Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Είναι η βιογραφία μια αυταπάτη; Γιατί διατηρούν τη σημασία τους οι βιογραφίες των ελίτ;

Σωτηρόπουλος Δημήτρης

1 Νοεμβρίου 2019

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:24:41 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 358

Η ιστορική βιογραφία, ένας από τους πιο δύσκολους τρόπους για να γράψεις Ιστορία.
Jacques le Goff

Η βιογραφία και η αυτοβιογραφία, αφηγήσεις-καταγραφές της ζωής και της προσωπικότητας ενός ατόμου, ταυτίζονταν κάποτε με την εξύμνηση φωτισμένων ηγεμόνων και την τόνωση της εθνικής αίγλης.

Συχνά ήταν επιφανειακές, με χαρακτήρα ανεκδοτολογικό, επικεντρωμένες «στο γεγονός» εις βάρος κοινωνικών και οικονομικών αναλύσεων· η δε σχολή των Annales τις έθετε εκτός σοβαρής ιστοριογραφίας.

Στις μέρες μας, η βιογραφία και η αυτοβιογραφία έχουν επιστρέψει διεκδικώντας αναγνώριση και συμμετοχή στην ανανέωση της ιστοριογραφίας.

Με ποιους τρόπους και με ποιους όρους και προϋποθέσεις επανακάμπτουν στην ελληνική ιστοριογραφία και πώς την επηρεάζουν; Θα μπορούσαν, άραγε, τα είδη των προσωπικών εξιστορήσεων να συνδέσουν τον ατομικό βίο με τη συλλογική συμπεριφορά; Αν οι βιογραφίες αποτελούν ιστοριογραφικό υλικό, αν το άτομο συμμετέχει στη γέννηση της Μεγάλης Ιστορίας, αν έχουν οι μικρές προσωπικές ιστορίες να προσφέρουν στην προσέγγιση των κοινωνικών δομών και του συλλογικού, είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει το Επιστημονικό Συμπόσιο που διοργάνωσε η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη.

Και ακόμα, ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες κάθε βιογραφικού είδους, σε τι αποσκοπούν οι συγγραφείς τους και ποια η συνεισφορά των έργων τους στην ιστοριογραφία σε όλους τους τομείς – στην κοινωνική και την οικονομική ιστορία, την ιστορία της τέχνης και του πολιτισμού, στην πολιτική.

Είναι η βιογραφία μια αυταπάτη; Γιατί διατηρούν τη σημασία τους οι βιογραφίες των ελίτ;

Επηρεασμένες από την ιστοριογραφική σχολή των Annales και την παρισινή κοινωνιολογική σκέψη μετά το 1968, όπου προκρινόταν σταθερά η μελέτη των απρόσωπων δομών έναντι των «μεγάλων προσωπικοτήτων», οι εν Ελλάδι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, μετά το 1974, τοποθέτησαν σε δευτερεύουσα θέση το είδος της κριτικής βιογραφίας. Το είδος αυτό ταυτίστηκε –κάποτε δικαιολογημένα– με τη μυθοποίηση και την αγιοποίηση του βίου των ισχυρών, ιδίως του πολιτικού πεδίου. Η επανάκαμψη της «βιογραφίας» στην ελληνική βιβλιογραφία, και όχι μόνο, σχετίζεται με πρόσφατες κοινωνικές εξελίξεις που πρέπει να αναδειχτούν, ενώ θέτει, αναμφίβολα, ερωτήματα σε σχέση με το είδος αυτό. Η παρούσα ανακοίνωση υποστηρίζει ότι, αν συνδυαστούν τα ιστοριογραφικά με τα κοινωνιολογικά εργαλεία, το είδος της πολιτικής βιογραφίας μπορεί να συμβάλει με ειδικές γνώσεις στη μελέτη του πολιτικού φαινομένου.

Σωτηρόπουλος Δημήτρης Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Ο Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1972. Είναι Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ενώ επίσης διδάσκει στο ΠΜΣ “Δημόσια Διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση” καθώς και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι Πρόεδρος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ.) και Αντιπρόεδρος στο Παρατηρητήριο για τη Διδασκαλία της Ιστορίας του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΟΗΤΕ). Εξάλλου, είναι Γραμματέας Σύνταξης της ΝΕΑΣ ΕΣΤΙΑΣ, και έχει υπάρξει τακτικός αρθρογράφος της εφημερίδας, Η Καθημερινή, του περιοδικού Lifo, του Πρώτου Θέματος και σήμερα της Athens Voice. Είναι μέλος της Εταιρείας Σπουδών της Σχολής Μωραΐτη καθώς και της Κυπριακής Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών.

Έχει εκδώσει προσφάτως μαζί με τον Ευ. Χατζηβασιλείου την μελέτη, "Στρεβλή πορεία, 1960-1974. Πολιτική και κουλτούρα από τη δεκαετία του '60 στη δικτατορία" (Μεταίχμιο, 2024) ενώ παλαιότερες μονογραφίες του είναι το "Φάσεις και αντιφάσεις του ελληνικού κράτους στον 20ό αιώνα, 1910-2001" (Εστία, 2019) και το Από τον “Ανένδοτο” στην “δεξιά-αντιδεξιά”. Πολιτικοί και κοινωνικοί διχασμοί στη “μακρά” δεκαετία του 1960" (εκδ. “Καθημερινή”, 2019).

Έχει, τέλος, επιμεληθεί 10 συλλογικούς τόμους ή πρακτικά συνεδρίων, μεταξύ αυτών, το αγγλόφωνο, P. Panayiotopoulos – D.P. Sotiropoulos (eds), Political and Cultural Aspects of Greek Exoticism (Palgrave Macmillan, 2019).

Σχετικές ομιλίες