«Είμαστε στο Εμείς και όχι στο Εγώ»: Το leadership στη Γραμμή 10306

Τι είναι εκείνο που λείπει από τον ηγέτη ή την ηγεσία σήμερα; Ποια τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη/ηγείσθαι που θα βοηθάει στην προαγωγή του έργου ενός πλαισίου και ταυτόχρονα τα άτομα θα ευχαριστιούνται τόσο την παραμονή τους και εργασία τους στην ομάδα, όσο και το έργο, καθώς και την συνύπαρξή τους με τα άλλα μέλη/εργαζόμενους;

Η ομιλία αυτή προσπαθεί να επικεντρώσει στο θέμα αυτό ακολουθώντας την σκέψη ότι είναι κάποια χαρακτηριστικά ή συμπεριφορές που «κάνουν τη διαφορά», που αφορούν όμως κυρίως το πώς βιώνει το ίδιο το άτομο αυτά που θέλει να μάθει στους άλλους να κάνουν και πώς αυτό βρήκε την εφαρμογή του στο leadership της Γραμμής 10306!

Ο ηγέτης/το ηγείσθαι είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία με την οποία ένα πρόσωπο μπορεί να σχετιστεί και να επηρεάσει ένα σύνολο ανθρώπων προς την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Τα έως τώρα ερευνητικά δεδομένα στην ηγεσία υποδεικνύουν έναν πολύ μεγάλο αριθμό συναφών θεωρητικών προσεγγίσεων, την πολυπλοκότητα της έννοιας αυτής και τα ποικίλα ερευνώμενα χαρακτηριστικά αυτού του όρου σε σχέση με τα έμφυτα στοιχεία της προσωπικότητας ενός ηγέτη (charismatic leadership) ή τις ικανότητές του (trait approach, skills approach), με τον τρόπο συμπεριφοράς (behavioral approach), με τις συνθήκες (situational approach), καθώς επίσης με την οπτική γωνία της ηθικής (ethical leadership), της αυθεντικότητας (authentic leadership) ή της πνευματικότητας (spiritual leadership).

Σήμερα η θεωρία της μετασχηματιστικής ηγεσίας (Βurns, 1978; Βαss και Αvolio,1985, 1988, 1990, 2000, 2004) αποτελεί το πιο πρωτοποριακό μοντέλο ηγεσίας, πλήρως βιβλιογραφικά τεκμηριωμένο, με όρους εργασιακής ικανοποίησης και αποδοτικότητας (Bass, 1999; Xenikou, et al. 2006; Boerner, et al. 2007; Rowold, 2005; 2006; 2008a; 2008b; Rowold, et al. 2007; 2009a; 2009b; 2009c; Peterson, et 2 al. 2011; Tims, et al. 2011; Kelloway, et al. 2012; Nanjundeswaraswamy, et al. 2014). Τα εμπειρικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών σε έρευνες μετα-ανάλυσης επιβεβαιώνονται ως προς το άνωθεν, αν και αφορούν διάφορα περιβάλλοντα και πολλές διαφορετικές χώρες του κόσμου (Lowe, et al. 1996; Judge, et al. 2004).

Η θεωρία αυτή περιγράφει πώς ο ηγέτης και τα μέλη της ομάδας συμπαρασύρουν ο ένας τον άλλο σε ένα υψηλότερο επίπεδο ηθικής και κινήτρων. Μέσα από τη δύναμη της προσωπικότητας και του οράματός τους, οι μετασχηματιστικοί ηγέτες μπορούν να εμπνεύσουν τα μέλη της ομάδας τους με σκοπό να αλλάξουν την νοοτροπία και τις αντιλήψεις τους, και να τους δώσουν κίνητρα για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Στην ουσία, η μετασχηματιστική ηγεσία δεν είναι τίποτα παραπάνω από την υπέρβαση του ενδιαφέροντος για το εαυτό μας και η μετατόπισή του στους άλλους και μέσω αυτής τα κίνητρα του ηγέτη και των μελών ενοποιούνται (Downton, 1973; Burns, 1978; Βιτσιλάκη & Ράπτης, 2007).

Η έμφαση της ομιλίας αφορά στην πράξη ενός μοντέλου ηγεσίας που περισσότερο στοχεύει, εκπαιδεύει, κάνει τους ανθρώπους «θεό των μικρών πραγμάτων», δηλαδή να μπορούν να «σταθούν» και στην απουσία και στο έλλειμμα του «ενός» ηγέτη και να παράξουν.

Στη σύγχρονη εποχή το μοντέλο αυτό μοιάζει επιβεβλημένη ανάγκη πια, αν ο στόχος είναι η λειτουργική εξέλιξη των ομάδων και του έργου τους, και η εμπλοκή και αξιοποίηση του σχεσιακού πεδίου αυτονόητη. Ένα σχεσιακό επίπεδο που μπορεί να λειτουργήσει για να αναδείξει το καλύτερο κομμάτι του καθενός, στο κάθε «εδώ και τώρα», με όρους αναγνώρισης και ανατροφοδότησης ικανοτήτων και προσφοράς και με έκφραση ευγνωμοσύνης και εκτίμησης.

Τι λέει η εμπειρία: Μιλάμε για τη διαφορά μεταξύ της επίτευξης ενός μέτριου, στάσιμου, τυπικού έργου και μιας ηγετικής στάσης που εξελίσσει την δυναμική του έργου και των συμμετεχόντων σε αυτό.

Σε τι μοντέλο ηγεσίας στην πράξη μας οδηγεί αυτό: Σε ηγέτη/ηγείσθαι που δίνει χώρο, χρόνο, που ξέρει τη δουλειά επίσης πολύ καλά, που θεωρεί δεδομένο ότι «4 μάτια βλέπουν καλύτερα από 2», που έχει κέφι και μεράκι για αυτό που κάνει και που επίσης, αφήνει τους ανθρώπους να «πάνε εθελοντικά» προς αυτόν, που ενθαρρύνει την πρωτοβουλία επιβραβεύοντάς την, που θεωρεί αυτονόητη την αυτενέργεια και τον πειραματισμό χωρίς να χρειάζεται να εγκρίνει ή/και να συμφωνεί πάντα, που εμπνέει με το κέφι και το μεράκι του! Και πάνω από όλα που μπορεί να αποδεχτεί ότι το δικό του όραμα δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη και όραμα των άλλων και είναι έτοιμος/η να δει «το άλλο τους όραμα» και να δουλέψει εξίσου με κέφι για αυτό.

Το κυριότερο, αυτή η ίδια στάση αποτελεί το υψηλότερο “status quo” και όχι κάποιο μετρήσιμο έργο. Μιλάμε λοιπόν για τη σύγχρονη θεωρία της μετασχηματιστικής ηγεσίας. Που επιτρέπει – αν χρειαστεί - να αλλάξει ο προσανατολισμός ή και το όλο έργο ή/και ο σχεδιασμός, κ.λπ. – είτε γιατί αποσύρεται το ενδιαφέρον των ανθρώπων, είτε γιατί υποδεικνύονται πιο λειτουργικές ιδέες, είτε γιατί προτάσσονται τολμηρότερα και πιο ενδιαφέροντα.

Η Γραμμή Ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306 αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα εφαρμογής του μοντέλου της μετασχηματιστικής ηγεσίας πέρα από κάθε προσδοκία!