Αρχέτυπα στις ελληνικές βιβλιοθήκες: Καταγραφή, τεκμηρίωση, ιστορική πλαισίωση

Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη διοργάνωσε το συνέδριο «Αρχέτυπα στις ελληνικές βιβλιοθήκες: Καταγραφή, τεκμηρίωση, ιστορική πλαισίωση», την Παρασκευή 17 και το Σάββατο 18 Μαρτίου 2023 στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.

Θέμα του συνεδρίου ήταν τα αρχέτυπα των ελληνικών βιβλιοθηκών, τα έντυπα βιβλία που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας από την αυγή της τυπογραφίας, τον 15ο αιώνα. Πάνω από 500 αντίτυπα εντοπίζονται σήμερα σε ελληνικές βιβλιοθήκες δημόσιες, δημοτικές, πανεπιστημιακές, μοναστηριακές, ιδιωτικές.

Ως συνέχεια της ημερίδας που είχε οργανωθεί από το Ίδρυμα τον Απρίλιο του 2019, με θέμα τα αρχέτυπα των αθηναϊκών βιβλιοθηκών, το συνέδριο εστιάζει πλέον στα αντίτυπα βιβλιοθηκών της υπόλοιπης χώρας, τα οποία καταγράφηκαν από την ομάδα του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στη διεθνή βάση Material Evidence in Incunabula το διάστημα 2019-2022. Μετά από 4 χρόνια ταξιδιών, παρουσιάστηκε επίσης η νέα ηλεκτρονική ιστοσελίδα-εφαρμογή του Ιδρύματος που συγκεντρώνει τα συνολικά δεδομένα από τις βιβλιοθήκες όλης της Ελλάδας.

Στόχος είναι το συνέδριο να αποτελέσει αφορμή συνάντησης και διαλόγου επιστημόνων, ερευνητών και επαγγελματιών από τον χώρο του βιβλίου και των βιβλιοθηκών, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με αφορμή τη μελέτη των αρχέτυπων εκδόσεων και ιδαίτερα των υλικών μαρτυριών τους. Με το σκεπτικό αυτό, το πρόγραμμα του συνεδρίου αναπτύχθηκε γύρω από τρεις βασικές θεματικές:

• Παρουσιάσεις ψηφιακών εργαλείων και βάσεων δεδομένων που συμβάλλουν στη μελέτη των αρχέτυπων και παλαίτυπων εκδόσεων.
• Μελέτες περίπτωσης αρχετύπων που σώζονται σήμερα σε ελληνικές βιβλιοθήκες, και της ιστορικής τους διαδρομής. Στην ενότητα εντάσσονται και παραδείγματα από τις προοπτικές επέκτασης του προγράμματος, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις γειτονικές της χώρες.
• Ομιλίες ευρύτερου ιστορικού ενδιαφέροντος με αφορμή τα αρχέτυπα των ελληνικών βιβλιοθηκών: για την κυκλοφορία και χρήση έντυπων βιβλίων (και ειδικά των αρχετύπων) στον ελλαδικό χώρο, για την παραγωγή έντυπων εκδόσεων που απευθύνονται είτε σε ελληνόφωνο κοινό είτε σε λόγιους που ενδιαφέρονται για τα ελληνικά, για την ύπαρξη ιδιωτικών και θεσμικών βιβλιοθηκών που περιλάμβαναν και αρχέτυπα, τα οποία σήμερα έχουν χαθεί.

Το συνέδριο πλαισιώθηκε από την έκθεση «Η ελληνική γραμματεία στην πρώιμη τυπογραφία», με αρχέτυπες εκδόσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, καθώς και επιλεγμένες πρώιμες αριστοτελικές εκδόσεις. Τα αντίτυπα προέρχονται από την πλούσια συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη (Συλλογή Bibliotheca Graeca του Σ. Οικονομόπουλου, Συλλογή Π. Λασκαρίδη).

Τα εγκαίνια της έκθεσης τελέστηκαν από την Α.Ε. την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, την Παρασκευή 17 Μαρτίου, πρώτη μέρα του συνεδρίου.

Το BLOD βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει τις ομιλίες της πρώτης ημέρας του συνεδρίου.

Πρόγραμμα

Παρασκευή 17 Μαρτίου 2023

Capturing the European early printed heritage: why it matters and what we do with it
Cristina Dondi, University of Oxford, Consortium of European Research Libraries

Μνεία τῶν πρὸ ἡμῶν. Οἱ Νεοέλληνες καὶ ἡ μελέτη τῶν ἀρχετύπων (1820-1976)
Γιάννης Κόκκωνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

«Map-inc». Αναζητώντας αρχέτυπα στις βιβλιοθήκες της Ελλάδας
Βέρα Ανδριοπούλου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα, Αγγελική Παπαδοπούλου, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη

Η Α. Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου εγκαινίασε την έκθεση «Η ελληνική γραμματεία στην πρώιμη τυπογραφία».