Πετροπούλου Ιωάννα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
01/11/2019
Διάρκεια
00:18:10
Εκδήλωση
Επιστημονικό Συμπόσιο «Βιογραφία, Αυτοβιογραφία, Ιστοριογραφία»
Χώρος
Γαλλικό Ινστιτούτο
Διοργάνωση
Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη)
Κατηγορία
Ιστορία, Λογοτεχνία
Ετικέτες
βιογραφία, αυτοβιογραφία, ιστοριογραφία, σχολή των Annales, πολιτική βιογραφία, Μ. Καραγάτσης, γυναίκα, Charlotte Delbo, Άουσβιτς, Αριστερά, στρατοπεδική λογοτεχνία, 20ός αιώνας, δημοσιογράφοι, επιχειρηματίας, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Χαρίλαος Τρικούπης, Σπυρίδων Τρικούπης, πολιτικός, βιογράφος, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ, Κ. Θ. Δημαράς, Έλλη Σκοπετέα, βιογραφούμενος, ιστορικός
Η ιστορική βιογραφία, ένας από τους πιο δύσκολους τρόπους για να γράψεις Ιστορία.
Jacques le Goff
Η βιογραφία και η αυτοβιογραφία, αφηγήσεις-καταγραφές της ζωής και της προσωπικότητας ενός ατόμου, ταυτίζονταν κάποτε με την εξύμνηση φωτισμένων ηγεμόνων και την τόνωση της εθνικής αίγλης.
Συχνά ήταν επιφανειακές, με χαρακτήρα ανεκδοτολογικό, επικεντρωμένες «στο γεγονός» εις βάρος κοινωνικών και οικονομικών αναλύσεων· η δε σχολή των Annales τις έθετε εκτός σοβαρής ιστοριογραφίας.
Στις μέρες μας, η βιογραφία και η αυτοβιογραφία έχουν επιστρέψει διεκδικώντας αναγνώριση και συμμετοχή στην ανανέωση της ιστοριογραφίας.
Με ποιους τρόπους και με ποιους όρους και προϋποθέσεις επανακάμπτουν στην ελληνική ιστοριογραφία και πώς την επηρεάζουν; Θα μπορούσαν, άραγε, τα είδη των προσωπικών εξιστορήσεων να συνδέσουν τον ατομικό βίο με τη συλλογική συμπεριφορά; Αν οι βιογραφίες αποτελούν ιστοριογραφικό υλικό, αν το άτομο συμμετέχει στη γέννηση της Μεγάλης Ιστορίας, αν έχουν οι μικρές προσωπικές ιστορίες να προσφέρουν στην προσέγγιση των κοινωνικών δομών και του συλλογικού, είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει το Επιστημονικό Συμπόσιο που διοργάνωσε η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη.
Και ακόμα, ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες κάθε βιογραφικού είδους, σε τι αποσκοπούν οι συγγραφείς τους και ποια η συνεισφορά των έργων τους στην ιστοριογραφία σε όλους τους τομείς – στην κοινωνική και την οικονομική ιστορία, την ιστορία της τέχνης και του πολιτισμού, στην πολιτική.
Εξιστορώντας τη διαδρομή μιας γυναίκας του 20ού αιώνα. Μαρτυρία από την πλευρά της βιογράφου
Το να οικοδομήσει κανείς τη βιογραφία μιας διανοούμενης όπως η Παπαδημητρίου σημαίνει να την τοποθετήσει μέσα στο χρόνο, «στη μεγάλη σκηνή της ιστορίας», και να αποκωδικοποιήσει τη φυσιογνωμία της μέσα από ποικίλα πραγματολογικά διαθέσιμα στοιχεία – γραπτά ή προφορικά. Ωστόσο, η συγκεκριμένη κατασκευή απαιτεί υποδόρια τη διατύπωση υποθέσεων εργασίας, αιρετικών σκέψεων και ερμηνειών, που πηγάζουν από τη συνδυαστική φαντασία, την ενσυναίσθηση, την ψυχολογική παρατήρηση και εμβάθυνση. Στόχος της συγγραφής είναι να ξεκλειδώσει, να δώσει πνοή στα πολλαπλά πρόσωπα και προσωπεία της βιογραφούμενης. Μια από τις ιδιομορφίες που παρουσιάζει ειδικά η «περίπτωση Παπαδημητρίου» συνίσταται στην πάγια στάση της για απόκρυψη πλήθους ενεργειών της αλλά και αποσιώπησης ολόκληρων περιόδων του βίου της –κυρίως λόγω της πολιτικής της ένταξης στην Αριστερά. Η αμυντική αυτή στάση, ως οιονεί οχυρωματική τάφρος, δυσκολεύει το έργο της βιογράφησης αλλά και καθιστά τη γραφή μια ακόμα πιο συναρπαστική διαδικασία, μια λειτουργία η οποία, εν είδει αρχαιολογικής σκαπάνης, καλείται και προκαλείται να φέρει στο φως τη «σκοτεινή πλευρά», αποκαθιστώντας την polyphonie (S. Loriga), δηλαδή αποκαλύπτοντας το άτομο στην πολυφωνική διάστασή του.
Η Ιωάννα Πετροπούλου σπούδασε γαλλική φιλολογία στο ΕΚΠΑ και ελληνική ιστορία στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης, με καθηγητή τον Κ.Θ. Δημαρά (1973-1976). Από το 1977 έως το 2010 εργάστηκε ως επιστημονική ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών - Ίδρυμα Μέλπως και Οκταβίου Μερλιέ. Οι δημοσιευμένες εργασίες της επικεντρώνονται στην πνευματική παραγωγή των ελληνόφωνων και τουρκόφωνων χριστιανών ορθοδόξων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του 19ου αιώνα.
Δημοσιεύσεις (επιλογή): στον συλλογικό τόμο Π.Σ. Δέλτα. Σύγχρονες προσεγγίσεις στο έργο της άρθρο: «Από τον παροικιακό ελληνισμό στην εθνική συνείδηση Η Π.Σ. Δέλτα και το Μικρασιατικό ζήτημα» (2006). Η Σμύρνη των βιβλίων. Συγγραφείς, μεταφραστές, εκδότες, τυπογράφοι (2020). Έλλη Παπαδημητρίου, μια γυναίκα του εικοστού αιώνα. Ο κανόνας και η παράβαση (βιογραφία /2022). «Έρως, οδύνη , ιστορία. Μια συγγραφέας γεννιέται» Επίμετρο στο Παραμύθι χωρίς όνομα, σειρά «Παλαιά κείμενα ,νέες αναγνώσεις», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης /υπό έκδοση (2024).
Ιoanna Petropoulos
Historian. Researcher at the Center for Asia Minor Studies (1977-2010). Publications (selection): in the collective volume "P.S.Delta. Contemporary approaches to her work" article: "From parochial Hellenism to national consciousness. P.S. Delta and the Asia Minor issue" (2006). "The Smyrna of books. Writers, translators. publishers, printers" (2020). "Elli Papadimitriou, a woman of the twentieth century. The rule and the transgression". (biography / 2022). "Love, pain, history. A writer is born" Epimeter to the Fairytale without a name, series "Old texts, new readings", University Press of Crete / under publication (2024).
