Αποχαιρετισμός στον Δημήτρη Σκιλάρντι

Μέσα στο Φεβρουάριο του 2020, έφυγε από τη ζωή ο διακεκριμένος αρχαιολόγος και Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων, Δημήτρης Σκιλάρντι.

Στις 20 Φεβρουαρίου, την επομένη της κηδείας του Σκιλάρντι στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας, ο Μανόλης Κορρές, Ομότιμος Καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Ακαδημαϊκός, λίγο πριν αρχίσει την προγραμματισμένη διάλεξη του με θέμα «Άμαξα και οικοδομική» στο Πολυτεχνείο, αφιέρωσε μερικά λεπτά για να αναφερθεί στον εκλιπόντα φίλο και συνεργάτη του.

Έτσι το συνεργείο του BLOD που ήταν εκεί για να βιντεοσκοπήσει την προγραμματισμένη διάλεξη, κατέγραψε αναπάντεχα μια βαθειά ανθρώπινη σύντομη ομιλία στην οποία, χωρίς καμιά επισημότητα αλλά με λιτότητα, συγκίνηση και τρυφερότητα, ο ομιλητής ζωντάνεψε με συναρπαστικό τρόπο την εικόνα του χαμένου του φίλου, μετατρέποντας πολύτιμες ιδιωτικές μνήμες σε δημόσιο γεγονός.

Το BLOD αποφάσισε να αποσπάσει την ομιλία αυτή από την εκτεταμένη διάλεξη που επακολούθησε και να τη δημοσιεύσει εδώ χωριστά. Όχι μόνο γιατί αναφέρεται σ’ έναν εξαιρετικό επιστήμονα που πρόσφερε πολλά στην αρχαιολογία, αλλά και γιατί αποτελεί ένα ξεχωριστό δείγμα ήθους και ύφους που απηχεί, με τον τρόπο του, κάτι από την ομορφιά ενός αρχαίου επιγράμματος.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΚΙΛΑΡΝΤΙ

Ο Δημήτρης Σκιλάρντι σπούδασε Προϊστορική και Κλασική Αρχαιολογία στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήταν κάτοχος Μεταπτυχιακού και Διδακτορικού Διπλώματος του Πανεπιστημίου Πρίνστον των ΗΠΑ (1978).

Υπήρξε μαθητής των καθηγητών Σπ. Μαρινάτου, Ν. Κοντολέοντος, Ι. Τραυλού και Dorothy Burr –Thompson. Εδίδαξε ως Καθηγητής και ως Επισκέπτης Καθηγητής στα Πανεπιστήμια της Οττάβας του Καναδά (1974-1992), του Λέτσε Ιταλίας (1989-92), της Ρώμης, Tor Vergata (1992-95) και της Καλιφορνίας, Σάντα Μπάρμπαρα (1998-2004). To 1978-1980 εργάσθηκε στις ΗΠΑ και ως επιστημονικό μέλος στo Πανεπιστήμιo της Πενσυλβανίας.

Το 1981 του απενεμήθηκε από το ΥΠΠΟ Έπαινος για την συμβολή του στην οργάνωση της πρώτης περιοδικής έκθεσης αρχαιοτήτων στο εξωτερικό (Νέα Υόρκη – Παρίσι). Το 1991 βραβεύτηκε από το ΥΠΠΟ η ομάδα των αρχιτεκτόνων Passarelli και Nicoletti της Ρώμης, με το Πρώτο Διεθνές Βραβείο για τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Νέου Μουσείου Ακρόπολης. Το 1991 βραβεύτηκε για την συμβολή του στην σύσφιξη των πολιτιστικών σχέσεων με τις Ελληνόφωνες περιοχές της Κάτω Ιταλίας. Αγωνίστηκε για την επιστημονική και δομική βελτίωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και την διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Υπήρξε ενεργό μέλος ομάδας αρχαιολόγων για την διάσωση μνημείων και την επαπειλούμενη καταστροφή τους από τα μεγάλα δημόσια έργα (Ζάγανι, Μαραθώνας, Μετρό Αθήνας, κα.). Το 1997 ηγήθηκε ομάδας –με επιτυχή έκβαση– πανεπιστημιακών και αρχαιολόγων στην προσπάθεια διάσωσης του Κεραμεικού από επαπειλούμενη ολοσχερή καταστροφή, κατά την κατασκευή του Aθηναϊκού Μετρό.

Το 1974, αναγορεύτηκε Ισόβιος Εταίρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας και δρομολόγησε τοπογραφικές έρευνες στο Άστυ της Πάρου. Το 1976-1992 διηύθυνε τις συστηματικές ανασκαφές στις Κουκουναριές Πάρου (ηγεμονικό συγκρότημα 12ου αι. π.Χ., οικισμοί περιόδων από τον 10 μέχρι τον 7ο αι. π.Χ.). Ο Σκιλάρντι έχει ανασκάψει επίσης στους Δελφούς, στη Βοιωτία και στην Αθήνα (ανασκαφή Ηρίων Πυλών – Δημόσιο Σήμα και ανασκαφή-ανάπλαση πλατείας Λυσικράτους, Πλάκα, 1981).

Το 2001-2005 επόπτευσε πλήθος ανασκαφών στα πλαίσια των Ολυμπιακών Αγώνων, στα βόρεια προάστια. Στην Κηφισιά, οι έρευνές του αποκάλυψαν το κύριο νεκροταφείο του αρχαίου δήμου, που απέδωσε τάφους πλούσιων Ευπατριδών, του 8ου αι. π.Χ. Στο Μαρούσι ανέσκαψε πλούσιο κλασσικό νεκροταφείο στη θέση Πέλικας. Ο Σκιλάρντι έφερε σε πέρας πολυάριθμες αναδείξεις αρχαιολογικών χώρων (2000-2008), ενώ το 2004 δημιούργησε το Μουσείο της Κηφισιάς.

Υπήρξε διοργανωτής και συνδιοργανωτής διεθνών αρχαιολογικών συνεδρίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι ο συγγραφεύς πολυαρίθμων επιστημονικών εργασιών και πρακτικών από συνέδρια. Το 1997 υπήρξε διοργανωτής του Συνεδρίου ΠΑΡΙΑ ΛΙΘΟΣ, την Πάρο. Ο Σκιλάρντι προσέφερε τις υπηρεσίες του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία από το 1979. Υπήρξε μέλος επιτροπών του ΥΠΠΟΤ, για την ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων (της ΄Ηλιδας -2010 και της Κέας, σε εξέλιξη).

Το 2011 διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων στην Εφορεία Θράκης και Σαμοθράκης. Δρομολόγησε ενέργειες για την ανακαίνιση του μουσείου Κομοτηνής και οργάνωσε την επανεκκίνηση της ανασκαφής στην αρχαία Στρύμη (με την συνεργασία του Πανεπιστημίου Princeton, ΗΠΑ), την ανάδειξη της αρχαίας Στρύμης (σε συνεργασία με τον Δήμο Κομοτηνής), την κήρυξη της αρχαίας Δίκαιας και την υλοποίηση περιοδικής έκθεσης για την αρχαία Στρύμη. Με την υποβολή συγκεκροτημένης μελέτης πρότεινε στο ΥΠΠΟ την εκεί καθιέρωση Αξόνων Τουρισμού και Περιήγησης, με στόχο την πολιτιστική και οικονομική αναβάθμιση της Θράκης. Ο Σκιλάρντι, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία, εργάστηκε για την εκπόνηση μελέτης σχετικά με την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου Κουκουναριών Πάρου.