“Composition and the Mediterranean: new musical spaces, new temporalities” - panel 5

Scroll down for English Version 

Στην ανάρτηση αυτή, οι ομιλίες δημοσιεύονται στην αγγλική γλώσσα, είτε στην αγγλική πρωτότυπη εκφορά τους είτε με παράλληλη μετάφραση από τα ελληνικά στα αγγλικά.

Αν θέλετε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση  με τις ομιλίες δημοσιευμένες στην ελληνική γλώσσα, πατήστε εδώ.

Συνεχίζοντας τη συνεργασία με το γαλλικό Πανεπιστήμιο Paris 8, η Στέγη συνδιοργάνωσε ένα διήμερο συνέδριο με τίτλο «Σύνθεση και η Μεσόγειος: νέα μουσική χωρικότητα, νέες χρονικότητες», στο οποίο συνθέτες και μουσικολόγοι από όλες σχεδόν τις χώρες της Μεσογείου ανέπτυξαν ένα γόνιμο διάλογο με επίκεντρο τις έννοιες της χωρικότητας και της χρονικότητας, προσπαθώντας να ανιχνεύσουν κοινό έδαφος και κοινές κατευθύνσεις στη σημερινή μουσική μιας περιοχής του κόσμου με βαθιά ιστορία και πολλαπλές όψεις.

Το συνέδριο συνδυάζει το λόγο με τον ήχο, εξερευνώντας τη σκέψη και τη μουσική που διαμορφώνουν τη σημερινή μουσική ταυτότητα της Μεσογείου. Πρόκειται για μια σύνθετη ταυτότητα, αποτελούμενη από διακριτές παραδόσεις, που όμως αλληλοεπηρεάζονται και στην οποία η σχέση παράδοσης και νεωτερικότητας δεν είναι μόνο σημείο ρήξης, αλλά ένα γόνιμο πεδίο που οι συνθέτες επεξεργάζονται στην πράξη.

Περιλήψεις ομιλιών:

Fabien San Martin - Ο μεσογειακός χώρος και η θαλασσινή διάσταση στα έργα του Luigi Nono

Ο φλοίσβος, τα κύματα, οι γόνδολες, η θάλασσα… Έντονα διαποτισμένο από την ατμόσφαιρα της παραλίμνιας πόλης όπου γεννήθηκε, το σύμπαν του Βενετού συνθέτη Λουίτζι Νόνο συνδέεται αδιαμφισβήτητα με το υδάτινο στοιχείο, τόσο σε επίπεδο φόρμας όσο και δραματουργικά. Ένα από τα πιο εμβληματικά κομμάτια από αυτή την άποψη είναι σίγουρα το ...sofferte onde serene..., λόγω της παρουσίας μέσα του όχι μόνο μιας θάλασσας εξιδανικευμένης μουσικά, αλλά και του «συμπλέγματος του Χάροντα» (πρβλ. G. Bachelard, L’eau et les rêves), το οποίο μοιάζει να την έχει πλήξει. Παρ’ όλα αυτά, η κοσμολογία του Νόνο υλοποιείται σε ένα χώρο και μια ιστορία που υπερβαίνει τη Βενετία και εγγράφεται ευρύτερα σε ένα μεσογειακό κόσμο όπου διαβιώνουν ψαράδες (των οποίων οι φωνές θα αποτελέσουν το υλικό συνθέσεων, όπως οι Musica-Manifesto), Γενοβέζοι εργάτες (οι φωνές τους και οι θόρυβοι του εργοστασίου τους στο Fabbrica illuminata), μια Αλγερινή αντιστασιακή (το μακρόσυρτο παράπονό της στην Djamila Boupacha) ή ακόμα και μορφές της ελληνικής μυθολογίας (Prométhée και Das atmende Klarsein). Επομένως, μέσω της ανάλυσης έργων που ο Νόνο συνέθεσε μεταξύ 1968 και 1985, η ανακοίνωσή μας θα προσπαθήσει να καταδείξει τους δεσμούς αυτής της μουσικής με το μεσογειακό χώρο, μέσα στον οποίο εκκολάφτηκε, καθώς και την ιδιαίτερη χρονικότητα, παρατεταμένη, επικρεμάμενη, ενίοτε ρέουσα, που η θαλασσινή διάσταση κατόρθωσε να της μεταδώσει.

Zeynep Gedizlioglu - «Η Μεσόγειος» στη μουσική μου

Το κοινό σημείο των έργων μου, που σχεδόν παρά τη θέλησή μου κατέληξαν να συνθέσουν ένα ευρύτερο, ενιαίο σύνολο –και ορισμένες πτυχές τους αντανακλώνται στα επιμέρους έργα με διαφορετικό ή και με τον ίδιο ακριβώς (!) τρόπο–, είναι κάτι στο οποίο επιστρέφω ξανά και ξανά, αν και την ίδια στιγμή κάθε τόσο ξεμακραίνω από κοντά του. Είναι κάτι που μου ανήκει και του ανήκω. Κάθε επιστροφή είναι διαφορετική – αλλά μπορεί να είναι και η ίδια. Ο βαθύτερος στόχος μου, στο πέρασμα των χρόνων, ήταν να μπορέσω να ζωντανέψω μέσα στη μουσική μου τις ιδιαίτερες μελωδίες και το χρώμα των ήχων που προϋπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Zad Moultaka - Διάπλους – Η ετεροφωνία του χώρου

Στην αναζήτηση μιας νέας στάσης απέναντι στην πολυφωνία που μας κληροδότησε η χιλιόχρονη ιστορία του δυτικού πολιτισμού, η ετεροφωνία διανοίγει ένα δρόμο με ανεξάντλητο πλούτο. Το μοντέλο της αραβικής μουσικής θα μπορούσε να προσφέρει ουσιώδεις λύσεις στους συνθέτες που αντλούν από τα υλικά αυτής της κουλτούρας. Ετεροφωνικές ονομάζουμε διάφορες ταυτόσημες μουσικές γραμμές, οι οποίες ωστόσο αναπτύσσονται χρονικά με διαφορετικό τρόπο η καθεμία. Θα μπορούσαμε να προεκτείνουμε αυτή την έννοια πέρα από το πλαίσιο ενός απλού μουσικού έργου, τοποθετώντας την σε έναν πολύ ευρύτερο χώρο – μιας αίθουσας κοντσέρτων. Τα έργα L’ Autre rive και Leipsano βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του προβληματισμού, προσφέροντας όμως το καθένα κι από μια διαφορετική λύση ή ματιά. Το πρώτο αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο γειτονικούς χώρους και ένα κοινό χωρισμένο σε δύο μέρη, ενώ το δεύτερο παίζεται στο εσωτερικό ενός και μόνον αποκομμένου χώρου, μέσα στον οποίο η ετεροφωνία έχει ως κίνητρο τη μνήμη.

Continuing its collaboration with the University Paris 8, the OCC co-organized a two-day conference on the subject of “Composition and the Mediterranean: new musical spaces, new temporalities”. Composers and musicologist from almost every Mediterranean country were invited to the event to develop a constructive dialogue centred on the concepts of spatiality and temporality and to find common ground and orientations in the musical present of a multifaceted region with a long history.

The conference combined sound and speech, exploring the thinking and music that are moulding the musical identity of the Mediterranean today: a complex identity in which discrete traditions interact and in which the relationship between tradition and modernity is more than a fault line, providing composers with a fruitful field to process in their practice.

Abstracts

Fabien San Martin - The Mediterranean space and the marine dimension in the work of Luigi Nono

The sound of the surf, waves, gondolas, the sea… All imbued with the atmosphere of the lagoon-side city of his birth, the world of the Venetian composer Luigi Nonο is obviously and elementally inseparable from water in terms both of form and dramatic structure. One of his most outstanding pieces from this point of view is surely his... sofferte onde serene..., given the presence of both a musically idealized sea and a case of the “Charon complex” (see G. Bachelard, L’eau et les rêves). Nonetheless, Nono’s cosmology takes on form in a physical and historical space that transcends Venice and inscribes itself more broadly within a Mediterranean world that is home to fisherman (whose voices provide the raw material for compositions like the MusicaManifesto), Genoese workers (their voices and factory sounds in Fabbrica illuminata), an Algerian dissident (her drawn-out complaint in Djamila Boupacha) and even figures from Greek mythology (in Prométhée or Das atmende Klarsein). Focusing on the works Nono composed between 1968 and 1985, our analysis will seek to show the ties between this music and the Mediterranean space in which it was incubated, as well as the unique temporality--elongated, suspended, sometimes flowing--which the marine dimension in his work conveys.

Zeynep Gedizlioglu - ‘The Mediterranean’ in my music

The common point of my works, which almost unintentedly became a series of work as one thing - in which the certain aspects are reflected in different or exactly the same (!) ways, is something to which I have returned over and over again, although I have also diverged from it ever and anon. This is something, which belongs to me and which I belong to. Every return is different, although it may be the same. Over the years, my intend has deepened, to bring the particular melodies and color of sounds which are already existing for tousends of years, into effect in my music.

Zad Moultaka - Crossing - The heterophony of space

In our search for a new take on the polyphony handed down to us by the millennia of Western civilization, we have come to see heterophony as a potential source of musical riches. The model of Arab music could offer meaningful solutions to composers who draw on that culture’s musical material in their work. ‘Heterophonic’ is our label for music in which a single musical line develops differently over time. We could extend this concept beyond the context of a simple musical work and place it in a far broader space: that of a concert hall. L’ Autre rive and Leipsano are works at the very centre of this quest: each one offers a different solution or a different perspective. The first unfolds between two adjacent spaces and an audience divided into two; the second is played in the interior of a single cut-off space in which heterophony is motivated by memory.