 

Η Τελετή Έναρξης πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 19 Μαΐου στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Το Blod βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει τις κεντρικές ομιλίες της 1ης ημέρας του συνεδρίου.

Ευαγγελία Γαλανάκη - Αέναο υπόγειο ρεύμα: Ο εκπαιδευτικός στην ψυχαναλυτικά φωτισμένη Παιδαγωγική
 

Ο στόχος της ομιλίας αυτής είναι να παρουσιάσει μερικές σημαντικές παιδαγωγικές διαστάσεις της λογοτεχνίας. Με βάση θεωρητικές μελέτες και ερευνητικές εργασίες από τη διεθνή βιβλιογραφία, υποστηρίζεται η σχέση παιδαγωγικής και λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία αξιοποιείται για την ηθική ανάπτυξη του ανθρώπου και ειδικότερα για την καλλιέργεια των ηθικών αξιών και της ενσυναίσθησης, για τη διαμόρφωση γνωστικών σχημάτων που ενσωματώνουν την κατανόηση της κοινωνικής εμπειρίας και για την προαγωγή μεταγνωστικών στρατηγικών που προάγουν την ηθική συλλογιστική. Ένας άλλος χώρος είναι η χρήση της λογοτεχνίας για την ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης. Συζητούνται θέματα όπως η έκφραση και η διαχείριση των συναισθημάτων, η άσκηση στη φαντασία και η πρόγνωση, η καλλιέργεια του χιούμορ, αλλά και η βίωση της θλίψης, καθώς και η ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Η λογοτεχνία μπορεί ακόμη να προάγει την κριτική σκέψη. Η διαμόρφωση ηθικής συνείδησης, η απόκτηση πολιτισμικής γνώσης, η μεταγνωστική ικανότητα, οι δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, η άσκηση στην ανάλυση, σύνθεση, σύγκριση, αξιολόγηση των ιδεών και στην εξαγωγή συμπερασμάτων είναι επιμέρους όψεις της σχέσης λογοτεχνίας-κριτικής σκέψης. Ισχυρό εργαλείο για την προαγωγή της κατανόησης του εαυτού και των άλλων σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία είναι η λογοτεχνία. Η επαφή με τα λογοτεχνικά κείμενα μπορεί να ενισχύσει την επίγνωση των διαπολιτισμικών διαφορών, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, την ανεκτικότητα, τον περιορισμό των προκαταλήψεων και του φανατισμού, την ενίσχυση της φυλετικής ταυτότητας και της υπερηφάνειας, την κατανόηση σημαντικών κοινωνικών ζητημάτων. Συναφώς, οι σελίδες ενός καλού λογοτεχνικού έργου παρέχουν ευκαιρίες για να εντοπίσει ο αναγνώστης τις ιδιότητες του καλού πολίτη: αξίες, θεσμοί, δικαιώματα και υποχρεώσεις, κυρώσεις και ποινές, ενεργός δράση και υπευθυνότητα. Το πώς περιγράφονται ο ρόλος και οι σχέσεις των φύλων μέσα στα λογοτεχνικά βιβλία συμβάλλει στη διαμόρφωση της γενικότερης αντίληψης για τα φύλα. Παρέχονται ευκαιρίες για τη συνειδητοποίηση των στερεότυπων κοινωνικών αντιλήψεων για τα φύλα, για τον περιορισμό τους και την προαγωγή της ισοτιμίας των φύλων. Τελικά, ο στοχασμός και η περισυλλογή που απαιτεί η ανάγνωση της λογοτεχνίας συμβάλλει αποφασιστικά στην ωριμότητα του ανθρώπου. Για όλες τις παραπάνω παιδαγωγικές διαστάσεις της λογοτεχνίας δίνονται παραδείγματα ποικίλων μεθόδων και πρακτικών που μπορεί να χρησιμοποιεί ο παιδαγωγός για την επίτευξη αυτών των στόχων.