Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Δημοτικισμός, βυζαντινές και χριστιανικές εικονογραφήσεις

Πικραμένου Μίτση, Φουκανέλη Γεωργία, Πασχάλης Μιχαήλ, Πεσμαζόγλου Τερέζα, Πετροπούλου Ιωάννα

8 Νοεμβρίου 2024

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:05:27 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 54
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /
Ομιλητές
Πικραμένου Μίτση
Φουκανέλη Γεωργία
Πασχάλης Μιχαήλ
Πεσμαζόγλου Τερέζα
Πετροπούλου Ιωάννα

Γλώσσα
Ελληνική

Ημερομηνία
08/11/2024

Διάρκεια
01:05:27

Εκδήλωση
Η ΠΟΛΥΣΧΙΔΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ. Μία επανεκτίμηση 150 χρόνια από τη γέννησή της

Χώρος
Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138

Διοργάνωση
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών – Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Μουσείο Μπενάκη

Κατηγορία
Λογοτεχνία

Ετικέτες
Πηνελόπη Δέλτα, Π.Σ. Δέλτα, 150 χρόνια από τη γέννηση της Πηνελόπης Δέλτα, Αλεξάνδρεια, παροικιακός ελληνισμός, ελληνική διασπορά, Κωνσταντινούπολη, Κορνηλία Πρεβεζιώτου, ελληνική κοινότητα Αλεξάνδρειας, Παραμύθι χωρίς όνομα, Τρελαντώνης, Μάγκας, δημοτικισμός, βυζαντινή εικονογράφηση, χριστιανική εικονογράφηση, Αναγνωσματάριο, σκηνογραφία, Βυζαντινός πολιτισμός, Η Ζωή του Χριστού, επιστολικός λόγος, Αλληλογραφία, ιστορία, Ελλάδα, 20ός αιώνας, μεσοπόλεμος, graphic novel, αυτοβιογραφικός λόγος, εξομολογητικός λόγος

Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση της συγγραφέως Πηνελόπης Σ. Δέλτα, τo Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και το Μουσείο Μπενάκη οργάνωσαν διεθνές Συνέδριο αφιερωμένο στη ζωή, το έργο και την εποχή της εξέχουσας αυτής προσωπικότητας που κυριάρχησε στην ελληνική πνευματική ζωή κατά τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες του περασμένου αιώνα και αποτελεί αντικείμενο μελέτης έως σήμερα.

Στο Συνέδριο παρουσιάστηκαν 38 ανακοινώσεις από καθηγητές Πανεπιστημίων του εξωτερικού καθώς και της Αθήνας, Κρήτης, Θεσσαλονίκης και Πάτρας. Στο συνέδριο συμμετείχαν, επίσης, με ανακοινώσεις νέοι ερευνητές, υποψήφιοι διδάκτορες και μεταπτυχιακοί φοιτητές, σε μια προσπάθεια διερεύνησης του πεδίου μελέτης της Δέλτα, της παρουσίας της και της απήχησής της και σε νεότερες γενιές.

Το BLOD βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει το σύνολο των ομιλιών του συνεδρίου.

Πρόγραμμα Εργασιών

Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024

Δημοτικισμός, βυζαντινές και χριστιανικές εικονογραφήσεις
Πρόεδρος: Ιωάννα Πετροπούλου
Μίτση Σκ. Πικραμένου, «Ανασύνθεση του Αναγνωσματαρίου της Πηνελόπης Δέλτα»
Γεωργία Φουκανέλη, «“…τα μάγια της καινούριας Βαβυλώνος”: σκηνογραφικός χώρος και βυζαντινός πολιτισμός στο έργο της Πηνελόπης Δέλτα»
Μιχαήλ Πασχάλης, «Ξαναδιαβάζοντας τη Ζωή του Χριστού της Π.Σ. Δέλτα»
Τερέζα Πεσμαζόγλου, «Η ζωή του Χριστού της Πηνελόπης Δέλτα μέσα στην ανέκδοτη αλληλογραφία της με τον Πέτρο Βλαστό, αντηχείο των κοινωνικών και ιδεολογικών αναζητήσεών της»

Πικραμένου Μίτση Διδάκτωρ Φιλολογίας

Διδάκτορας Φιλολογίας, ΕΙΕ 1965 - 1996 (εθελόντρια, βοηθός έρευνας, ερευνήτρια)

Φουκανέλη Γεωργία Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας - Μέλος ΕΤΕΠ, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η Γεωργία Φουκανέλη σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι διδάκτωρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Υπηρετεί σε θέση Ειδικού Τεχνικού-Επιστημονικού Προσωπικού στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στο πρόγραμμα «Θρησκευτική τέχνη, 15ος-20ός αιώνας». Έχει συμμετάσχει σε έρευνες πεδίου, καθώς και σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά προγράμματα. Συνδυάζοντας τη μαρτυρία γραπτών πηγών και αρχαιολογικών τεκμηρίων, ασχολείται με θέματα βυζαντινής και μεταβυζαντινής αρχαιολογίας και τέχνης, με την ιστορία, αρχαιολογία και τέχνη της Μονής Σινά, καθώς και με την πρόσληψη του βυζαντινού πολιτισμού σε νεότερες εποχές.

 

Georgia Foukaneli
PhD in Byzantine Archaeology; Special Scientific-Technical PersonneI, Institute of Historical Research / National Hellenic Research Foundation

Georgia Foukaneli studied Greek Philology at the University of Athens and holds a PhD in Byzantine Archaeology from the same institution. She serves as Special Scientific-Technical Personnel at the Institute of Historical Research of the National Hellenic Research Foundation, working in the program "Religious Art, 15th–20th Century." She has participated in fieldwork as well as in Greek and international research programs. Combining evidence from written sources and archaeological records, her work focuses on topics in Byzantine and Post-Byzantine archaeology and art, the history, archaeology, and art of the Monastery of Sinai, and the reception of Byzantine culture in later periods.

Πασχάλης Μιχαήλ Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Έχει εκδώσει, επιμεληθεί ή συνεπιμεληθεί δεκαέξι βιβλία και έχει συγγράψει πάνω από εκατόν ενενήντα άρθρα και βιβλιοκρισίες για την ελληνορωμαϊκή λογοτεχνία και την πρόσληψή της, τη νεοελληνική λογοτεχνία και τις ευρωπαϊκές λογοτεχνίες. Οι νεοελληνικές μελέτες του περιλαμβάνουν τα εξής βιβλία: Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο: Ο Ανδρέας Κάλβος, η Ιταλία και η αρχαιότητα (ΠΕΚ 2013, β΄ έκδοση 2016), που τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών και με το βραβείο του Αναγνώστη· Από τον Όμηρο στον Σαίξπηρ: μελέτες για τα κρητικά μυθιστορήματα του Νίκου Καζαντζάκη (ΕΚΙΜ 2015)· Γύρω από τη γένεση της Κρητικής Λογοτεχνίας της Ακμής: Ο ρόλος των τοπικών Ακαδημιών (ΠΕΚ 2023). Επίκειται η έκδοση δεύτερου βιβλίου για τον Κάλβο με τίτλο Ο αινιγματικός Ανδρέας Κάλβος.

 

Michael Paschalis is Professor Emeritus of Classics at the University of Crete. He has published and (co-)edited sixteen books and written over one hundred ninety articles and reviews on Greco-Roman literature and its reception, Modern Greek literature as well as on Italian, English and French literature. His Modern Greek publications include the following books: Re-reading Kalvos: Andreas Kalvos, Italy and Greco-Roman Antiquity (CUP 2013, 2nd edition 2016; Academy of Athens award); From Homer to Shakespeare: Studies on Kazantzakis’ Cretan Novels (SCHS 2015); On the Birth of Cretan Renaissance Literature: The Role of Local Academies (CUP 2023). A second book on Kalvos entitled The Enigmatic Andreas Kalvos is expected in 2025 by CUP.

Πεσμαζόγλου Τερέζα Διδάκτωρ Paris IV

Η Τερέζα Πεσμαζόγλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Το 1979 έλαβε το πτυχίο της Γαλλικής Φιλολογίας από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1983 εκπόνησε στη Σορβόννη (Paris IV), Τμήμα ελληνικών σπουδών, τη διδακτορική διατριβή της με τίτλο «Η λογοτεχνία για παιδιά και νέους στην Ελλάδα». Συνεργάστηκε με τον Σπύρο Δοξιάδη στο «Ίδρυμα Ερευνών για το παιδί» ( 1982-1991). Την περίοδο 1984-1988 δημιούργησε το «Λογοτεχνικό Εργαστήρι» για τα παιδιά του Γυμνασίου της Σχολής Μωραΐτη. Επίσης από το 1991 μέχρι το 1997 συνεργάστηκε με το περιοδικό Φύση και Ζωή και το 2005 υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Πολιτιστικής Εταιρείας ΑΙΝΟΣ που συνεργαζόταν με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Πέρα από τις άλλες δημοσιεύσεις της, στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται οι εξής μελέτες για την Πηνελόπη Δέλτα: «Η Π. Δέλτα και ο Σπενσεριανισμός της εποχής της» (στο περιοδικό Διαβάζω, τχ. 300, Δεκέμβριος 1992), Το ηρωικό παραμύθι της Πηνελόπης Δέλτα (Εστία 1991), «Η φανταστική εξιστόρηση της ζωής του ιστορικού Ιησού: διάγραμμα μυθικής αξιοποίησης των Ευαγγελίων (1800-1930)», στον συλλογικό τόμο Δρόμοι κοινοί: Μελέτες για την κοινωνία και τον πολιτισμό αφιερωμένες στην Αικατερίνη Κουμαριανού (Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού-Μνήμων 15, 2009), «Η άπιστη πίστη της Π. Σ. Δέλτα», επίμετρο στο Πηνελόπη Σ. Δέλτα, Η Ζωή του Χριστού (Εστία 2010). Από το πρόσφατο έργο της αξίζει να μνημονευτούν η επιμέλεια και οι εισαγωγές της στα: Ημερολόγιο της «Ναυαρχίδος Κίμων» του Ανδρέα Μιαούλη (Μουσείο Μπενάκη 2020) και Ανδρέας Μιαούλης. Αρχειακά Τεκμήρια (Μουσείο Μπενάκη 2021).

 

Teresa Pesmazoglou was born in Athens and she received (1979) her degree in French Literature from the National and Kapodistrian University of Athens. In 1983 she completed her doctoral thesis at the Sorbonne (Paris IV), Department of Greek Studies, titled “Literature for Children and Young People in Greece”. She collaborated with Spyros Doxiadis at the “Research Foundation for Children” (1982-1991). In the period 1984-1988 she established “Literary Laboratory” (creative writing) for pupils of the Moraitis School. Also, from 1991 to 1997 she collaborated with the magazine “Nature and Life” and in 2005 she was a founding member of the AINOS Cultural Society which collaborated with the National Research Foundation. In addition to her other publications, her writing includes the following studies on Penelope Delta: "P. Delta and the Spencerianism of her time" (in the journal Diavázo, issue 300, December 1992), The heroic tale of Penelope Delta (Estia 1991), "The fictional narrative of the life of the historical Jesus: a diagram of the mythical exploitation of the Gospels (1800-1930)", in the collective volume Common Roads: Studies on Society and Culture dedicated to Aikaterini Koumarianou (Society for the Study of Modern Hellenism-Memoirs 15, 2009), "The unfaithful faith of P. S. Delta", postscript in Penelope S. Delta, The Life of Christ, (Estia 2010). Among her recent works, it is worth mentioning her editorial work and introductions to the “Diary of Kimon” the flagship of Andreas Miaoulis, (Benaki Museum 2020) and Andreas Miaoulis Archival Documents, (Benaki Museum 2021).

Πετροπούλου Ιωάννα Ιστορικός

Η Ιωάννα Πετροπούλου σπούδασε γαλλική φιλολογία στο ΕΚΠΑ και ελληνική ιστορία στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης, με καθηγητή τον Κ.Θ. Δημαρά (1973-1976). Από το 1977 έως το 2010 εργάστηκε ως επιστημονική ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών - Ίδρυμα Μέλπως και Οκταβίου Μερλιέ. Οι δημοσιευμένες εργασίες της επικεντρώνονται στην πνευματική παραγωγή των ελληνόφωνων και τουρκόφωνων χριστιανών ορθοδόξων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του 19ου αιώνα.

Δημοσιεύσεις (επιλογή): στον συλλογικό τόμο Π.Σ. Δέλτα. Σύγχρονες προσεγγίσεις στο έργο της άρθρο: «Από τον παροικιακό ελληνισμό στην εθνική συνείδηση Η Π.Σ. Δέλτα και το Μικρασιατικό ζήτημα» (2006). Η Σμύρνη των βιβλίων. Συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες, τυπογράφοι (2020). Έλλη Παπαδημητρίου, μια γυναίκα του εικοστού αιώνα. Ο κανόνας και η παράβαση (βιογραφία /2022). «Έρως, οδύνη , ιστορία. Μια συγγραφέας γεννιέται» Επίμετρο στο Παραμύθι χωρίς όνομα, σειρά «Παλαιά κείμενα ,νέες αναγνώσεις», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης /υπό έκδοση (2024).

 

Ιoanna Petropoulos
Historian. Researcher at the Center for Asia Minor Studies (1977-2010). Publications (selection): in the collective volume "P.S.Delta. Contemporary approaches to her work" article: "From parochial Hellenism to national consciousness. P.S. Delta and the Asia Minor issue" (2006). "The Smyrna of books. Writers, translators. publishers, printers" (2020). "Elli Papadimitriou, a woman of the twentieth century. The rule and the transgression". (biography / 2022). "Love, pain, history. A writer is born" Epimeter to the Fairytale without a name, series "Old texts, new readings", University Press of Crete / under publication (2024).

Σχετικές ομιλίες