Διάλογοι με την αρχαιότητα. Όψεις της καθημερινής ζωής

Ο Βασίλης Κάλφας είναι καθηγητής φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Ειδικεύεται στην πλατωνική και την αριστοτελική φιλοσοφία και την ιστορία της αρχαίας ελληνικής επιστήμης.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία και επί σειρά ετών δίδαξε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Είναι επιστημονικός υπεύθυνος της μετάφρασης των Απάντων του Αριστοτέλη στις εκδόσεις Νήσος και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και της συλλογικής ψηφιακής εγκυκλοπαίδειας «Πλάτων» στο ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.

Είναι μέλος του Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης και του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη).

Έχει τιμηθεί το 2003 με το βραβείο πανεπιστημιακής διδασκαλίας από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Κρήτης και με το κρατικό βραβείο ενδογλωσσικής μετάφρασης του έτους 2015 για τη μετάφραση των Φυσικών του Αριστοτέλη. Το 2019 τιμήθηκε με το Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας εις μνήμην Β. Ξανθόπουλου – Στ. Πνευματικού του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ).

Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία:
Eπιστημονική Πρόοδος και Oρθολογικότητα: Προς μια ρεαλιστική ανασυγκρότηση της σύγχρονης Eπιστημολογίας, Αθήνα 1983.
(με τον M.Z. Kοππιδάκη και τον Δ. Kυρτάτα) Tα Eσόμενα: H αγωνία της πρόγνωσης στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, 1990.
Πλάτων «Tίμαιος», 1995. Αθήνα 1995.
Aριστοτέλης «Περί φύσεως (Φυσικά 2ο βιβλίο)», Αθήνα 1999.
Φιλοσοφία και επιστήμη στην Aρχαία Eλλάδα, Αθήνα 2005.
(με τον Γ. Zωγραφίδη) Aρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, Θεσσαλονίκη 2006.
Aριστοτέλης, «Mετά τα φυσικά. βιβλίο A», Aθήνα 2009.
Aριστοτέλης, «Περί γενέσεως και φθοράς», Αθήνα 2011.
Aριστοτέλης, «Φυσικά», Αθήνα 2015.
H φιλοσοφία του Αριστοτέλη, 2015, ψηφιακό βιβλίο, Callippos.

Ο Σ. Ι. Ράγκος (γ. 1967) σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1985-1989), παρακολούθησε σεμινάρια θρησκειολογίας στην École Pratique des Hautes Études στο Παρίσι (1992-1993) και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (1990-1995) με θέμα: “Λατρείες της Άρτεμης στην αρχαία Ελλάδα” (υπό την εποπτεία του καθ. Paul Cartledge). Στην συνέχεια, υπήρξε υπότροφος μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Princeton (1995-1996) όπου ασχολήθηκε με τον νεοπλατωνισμό. Μετά από την ολοκλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων (1996-1998), δίδαξε ως συμβασιούχος στα Πανεπιστήμια Κρήτης, ΕΑΠ και Πατρών (1998-2001). Το 2001 εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου υπηρετεί σήμερα ως Καθηγητής. Το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2008-2009 υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Banaras Hindu University (Βαρανάσι, Ινδία) όπου έδωσε διαλέξεις για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και παρακολούθησε μαθήματα ινδικής φιλοσοφίας.

Με πλήθος δημοσιευμάτων σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους στο ενεργητικό του, ο Σ. Ι. Ράγκος έχει δώσει πολλές δημόσιες διαλέξεις για θέματα της ειδικότητάς του, έχει συνδράμει στη συγγραφή των διδακτικών εγχειριδίων του ΕΑΠ, έχει συνεργαστεί σε τηλεοπτικές εκπομπές (History Channel, ΣΚΑΪ) και έχει συμμετάσχει ως ακαδημαϊκός υπεύθυνος και κριτής σε διασχολικούς αγώνες επιχειρηματολογίας. Τα επιστημονικά ενδιαφέροντά του εστιάζονται στα πεδία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, καθώς και στις διασχέσεις μεταξύ τους. Σε συνεργασία με τον Δημήτρη Κυρτάτα, συνέγραψε το βιβλίο Η Ελληνική Αρχαιότητα: πόλεμος, πολιτική, πολιτισμός, (Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών 2010).

Ενδεικτικά αναφέρονται οι μελέτες:
• “Aim, Scope and Method of Aristotle’s Metaphysics”, Anusilana XXII.1 (2010), 1-12.
• “«Κύκλου δ’ ἐξέπταν βαθυπενθέος ἀργαλέοιο»: Περί της Εμπεδοκλέους τελευτής”, Υπόμνημα στη Φιλοσοφία (Αφιέρωμα: Θάνατοι Φιλοσόφων στην Αρχαιότητα,  επιμ. Γ. Ζωγραφίδης, Π. Κοτζιά και Χ. Μπάλλα) 9 (2010), 53-84.
• “Μεταμορφώσεις της ελληνικής ψυχῆς από τον Όμηρο έως τον Πλάτωνα”, Αρχαιολογία και τέχνες 118 (Χριστούγεννα 2010), 14-19.
•  “Falsity and the False in Aristotle’s Metaphysics Δ”, Rhizai VI.1 (2009), 7-21.
• “The Story of a Simile: Hidden Evidence for Dionysus in Homer and Beyond”, E. Karamalengou & E. Makrygianni (επιμ.), Ἀντιφίλησις: Studies on Classical, Byzantine and Modern Greek Literature and Culture in Honour of John-Theophanes A. Papademetriou, Stuttgart: Franz Steiner 2009, 67-82.
• “Latent Meaning and Manifest Content in the Derveni Papyrus”, Rhizai IV.1 (2007), 35-75.
• “H εκστατική στιγμή του ἐξαίφνης”, Φιλοσοφία 36 (2006), 93-114.
• “Hσίοδος και φιλοσοφία: η μυθοποιητική καταγωγή της ἀληθείας τοῦ λόγου  στην αρχαϊκή Eλλάδα”, Ν. Μπεζαντάκος και Χ. Τσαγγάλης (επιμ.), Mουσάων ἀρχώμεθα: O Ησίοδος και η αρχαϊκή επική ποίηση, Aθήνα: Πατάκης 2006, 395-540.
• “Images of Socrates in Neoplatonism”, V. Karasmanis (ed.), Socrates: 2400 Years since his Death (399 B.C.-2001 A.D.), Athens: European Cultural Centre of Delphi 2004, 463-480.
• “Alcman’s Cosmogony Revisited”, Classica & Mediaevalia  54 (2003), 81-112.
• “Proclus and Artemis: On the Relevance of Neoplatonism to the Modern Study of Ancient Religion”, Kernos 13 (2000), 47-84.
• H συνάντηση του Ελληνισμού με τον Χριστιανισμό από τον πρώτο έως τον τέταρτο αιώνα, Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο 2000.
• “Proclus on Poetic Mimesis, Symbolism and Truth”, Oxford Studies in Ancient Philosophy 17 (1999), 249-277.
• “Between Physis and Nous: Logos as Principle of Mediation in Plotinus”, Journal of Neoplatonic Studies 7.2 (1999), 1-42.

Ο Δημήτρης Ι. Κυρτάτας γεννήθηκε το 1952 στην Αθήνα και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το London School of Economics, το Βrunel Univeristy, όπου εκπόνησε διδακτορική διατριβή, και το King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, όπου πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα. Εργάστηκε στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών. Διδάσκει αρχαία ιστορία από το 1985 στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και από το 2002 στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου από το 2006 έχει εκλεγεί Καθηγητής της Ύστερης Αρχαιότητας.

Έχει γράψει βιβλία και άρθρα για την κοινωνική ιστορία της ελληνικής αρχαιότητας και την ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού, έχει οργανώσει επιστημονικά συνέδρια και έχει αναλάβει την επιμέλεια συλλογικών τόμων με συναφή θεματολογία. Έχει ασχοληθεί ιδιαιτέρως με κοινωνικά θέματα, την οικονομία, τον θεσμό της δουλείας και την ιστοριογραφία.

Στα βιβλία του περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: Επίκρισις: H κοινωνική δομή των χριστιανικών κοινοτήτων από τον πρώτο έως τον τρίτο αιώνα, μτφρ Γιάννης Κρητικός, Εστία, Αθήνα 1992, H Αποκάλυψη του Ιωάννη και οι επτά εκκλησίες της Ασίας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1994, Παιδαγωγός: H ηθική διαπαιδαγώγηση στην ύστερη ελληνική αρχαιότητα, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Αθήνα 1994, Xόλος γυναικός και άλλες ιστορίες από τον ερωτικό βίο των αρχαίων Ελλήνων, Άγρα, Αθήνα, Ιερείς και προφήτες: Η παραγωγή και η διαχείριση του δόγματος στον πρώιμο χριστιανισμό, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2000, Κατακτώντας την αρχαιότητα: Ιστοριογραφικές διαδρομές, Πόλις, Αθήνα 2002, Απόκρυφες ιστορίες, μύθοι και θρύλοι από τον κόσμο των πρώτων χριστιανών, Άγρα, Αθήνα 2003, Ο Διόνυσος στην Άνδρο ή οι μεταμορφώσεις ενός μύθου, Άγρα, Αθήνα 2012, Μαθήματα από την αθηναϊκή δημοκρατία, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2015 και Το παράπονο της Βρισηίδας: Έρωτας, επιθυμία και εγκράτεια στην ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2015.