d’Errico Francesco
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
20/02/2025
Διάρκεια
00:42:39
Εκδήλωση
Παλαιολιθικό σεμινάριο: "Απαρχές της ένδυσης, της κόσμησης και της νηματουργίας στον Παλαιολιθικό κόσμο"
Χώρος
Ινστιτούτο της Δανίας
Διοργάνωση
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, Υπουργείο Πολιτισμού
Κατηγορία
Αρχαιολογία
Ετικέτες
Παλαιολιθικό σεμινάριο, Παλαιολιθική Αρχαιολογία, ένδυση, κόσμηση, νηματουργία, Παλαιολιθική εποχή, άνθρωπος, σώμα, κοσμήματα
Ο εμπολιτισμός του ανθρώπινου σώματος: κρίσιμες μεταβάσεις
Τι μας κάνει ανθρώπους; Μια απάντηση βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνουμε και μεταμορφώνουμε τα σώματά μας, όχι μόνο βιολογικά αλλά και πολιτισμικά. Στο πέρασμα του χρόνου, οι άνθρωποι νηματοδοτούν το σώμα τους με ποικίλες πρακτικές, από τη ζωγραφική, τη δερματοστιξία και την κόσμηση, μέχρι την ένδυση και τις μόνιμες τροποποιήσεις, όπως σκαριφισμό ή αφαίρεση και σχηματοποίηση των δοντιών. Οι πρακτικές αυτές αφηγούνται μια πλούσια ιστορία για την ταυτότητα και την προσαρμοστικότητα του είδους μας. Στην ομιλία εξετάζω πώς ο εμπολιτισμός του ανθρώπινου σώματος αναδύθηκε και εξελίχθηκε παράλληλα με το είδος μας. Βασιζόμενος σε πρωτοποριακές αρχαιολογικές έρευνες, συνδέω κομβικές στιγμές του εξελικτικού μας παρελθόντος με την εμφάνιση πολιτισμικών πρακτικών που μας καθόρισαν. Γιατί οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν χρωστικές ουσίες για τη ζωγραφική του σώματος; Πότε η ένδυση μετατράπηκε από εργαλείο επιβίωσης σε καμβά έκφρασης; Και τι αποκαλύπτουν τα προσωπικά κοσμήματα για την κοινωνική ζωή και πώς μας συνδέουν με τους Νεάντερταλ και τους Ντενίσοβαν; Πρόσφατες ανακαλύψεις δείχνουν ότι αυτές οι μεταμορφωτικές πρακτικές εμφανίστηκαν πριν από τουλάχιστον 160.000 χρόνια και έγιναν ολοένα και πιο περίπλοκες με την πάροδο του χρόνου. Καινοτομίες όπως η ένδυση, η ατομική κόσμηση και οι χρωστικές ουσίες εμφανίστηκαν αρχικά ως απόκριση σε περιβαλλοντικές ανάγκες αλλά σύντομα εξελίχθηκαν σε σύμβολα ταυτότητας, κοινότητας και δημιουργικότητας. Θα εξερευνήσω αυτή τη συναρπαστική τομή πολιτισμού και εξέλιξης, ανακαλύπτοντας τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μετέτρεψαν την επιβίωση σε τέχνη και τη χρηστικότητα σε ταυτότητα. Θα μιλήσω, τέλος, για την ιστορία του τρόπου με τον οποίο η δημιουργική ιδιοφυΐα των προγόνων μας διαμόρφωσε όχι μόνο τα σώματά τους, αλλά και την ίδια την ουσία του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.
(Σημείωμα του ομιλητή)
Ο Francesco d'Errico είναι Διευθυντής Ερευνών του Centre National de la Recherche Scientifique (C.N.R.S.) στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό της Γαλλίας και Καθηγητής στο Κέντρο για την Συμπεριφορά των Πρώιμων Σάπιενς στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν της Νορβηγίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην καταγωγή και εξέλιξη της ανθρώπινης νόησης, την εμφάνιση συμβολικών πολιτισμικών πρακτικών στην Αφρική και την Ευρασία, την οστέινη τεχνολογία και την εφαρμογή καινοτόμων αναλυτικών τεχνικών στη μελέτη της πολιτισμικής κληρονομιάς. Έχει διεξαγάγει αρχαιολογικές και εθνοαρχαιολογικές έρευνες στην Ευρώπη, τη Νότια Αφρική, τη Ναμίμπια, την Κένυα, την Αιθιοπία, το Μαρόκο, την Ουκρανία και την Κίνα.
Το 2014 του απονεμήθηκε το Ασημένιο Μετάλλιο του C.N.R.S. και το Βραβείο Frassetto για την Ανθρωπολογία από την Ιταλική Ακαδημία Επιστημών. Μεταξύ 2011 και 2015 συν-διηύθυνε ερευνητικό πρόγραμμα με αντικείμενο την καταγωγή και προέλευση του πολιτισμικού νεωτερισμού στην Αφρική και την Ευρώπη το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας. Το 2021, σε συνεργασία με άλλους τρεις συναδέλφους, του απονεμήθηκε μία μεγάλη συνεργατική επιχορήγηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας για τη μελέτη των απαρχών της ανθρώπινης αριθμητικής νόησης. Επιπλέον, μεταξύ 2020 και 2023 ήταν συν-διευθυντής του μεγάλης κλίμακας ερευνητικού προγράμματος Human Past, που χρηματοδοτήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Μπορντό και είχε αντικείμενο τα σημεία καμπής στη βιολογική και πολιτισμική εξέλιξη.
