Εκφυλισμός και πρόοδος: σκέψεις για την ανθρωπολογία του Μ. Καραγάτση

Έβδομη Συνεδρία: Ο φυλετισμός στη λογοτεχνία και την τέχνη

Από την τριλογία «Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο» της δεκαετίας του 1930 στη «βιολογική και κοινωνική ιστορία» του σχεδιαζόμενου μυθιστορηματικού κύκλου «Ο κόσμος που πεθαίνει» της κατοχικής και εμφυλιακής δεκαετίας στα όψιμα μυθιστορήματα Ο κίτρινος φάκελλος και Το 10 οι μυθοπλαστικοί κόσμοι του Μ. Καραγάτση σφραγίζονται από τη νατουραλιστική μέριμνα για μία κοσμοθεωρία βασισμένη, όπως διαβάζουμε, «στην πραγματικότητα και στις θετικές κατακτήσεις της επιστήμης», αλλά και επιδιώκουν να λειτουργήσουν ως εκλαϊκευτικοί δίαυλοι –παράλληλα προς την επιφυλλιδογραφία του συγγραφέα– μιας οιονεί βιολογικής κοσμοθεωρίας αλλά και ίσως, εάν δώσουμε λ.χ. δίκιο στον Δημήτρη Ραυτόπουλο, ως πεδίο της φιλελεύθερης αποσυναρμογής της μεταξύ πειραματικών θέσεων και ρεαλιστικών αντιθέσεων για την ανθρώπινη κωμωδία. Με αφορμή την παρουσία στη σκέψη του Καραγάτση του «Best-Selling Eugenicist» Alexis Carrel και της κοινωνιοβιολογίας της παρακμής (αλλά και τις σχέσεις της ποιητικής του Καραγάτση με το γαλλικό μυθιστόρημα από τον Ζολά στους ευπώλητους ακαδημαϊκούς μυθιστοριογράφους του Μεσοπολέμου), η προτεινόμενη ανακοίνωση θα προσπαθήσει να σκιαγραφήσει τις διαδρομές των φυλετικών θεωριών στην πειραματική μυθοπλασία του αφηγητή κατεξοχήν της γενιάς του ’30 στο πεδίο εντάσεων μεταξύ αστικού εκσυγχρονισμού, εθνικοσοσιαλιστικού φυλετισμού και αντικομμουνιστικής εθνικοφροσύνης.