Γούτας Δημήτρης
Χατζηιωάννου Μαρία - Χριστίνα
Σινιόσογλου Νικήτας
Γλώσσα
Αγγλική, Ελληνική
Ημερομηνία
04/12/2019
Διάρκεια
00:52:57
Εκδήλωση
Ετήσια Διάλεξη αφιερωμένη στον Κ.Θ. Δημαρά
Χώρος
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Διοργάνωση
Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών - Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Κατηγορία
Ιστορία, Εθνολογία
Ετικέτες
ετήσια διάλεξη Κ.Θ. Δημαρά, Ισλάμ, Μεσαίωνας, θρησκεία, επιστήμη
Την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2019 πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών η 24η ετήσια διάλεξη Κ.Θ. Δημαρά με θέμα «Εναλλακτικές πραγματικότητες, εναλλακτικές επιστήμες. Η ανάπτυξή τους στο Ισλάμ του Μεσαίωνα και τα ιστορικά επακόλουθα», με προσκεκλημένο ομιλητή τον Δημήτρη Γούτα, Ομότιμο Καθηγητή Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών, Yale University.
Στην διάλεξή του, ο Δημήτρης Γούτας πραγματεύθηκε σε ιστορικό επίπεδο την εξέλιξη της θρησκείας σε εναλλακτική επιστήμη στο μεσαιωνικό Ισλάμ. Η ελληνική επιστημονική κοσμοαντίληψη γνώρισε μεγάλη διάχυση στους λαούς της εγγύς Ανατολής, κατά και μετά την Αλεξανδρινή εποχή, και οι περισσότεροι από αυτούς την είχαν ήδη υιοθετήσει ως επί το πλείστον κατά την περίοδο της Ύστερης Αρχαιότητας, ακόμη και αν οι Ρωμαίοι της Ανατολικής Ορθόδοξης αυτοκρατορίας την αποκήρυξαν προκρίνοντας στη θέση της το βιβλικό μυθολογικό αφήγημα. Μετά την ανάδυση του Ισλάμ, οι Άραβες αποδέχθηκαν το ελληνικό επιστημονικό παράδειγμα και το εξέλιξαν –ωστόσο, από τον ενδέκατο αιώνα και μετά, ανέπτυξαν (για λόγους που αναφέρονται εν συντομία) ένα μυθολογικό αφήγημα με βάση το Κοράνι, το οποίο λειτούργησε ως εναλλακτική επιστήμη διορθώνοντας και αντικαθιστώντας την ελληνική προσέγγιση. Αυτή η αντίληψη της πραγματικότητας παρέμεινε κραταιά για αιώνες στις Ισλαμικές κοινωνίες, κάποτε κρυφίως και άλλοτε ανοικτά, ως τις μέρες μας, οπότε επανεμφανίζεται ως ο «Ισλαμικός» κατεξοχήν τρόπος να λειτουργεί κανείς, είτε σε επίπεδο κρατών, όπως στην περίπτωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, είτε σε ποικίλα άλλα Ισλαμικά κινήματα.
Η Διάλεξη Κ.Θ. Δημαρά
Η Διάλεξη Κ.Θ. Δημαρά είναι το κεντρικό επιστημονικό γεγονός που διοργανώνει ο Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ στη μνήμη του ιδρυτή του και ενός εκ των ιδρυτών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Κ.Θ. Δημαρά. Η ετήσια αυτή διάλεξη δίδεται κάθε χρόνο από αναγνωρισμένου κύρους επιστήμονες του εξωτερικού, οι οποίοι παρουσιάζουν θέματα σχετικά με τον Διαφωτισμό, επιστημονική περιοχή που συνδέθηκε με τον Κ.Θ. Δημαρά και όρισε την εξέλιξη του τότε Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών. Με την πάροδο των ετών οι θεματικές διευρύνθηκαν κατοπτρίζοντας και τα διευρυμένα ενδιαφέροντα του ΙΙΕ και εντάσσονται στην Πολιτισμική Ιστορία, την Οικονομική ιστορία και την Ιστορία των ιδεών από τον 18ο έως και τον 20ό αιώνα. Η διάλεξη Κ.Θ. Δημαρά, ως ένα κεντρικό επετειακό και εορταστικό γεγονός του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών, συνήθως πραγματοποιείται κάθε έτος λίγο πριν από τις μέρες των Χριστουγέννων. Το κείμενο της διάλεξης, έως το έτος 2016, δημοσιευόταν σε δίγλωσση ειδική έκδοση, στην ομώνυμη εκδοτική σειρά. Η πρώτη έκδοση της σειράς πραγματοποιήθηκε το 1997 και έκτοτε συνεχίστηκε κανονικά σε ετήσια βάση. Από το 2016 δημοσιεύεται στη γλώσσα στην οποία εκφωνείται στο ξενόγλωσσο περιοδικό του Τομέα Νεοελληνικών Ερευνών του ΙΙΕ, Historical Review / Revue Historique.
Ο Δημήτρης Γούτας είναι Ομότιμος Καθηγητής Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Yale των ΗΠΑ. Kατάγεται από την Κωνσταντινούπολη, όπου και μεγάλωσε. Πραγματοποίησε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στην κλασική φιλολογία, την αραβολογία και τις ισλαμικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Yale. Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής, διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Γλωσσών και Πολιτισμών της Εγγύς Ανατολής του Πανεπιστημίου Yale, και είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το εκτεταμένο ερευνητικό έργο του Δημήτρη Γούτα περιλαμβάνει σημαντικές συμβολές στις ελληνοαραβικές σπουδές και στην ιστορία της αραβικής φιλοσοφίας –με έμφαση στον Αβικέννα–, την editio maior της Ποιητικής του Αριστοτέλη και την έκδοση του Περί αρχών του Θεόφραστου, καθώς και μελετήματα που αφορούν τη χειρόγραφη παράδοση των ελληνικών φιλοσοφικών και επιστημονικών έργων. Στο επίκεντρο της έρευνάς του βρίσκεται το κίνημα των αραβικών μεταφράσεων ελληνικών κειμένων στη Βαγδάτη από τον όγδοο ως τον δέκατο αιώνα, η πρόσληψη της ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης στον αραβοισλαμικό κόσμο, και οι ποικίλες συνδέσεις με τον κόσμο της ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζάντιο). Ανάμεσα στις πολλές δημοσιεύσεις του Δημήτρη Γούτα συγκαταλέγονται τα βιβλία:
• Theophrastus On First Principles (known as his Metaphysics), Leiden 2010
• Aristotle Poetics: Editio Maior of the Greek Text (με τον L. Taran), Leiden: Brill 2012
• Avicenna and the Aristotelian Tradition, Leiden: Brill 2013
• Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early ‘Abbasaid Society (2nd-4th/5th-10th c.), Λονδίνο: Routledge 1998 [ελληνική μετάφραση: Η αρχαία ελληνική σκέψη στον αραβικό πολιτισμό: Το κίνημα των ελληνοαραβικών μεταφράσεων στη Βαγδάτη κατά την πρώιμη αββασιδική περίοδο (2ος-4ος/8ος-10ος αιώνας), Αθήνα: Περίπλους 2001]
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο και τις δημοσιεύσεις του Δημήτρη Γούτα στη διεύθυνση https://nelc.yale.edu/people/dimitri-gutas
Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1978), όπου ολοκλήρωσε και τη διδακτορική της διατριβή (1989). Πραγματοποίησε της μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza (1978-80). Είναι Διευθύντρια του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Έχει συμμετάσχει σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα (Κρηπίς, Θαλής, RAMSES II κ.ά), έχει διδάξει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα σχετικά με την κοινωνική και οικονομική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Κρήτης, καθώς και στην EHESS (Παρίσι). Τα δημοσιεύματα και επιστημονικά ενδιαφέροντά της αφορούν στην Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία, τη Διασπορά, την Ιστορία του εμπορίου, τη Βιογραφία και τους Επιχειρηματίες, την Νεώτερη Ιταλική Ιστορία. Το τελευταίο αυτοτελές δημοσίευμα είναι "Το Προπατορικό χρέος. Τα Δάνεια της Εθνικής Ανεξαρτησίας της Ελλάδας", σειρά: Ζητήματα Οικονομικής Ιστορίας, Aθήνα: Γκούτενμπεργκ 2013.
Υπήρξε πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικής Οικονομικής Ιστορίας (2010-2014). Οι δημοσιεύσεις της αφορούν την ιστορία εμπορικών οίκων, εμπόρων και επιχειρηματιών, εμπορικών δικτύων, το λιανικό εμπόριο, την ιστορία των ελληνικών οικισμών, την ιταλική ιστοριογραφία (18ος-20ος αι.).
Maria Christina Chatziioannou, (PhD. Modern History 1989, Department of History and Archeology-National Capodistrian University), studied History at the same university (1973-78) and Italian history at the Scuola di Perfezionamento di Storia Medioevale e Moderna, Universita di Sapienza, Rome (1978-80). She is Director of the Institute for Historical Research/ National Hellenic Research Foundation. She has taught graduate and undergraduate courses on social and economic history at the Universities of Athens, Crete and the EHESS. She was president of the Greek Economic History Association (2010-14). She has published on merchant houses and entrepreneurs, commercial networks, retailing, history of Greek settlements, Italian historiography (18th-20th c.).
Ο Νικήτας Σινιόσογλου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Καίμπριτζ και εντεταλμένος ερευνητής στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών). Στην αγγλική γλώσσα έχει εκδώσει, μεταξύ άλλων, δύο μονογραφίες: Plato and Theodoret: The Christian Appropriation of Platonic Philosophy and the Hellenic Intellectual Resistance (Cambridge University Press 2008) και Radical Platonism in Byzantium: Illumination and Utopia in Gemistos Plethon (Cambridge University Press 2011). Τα πρόσφατα βιβλία του είναι δοκίμια στα ελληνικά: Αλλόκοτος Ελληνισμός. Δοκίμιο για την οριακή εμπειρία των ιδεών (Κίχλη 2016, Βραβείο Δοκιμίου του περιοδικού Ο Αναγνώστης 2017) και Μαύρες Διαθήκες. Δοκίμιο για τα όρια της ημερολογιακής γραφής (Κίχλη 2018). Γράφει για την αστική περιπλάνηση και για τα όρια μεταξύ δοκιμιακού και λογοτεχνικού λόγου.
