Δοκίμιο περί της ανισότητας των ανθρώπινων φυλών. Ξεχνιέται ο Αδόλφος Χίτλερ;

Πρώτη Συνεδρία: Υποδοχή φυλετικών θεωριών

Ο τίτλος του ποιήματος του Νίκου Εγγονόπουλου, δανεισμένος από το έργο του Αρθούρου ντε Γκομπινώ, και ο υπότιτλος του ποιητή αποτελούν το νήμα της προτεινόμενης ανακοίνωσης. Το Δοκίμιο περί της ανισότητας των ανθρώπινων φυλών (1853-1855, 4 τόμοι), που αναδεικνύει τον μύθο του Αρίου και εγκαινιάζει στη φιλολογία του 19ου αιώνα τη συζήτηση για την ανισότητα των φυλών και κυρίως την ιεράρχησή τους, φαίνεται να συζητήθηκε, να επηρέασε και ίσως να ενέπνευσε Έλληνες διανοητές και λογίους και του 20ού αιώνα. Ιδιαίτερα η βασική θέση της φυλετικής θεωρίας του Γκομπινώ περί εκφυλισμού και τελικής αποδυνάμωσης του ευρωπαϊκού πολιτισμού λόγω των αλλεπάλληλων (αν και αναπόφευκτων) επιμιξιών απασχόλησε εκείνους τους λογίους που στις αρχές του 20ού αιώνα έθεταν το ερώτημα ποιο είναι το μέλλον του ελληνισμού (π.χ. οι προβληματισμοί και οι θέσεις που φιλοξενήθηκαν στα περιοδικά Νουμάς και Γράμματα της Αλεξάνδρειας).

Ήδη όμως από τον 19ο αιώνα σε πολλά δημοσιεύματα παρουσιάζονται απόψεις για τη φυλετική καταγωγή των Ελλήνων, θέσεις για την «αριανή» ρίζα του ελληνικού έθνους, αναζητήσεις για την καθαρότητα της ελληνικής φυλής και τις επιπτώσεις από τις επιμιξίες με άλλες φυλές «βάρβαρες» ή «μιξοβάρβαρες». Οι μύθοι καταγωγής και δημιουργίας, η αρχαία ιστορία, και κυρίως η μελέτη των γλωσσών και της ιστορίας των ανατολικών λαών, à la mode στον ευρωπαϊκό κόσμο των λογίων της εποχής, αποτέλεσαν τις πηγές για την τεκμηρίωση των παραπάνω προβληματισμών.

Τον 21ο αιώνα τόσο ο Γκομπινώ όσο και οι Έλληνες που επηρεάστηκαν από τη φυλετική του θεωρία επανέρχονται. Στην πρώτη περίπτωση από τους ακροδεξιούς κύκλους της Βρετανίας που προσπαθούν να αποκαθάρουν τον Γκομπινώ, «γενάρχη», «πατέρα» ή «θεωρητικό» του ρατσισμού, και να κατοχυρώσουν την προέλευση της λέξης ρατσισμός, αλλά και τη θεωρία και τις πρακτικές του, στον Λέοντα Τρότσκυ, καθώς θεωρούν ότι εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ιστορία του για τη ρώσικη επανάσταση. Στις δε ελληνικές «μαύρες» ιστοσελίδες ο Πέτρος Βλαστός και ο Ίων Δραγούμης αναφέρονται παραδειγματικά.