Εκρήξεις στον Ήλιο

Η ομιλία αναφέρεται στα εκρηκτικά φαινόμενα, που ονομάζονται εκλάμψεις, και που συμβαίνουν στην ηλιακή ατμόσφαιρα. Στην έναρξη της ομιλίας παρουσιάζεται η Φωτόσφαιρα, που είναι η ηλιακή επιφάνεια, καθώς οι ηλιακές κηλίδες που παρατηρούνται πάνω σε αυτήν. Παρουσιάζονται και οι φυσικές συνθήκες της Φωτόσφαιρας, (πίεση θερμοκρασία, μαγνητικό πεδίο) και πως αυτές συγκρίνονται με τις συνθήκες στη Γη. Προβάλλονται εικόνες του ηλιακού δίσκου καθώς και σκίτσα του Ηλίου όπως παρατηρήθηκε με το τηλεσκόπιο του Γαλιλαίου το 1612. Στην συνέχεια αναλύονται οι επιστημονικές ανακαλύψεις της φασματοσκοπίας, της προσπάθειας κατανόησης του ηλιακού Στέμματος (του ανώτερου τμήματος της ηλιακής ατμόσφαιρας) κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα. Τέλος, περιγράφονται οι δύο πρώτες απρόσμενες παρατηρήσεις ηλιακών εκλάμψεων στα 1859 και 1866.

Η ιστορική αυτή αναδρομή, έχει σκοπό να βοηθήσει τον ακροατή να κατανοήσει την δύσκολη και απρόσμενη ιστορία των επιστημονικών ανακαλύψεων. Σήμερα οι εκλάμψεις παρατηρούνται στο οπτικό φως που εκπέμπει η Χρωμόσφαιρα, το στρώμα της ηλιακής ατμόσφαιρας που βρίσκεται πάνω από την Φωτόσφαιρα. Εκεί φαίνεται η μεγάλη περιπλοκότητα των δομών τους και η γιγάντια έκτασή τους, πολύ μεγαλύτερη από τον πλανήτη Γη. Οι παρατηρήσεις στην υπεριώδη ακτινοβολία και στις ακτίνες Χ, που πραγματοποιούνται από το διάστημα, μας μαθαίνουν πως ο φυσικός μηχανισμός που τους προκαλεί μπορεί να περιγραφεί ως ένα γιγάντιο ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα το οποίο ελευθερώνει την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που βρίσκεται αποθηκευμένη στο ηλιακό Στέμμα.

Παρουσιάζεται, επίσης, πως ο αριθμός των εκλάμψεων πάνω στον ηλιακό δίσκο αυξάνεται περιοδικά κάθε 11 χρόνια ακολουθώντας τον κύκλο της ηλιακής δραστηριότητας. Επιπλέον, μαθαίνουμε πως μια πολύ μικρή έκλαμψη, που μόλις παρατηρείται με τηλεσκόπιο, εκλύει τόση μεγάλη ποσότητα ενέργειας, τοπικά στην ηλιακή επιφάνεια, που θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες της χώρας μας σε ηλεκτρισμό για εκατοντάδες χρόνια.

Στο τέλος της ομιλίας παρουσιάζεται η επίδραση που έχουν οι ηλιακές εκλάμψεις στο περιβάλλον του πλανήτη μας διαταράσσοντας το μαγνητικό του πεδίο και πως μπορούν ακόμη και να καταστρέψουν εφαρμογές του σύγχρονου πολιτισμού όπως: συστήματα υψηλής τεχνολογίας δορυφόροι ή και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Για τον λόγο αυτό στο Κέντρο Ερευνών Αστρονομίας της Ακαδημίας Αθηνών έχει αναπτυχθεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Flarecast το οποίο παρέχει προβλέψεις εκλάμψεων οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν το Γήινο περιβάλλον. Η τελευταία διαφάνεια είναι η εικόνα του ηλιακού στέμματος που παρατηρείται από την διαστημική αποστολή Parker Solar Probe που θα προσεγγίσει τον Ήλιο στην μικρότερη απόσταση που έχει φτάσει μέχρι τώρα διαστημική συσκευή.