Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Ελληνικός κοινοβουλευτισμός 1843 - 2021. Κανονικότητα και εκτροπές

Αλιβιζάτος Νίκος, Κεσσόπουλος Αλέξανδρος

1 Απριλίου 2021

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 00:57:19 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 524

Το ΚΙΚΠΕ σε συνεργασία με τα ΑΣΚΙ οργανώνει τον 2ο κύκλο Επιμορφωτικών Διαλέξεων που εντάσσεται στον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 με τίτλο Οι κληρονομιές του 1821. Τα πρόσωπα και οι ιδέες. Πρόθεση του κύκλου διαλέξεων αποτελεί η μελέτη των μείζονων ζητημάτων που έθεσε η επαναστατική διαδικασία της δεκαετίας του 1820 και της εξέλιξής τους στα μετεπαναστατικά χρόνια. Στο επίκεντρο θα τεθούν όχι μόνο τα ζητήματα αλλά και οι διαδρομές όσων συμμετείχαν στην Επανάσταση και στελέχωσαν στη συνέχεια το νεοσύστατο κράτος. Στην κατεύθυνση αυτή, οι διαφορετικές προσεγγίσεις των εισηγητών-τριών, από τον χώρο της ιστορίας, της φιλολογίας και της νομικής, αποσκοπούν στην πληρέστερη και σφαιρικότερη κατανόηση μιας πολυσύνθετης πραγματικότητας.

Ελληνικός κοινοβουλευτισμός 1843 - 2021. Κανονικότητα και εκτροπές, Νίκος
Αλιβιζάτος, Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτης

Αντικείμενο της συζήτησης αποτελεί η διαδρομή της θεσμικής συγκρότησης του ελληνικού κράτους από την κατάρτιση του Συντάγματος του 1844 μέχρι και τις μέρες μας. Ορόσημα της ιστορικής εξέλιξης των συνταγματικών θεσμών κατά τον 19ο αιώνα συνιστούν η ψήφιση του Συντάγματος του 1864 και, έντεκα χρόνια αργότερα, η καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης. Με την εγκαθίδρυση του πολιτεύματος της βασιλευόμενης δημοκρατίας, οι Έλληνες ξαναπιάνουν ουσιαστικά το νήμα της δημοκρατικής και φιλελεύθερης παράδοσης των Συνταγμάτων του Αγώνα. Είχε προηγηθεί η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας, η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 και η παραχώρηση του μοναρχικού Συντάγματος από τον Όθωνα.

Η πορεία του ελληνικού συνταγματισμού δεν υπήρξε βεβαίως ανέφελη. Τόσο κατά τον 19ο όσο και κατά τον 20ο αιώνα οι περίοδοι της ομαλής λειτουργίας των κοινοβουλευτικών θεσμών διακόπηκαν κατ’ επανάληψη από διαφόρων ειδών εκτροπές από τη νομιμότητα. Οι εκλογές βίας και νοθείας, οι παραβιάσεις της κοινοβουλευτικής αρχής από το στέμμα, η επιβολή δικτατοριών, οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι απόπειρες εξουδετέρωσης του «εσωτερικού εχθρού», υπήρξαν αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης πολιτικής και συνταγματικής μας ιστορίας.

Χωρίς αμφιβολία, τα χρόνια της μεταπολίτευσης έχει εκλείψει η πρακτική της νόθευσης των κανόνων του δημοκρατικού παιχνιδιού. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων μπορεί κατά καιρούς να είναι ιδιαίτερα έντονος, αλλά καμία πολιτική δύναμη δεν διανοείται πλέον να πλήξει τις οργανωτικές βάσεις του πολιτεύματος. Παρ’ όλα αυτά, η φιλελεύθερη δημοκρατία στις μέρες μας βρίσκεται αντιμέτωπη, σε διεθνές επίπεδο, με νέες προκλήσεις. Η πρωτοκαθεδρία της οικονομίας έναντι της πολιτικής, η όξυνση των ανισοτήτων και η ενίσχυση εθνικιστικών και ξενοφοβικών δυνάμεων, μας καλούν να ξανασκεφτούμε σήμερα με ποιους τρόπους θα διατηρήσουμε ζωντανό το όραμα της σύζευξης της πολιτικής ελευθερίας με την κοινωνική δικαιοσύνη.

Αλιβιζάτος Νίκος Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Μέλος της Επιτροπής της Βενετίας

Ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος είναι Ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, κατάγεται όμως από την Κεφαλονιά και τη Χίο. Πτυχιούχος της Νομικής Αθηνών (1972), πήρε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Paris II το 1977. Στα βιβλία του περιλαμβάνονται: Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας (Θεμέλιο 1983), Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική ιστορία, 1800-2010 (Πόλις 2011), Ποια δημοκρατία μετά την κρίση; (Πόλις 2013), Πραγματιστές, δημαγωγοί και ονειροπόλοι. Πολιτικοί, διανοούμενοι και η πρόκληση της εξουσίας (Πόλις 2015), Δύο βήματα μπρος, ένα πίσω. 8+1 πολυτάραχες δεκαετίες (Μεταίχμιο 2020). Από το 1978 ασκεί ενεργό δικηγορία, τώρα πλέον στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο.

Κεσσόπουλος Αλέξανδρος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο Αλέξανδρος Κεσσόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ειδικεύθηκε στη Θεωρία του Δικαίου στις Βρυξέλλες και απέκτησε διδακτορικό τίτλο στο Συνταγματικό Δίκαιο από τη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ. Είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής και διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Από τις εκδόσεις Ευρασία κυκλοφορεί το βιβλίο του «Η Αυτοκτονία του Δήμου, Πολιτική κρίση και συνταγματικός λόγος στη Βαϊμάρη».

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Αλιβιζάτος Νίκος, Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική ιστορία. 1800-2010, Αθήνα, Πόλις, 2011
Αραβαντινός Ι., Ελληνικόν Συνταγματικόν Δίκαιον, τομ. Α΄-Β΄, εν Αθήναις, Τυπογραφείο «Παλιγγενεσίας», 1897-1902
Hering G., Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα. 1821-1936, Αθηνα, ΜΙΕΤ, 2006
Κωστής Κ., «Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας». Η διαμόρφωση του νεοελληνικού κράτους. 18ος-21ος αιώνας, Αθήνα, Πόλις, 2013
Λιάκος Α., Ο ελληνικός 20ος αιώνας, Αθήνα, Πόλις 2019
Μάνεσης Α., «Η δημοκρατική αρχή εις το Σύνταγμα του 1864» σε Συνταγματική Θεωρία και Πράξη, τόμος Ι (1954-1979), Θεσσαλονίκη, Σάκκουλα, 1980
Μαυρογορδάτος Γ., Μετά το 1922. Η παράταση του διχασμού, Αθήνα, Πατάκη, 2017
Σωτηρέλης Γ., Σύνταγμα και εκλογές στην Ελλάδα. 1864-1909, Αθήνα, Θεμέλιο, 2003
Σβώλος Α., Τα ελληνικά συντάγματα 1822-1952: η συνταγματική ιστορία της Ελλάδος, Αθήνα, Στοχαστής, 1972

Σχετικές ομιλίες

Συνεδρία  VI - Η συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση στη δημόσια σφαίρα 02:12:42

Φεβ 06, 2021

Συνεδρία VI - Η συζήτηση για την Ελληνική Επανάσταση στη δημόσια σφαίρα

Χρυσανθόπουλος Χρήστος Κουμπουρλής Γιάννης Φούφουλας Δημήτρης Λάμπρου Μυρτώ Φουρναράκη Ελένη Καραφουλίδου Βίκυ Αγγελομάτη - Τσουγκαράκη Ελένη Σφοίνη Αλεξάνδρα

Γλώσσα: Ελληνική

Παρουσίαση του αναλυτικού προγράμματος των επετειακών δράσεων και εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, της «Πρωτοβουλίας 1821-2021» 01:37:09

Ιαν 31, 2020

Παρουσίαση του αναλυτικού προγράμματος των επετειακών δράσεων και εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, της «Πρωτοβουλίας 1821-2021»

Μητσοτάκης Κυριάκος Πιμπλής Νίκος Λασκαρίδης Πάνος Μάνος Ιωάννης Δημόπουλος Μελέτιος-Αθανάσιος Καραμανωλάκης Βαγγέλης Γκλαβίνας Παναγιώτης Γρηγορίου Βασίλειος Χατζηιωάννου Μαρία - Χριστίνα Τσούχλος Νίκος Κωβαίος Άγγελος

Γλώσσα: Ελληνική