Διαιρετικές τομές και πολιτικές οργανώσεις. Η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ στους νομούς Φλώρινας και Ηρακλείου, 1974-1981

Η εισήγηση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «Μεταπολίτευση: Από τη μετάβαση στη δημοκρατία στην οικονομική κρίση;» στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας “ Μορφές πολιτικής συμμετοχής”.
 
Η σύνοψη της ομιλήτριας: Η έρευνα εστίασε στο επίπεδο της κομματικής βάσης του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1974-1981, στηριζόμενη κυρίως στη θεωρία των διαιρετικών τομών (social cleavage theory). Βασική μεθοδολογική επιλογή αποτέλεσε η σύγκριση των νομών Ηρακλείου και Φλώρινας, η οποία έδωσε τη δυνατότητα συναγωγής τεκμηριωμένων συμπερασμάτων, στη βάση των ερευνητικών εργαλείων της πολιτικής κοινωνιολογίας που συμπληρώθηκαν από αυτά της κοινωνικής ανθρωπολογίας.
 
Επιδίωξη αποτέλεσε η μελέτη της επιρροής του κόμματος υπό το πρίσμα του ιστορικού πλαισίου και των ιδιαιτεροτήτων πολιτικής ταύτισης στις υπό μελέτη περιοχές, ενώ προϋποτίθεται η αναλυτική σύνδεση της πολιτισμικής διάστασης με τις οικονομικές ιδιαιτερότητες σε κάθε νομό. Πρόκειται για τη μελέτη της σχέσης των κοινωνικών διαιρέσεων στους δύο νομούς, με τις κομματικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ στις αντίστοιχες περιοχές. Εξετάζεται το πώς οι δύο αυτές διαστάσεις αλληλεπιδρούν κατά την περίοδο 1974-1981 που το κόμμα, όντας στην αντιπολίτευση, σημείωνε διαρκή και ταχύτατη αύξηση των ψηφοφόρων, μελλών και υποστηρικτών του. Οι διαφορετικές πολιτικές φυσιογνωμίες που συγκροτούσαν οι οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ στις δύο περιοχές ως αποτέλεσμα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε νομού, οδηγούν στην υπόθεση περί ‘πολλών κομμάτων σε ένα κόμμα’. Τα ‘πολλά διαφορετικά ΠΑΣΟΚ’ που συγκροτήθηκαν συνυπήρξαν - όπως και τα διαφορετικά κοινωνικά στρώματα με συχνά έως και αντικρουόμενα συμφέροντα - κάτω από την ομπρέλα της πολιτικής φυσιογνωμίας του κόμματος σε κεντρικό επίπεδο. Αυτή η ‘ευρυχωρία’ εξυπηρέτησε εκλογικά το κόμμα, αλλά συνέβαλε και ενοποιητικά ως προς τις κοινωνικές διαιρέσεις κατά την υπό μελέτη περίοδο.
 
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα απλά μέλη και μεσαία στελέχη που συγκρότησαν τις οργανώσεις και αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του κόμματος. Αποτυπώνονται τα κοινωνικά τους χαρακτηριστικά, οι προσωπικές νοηματοδοτήσεις ως προς την κομματική τους εμπλοκή και το πολιτικό στίγμα του ΠΑΣΟΚ, ο τρόπος που εργάζονταν και η σχέση τους με την τοπική κοινωνία.