AIDS: 30 χρόνια επιδημίας, και προοπτικές για νέα εμβόλια

Το AIDS είναι μια νόσος που συνεχώς επεκτείνεται και για την οποία δεν υπάρχει ριζική θεραπεία. Με δεδομένο δε ότι πρόκειται για σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (και η πείρα λέει πως η ανθρωπότητα έχει δυσκολίες να κατανικήσει αυτά τα νοσήματα που απαιτούν αλλαγές συμπεριφοράς), δεν μπορούμε να εφησυχάσουμε.

Σήμερα οι ασθενείς με AIDS ανέρχονται στα 33,3 εκατομμύρια, τα νέα κρούσματα για το 2009 ανήλθαν στα 2,6 εκατομμύρια και οι θάνατοι για το ίδιο έτος έφθασαν τα 1,8 εκατομμύρια.

Παρ όλα τα μεγάλα βήματα προόδου (συγκριτικά με άλλες ασθένειες, η ταχύτητα με την οποία ανακαλύφθηκε η αιτιολογία του AIDS και αναπτύχθηκαν τα νέα φάρμακα για τη νόσο είναι αστρονομική!), οι υπό ανάπτυξη χώρες βιώνουν μια δραματική πραγματικότητα. Είναι βέβαια ενθαρρυντικό ότι τόσο ο αριθμός των νέων μολύνσεων όσο και ο αριθμός των θανάτων μειώνεται και σε αυτές τις χώρες σε συνάρτηση με την αύξηση των ατόμων που έχουν πρόσβαση στα νέα φάρμακα.

Βεβαίως είμαστε μακριά από τα "τρία μηδενικά", τους στόχους που έθεσε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για μηδενικές νέες μολύνσεις, μηδενικές διακρίσεις για τους ασθενείς με τη νόσο και μηδενικούς θανάτους.

Το Εργαστήριο του Τμήματος Ανθρώπινων Ρετροϊών του Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου των ΗΠΑ, του οποίου ηγείται ο ομιλητής, δραστηριοποιήθηκε πολύ νωρίς στην έρευνα για τον ιό.

Το ποσοτικό assay που ανέπτυξε χρησιμοποιείται συνεχώς, ενώ συμμετείχε ενεργά στην ανακάλυψη των πρώτων φαρμάκων για τον ιό. Οι σημερινές έρευνες του εργαστηρίου αυτού αφορούν στην κατανόηση της μοριακής βιολογίας του ιού, πράγμα που θα του επιτρέψει την παραγωγή εμβολίων εναντίον του.

Μέχρι σήμερα, η ανάπτυξη εμβολίων για το AIDS έχει αποδειχθεί πολύ δύσκολη για τρεις λόγους: ο ιός μεταλλάσσεται, ενσωματώνει το γενετικό υλικό του στο κυτταρικό DNA και καταστρατηγώντας το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλεί μια χρόνια λοίμωξη. Στο εργαστήριο δοκιμάζεται σε πειραματόζωα ένα γενετικό εμβόλιο και, ήδη, έχει επιτευχθεί μείωση του ιϊκού φορτίου αλλά και προστασία των πειραματοζώων από την μόλυνση. Με βάση τα σημερινά αποτελέσματα, εκτιμάται ότι στην επόμενη 10ετία θα υπάρξει αποτελεσματικό εμβόλιο για τον ιό του AIDS.