Ελληνοαραβικές συνηχήσεις στη θρησκεία και τον πολιτισμό

Ο Παύλος Κάβουρας είναι Καθηγητής Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας (Εθνογραφία της Παραδοσιακής Μουσικής) του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι, επίσης, Διευθυντής του Τομέα Εθνομουσικολογίας και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας και του ομώνυμου Εργαστηρίου. Κατέχει δίπλωμα Ναυπηγού Μηχανολόγου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1978), Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Εφαρμοσμένη Αστική Ανθρωπολογία από το «City University of New York» και Διδακτορικό στην Πολιτισμική Ανθρωπολογία από το «The New School for Social Research of New York». Από το 2015 είναι Επισκέπτης Καθηγητής στο τμήμα Εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια (UCLA), όπου διδάσκει το σεμινάριο «Παγκοσμιοποίηση, Πολιτική του Πολιτισμού και Κοινωνική Δυναμική της Τέχνης». Έχει διεξάγει επιτόπια εθνογραφική έρευνα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Κάρπαθος, Θράκη, Λέσβος και Ανατολική Μακεδονία), στις Η.Π.Α. (Νέα Υόρκη- ελληνική παροικία) και στη Νοτιοδυτική Ινδία. Η διατριβή του εστιάζεται στην καρπάθικη αυτοσχέδια διαλογική ποίηση και μουσική –την επιτέλεση του “γλεντιού”, μίας μουσικής-πολιτισμικής τελετουργίας με ιδιαίτερη συμβολική σημασία για την τοπική κοινωνία. Η έρευνά του εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ αφήγησης και μουσικής, εμπειρίας και επικοινωνίας και εστιάζεται στη διάδραση ανάμεσα στην εθνογραφία, τη φαινομενολογική ερμηνευτική και τη θεωρία της επιτέλεσης. Το 2015, ως συνεργάτης του Ιδρύματος Ωνάση (University Seminars Fellow), πραγματοποίησε μια σειρά από διαλέξεις στα παρακάτω αμερικάνικα πανεπιστήμια: Χάρβαρντ (Οκτ. 25-29), Μίσιγκαν (Ann Arbor) (Οκτ. 29-Νοέμβ. 1), Ιλινόις (Urbana- Champaign) (Νοέμβ. 1-8), Στάνφορντ (Νοέμβ. 8-13) και Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA, Νοέμβ. 13-20). Το 2016 ήταν επίσημος συνεργάτης του Ολλανδικού και Φλαμανδικού Ινστιτούτου στο Κάιρο, υπεύθυνος για τη διαχείριση και τη διεξαγωγή έρευνας στο πλαίσιο ενός προγράμματος συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, αλλά και γενικότερα γύρω από τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις Αραβικές χώρες, μέσω συστηματικής ανθρωπολογικής έρευνας για τη μουσική και τον κινηματογράφο. Είναι μέλος των ακόλουθων εταιρειών: «American Anthropological Association», «Society for Ethnomusicology», «International Association for the Study of Popular Music» και «International Council for Traditional Music». Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (2006-2010) και υπήρξε συνιδρυτής και διευθυντής του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών “Μουσική Κουλτούρα και Επικοινωνία: Ανθρωπολογικές και Επικοινωνιακές Προσεγγίσεις της Μουσικής” (2010-2012) των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών και Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι δημοσιευμένες εργασίες του περιλαμβάνουν εθνογραφικά και θεωρητικά κείμενα στα ελληνικά και στα αγγλικά σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Έχει λάβει μέρος σε ποικίλα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια ως επιστημονικός υπεύθυνος, κύριος ερευνητής ή ειδικός σύμβουλος και είναι διευθυντής της σειράς «Εθνομουσικολογικά – Ανθρωπολογικά» (Εκδόσεις Νήσος). Είναι υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του Φεστιβάλ ΑΝΑΛΟΓΙΟ.

Η Μαρία Σάρδη είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία της Ισλαμικής Τέχνης στο School of Oriental and African Studies, University of London όπου απέκτησε και τον διδακτορικό της τίτλο. Έχει εργαστεί στο Μουσείο Μπενάκη, στην ηλεκτρονική τεκμηρίωση των συλλογών της Βυζαντινής, Μεταβυζαντινής, Κόπτικης, Ισλαμικής και Κινέζικης τέχνης καθώς και στην επιμέλεια της Ισλαμικής συλλογής κατά την προετοιμασία επανέκθεσης του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης. Έχει διδάξει Ιστορία της Τέχνης στο Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Εξειδίκευσης του SOAS, University of London και στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Άρθρα της δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους ενώ έχει διοργανώσει εκθέσεις και διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Σήμερα είναι εξωτερική συνεργάτις του Τομέα Βυζαντινών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στο πλαίσιο του προγράμματος ‘Παραστατικότητα στην Ύστερη Αρχαιότητα και το Βυζάντιο’ σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Χάρβαρντ.

Ο Αναστάσιος Χαψούλας είναι καθηγητής Εθνομουσικολογίας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάκτωρ Εθνομουσικολογίας-Συστηματικών Μουσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Georg-August του Göttingen (Γερμανία). Σπουδές Μουσικών Επιστημών και Φιλοσοφίας στις αντίστοιχες σχολές του ιδίου Πανεπιστημίου. Η διδακτορική του διατριβή με τίτλο: «Informationen über das traditionelle griechische Musikleben in Reiseberichten des 18. und 19. Jahrhunderts», έχει δημοσιευτεί από τον οίκο Orbis Musicarum (Edition Re) το 1997. Υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών εκπόνησε μεταδιδακτορική διατριβή με τίτλο: «Μουσικές καταγραφές μελωδιών Ξηροποτάμου Δράμας». (Εκδ. Κ.Παπαγρηγορίου-Χ.Νάκας, 2003 Αθήνα). Έχει επίσης δημοσιεύσει τις μονογραφίες: «Εθνομουσικολογία. Ιστοριογραφικές και εθνογραφικές διαστάσεις» (Εκδ. Νήσος 2010), «Ινδική κλασική μουσική: Ιστορικές, εθνομουσικολογικές διαστάσεις». (Εκδ. Νήσος 2014) και «Μουσική θεωρία και πράξη στον Αραβικό Μεσαίωνα: Προσλήψεις και επιδράσεις» (Εκδ. Νήσος 2019). Μελέτες και άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε θέματα μεθοδολογίας, στην ιστορία της ελληνικής μουσικής παράδοσης, στους μουσικούς πολιτισμούς των Αράβων και των Ινδών, καθώς και στις κοσμικές μουσικές παραδόσεις του Μεσαίωνα.

Η Δρ. Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα είναι ΕΔΙΠ στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας του ΕΚΠΑ και διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο μαθήματα στον χώρο των διαπολιτισμικών, διαθρησκευτικών και ιεραποστολικών σπουδών. Έχει μεγάλη διεθνή εμπειρία στο ΠΣΕ, τον ΣΥΝΔΕΣΜΟ, τη Διαβαλκανική Ομοσπονδία Ορθοδόξων Νεολαιών. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ. Είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Missiology Group της International Orthodox Theological Association και Διευθύντρια Έκδοσης του περιοδικού Salt: Crossroads of Religion and Culture. Είναι πρόεδρος του Σωματείου Μνήμη και Πρωτοπορία. Το τελευταίο της βιβλίο είναι το Πειθώ και Επιβολή: Βαβύλας εναντίον Απόλλωνα. Ένα Παράδειγμα Θρησκευτικής Σύγκρουσης κατά την Ύστερη Αρχαιότητα (Αθήνα: Μαΐστρος, 2022).

Σπούδασε Φυσική Αγωγή και Αθλητισμό στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας (Τ.Ε.Φ.Α.Α.) και τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών με την Μ. Χαραλαμπίδου.

Συνέχισε τις σπουδές της με τον Φραγκίσκο Βουτσίνο και την Δέσποινα Καλαφάτη, ενώ συμμετείχε και σε σεμινάρια τραγουδιού στην Ελλάδα και στη Στουτγκάρδη της Γερμανίας.

Ως λυρική τραγουδίστρια έχει συνεργαστεί σε πολλές παραγωγές με τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της Ελλάδας: Εθνική Λυρική Σκηνή, Μέγαρο Μουσικής, Εθνικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών, χορωδία της Ε.Ρ.Τ., Χοροθέατρο ΡΟΕΣ, Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, Ορχήστρα των Χρωμάτων (και στο Μουσικό Αναλόγιο της Ορχήστρας των Χρωμάτων στο Ίδρυμα «Μελίνα Μερκούρη» σε επιμέλεια Ιουλίτας Ηλιοπούλου), Μουσικό Σύνολο Μάνος Χατζιδάκις, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Μουσείο Γουλανδρή κ.α.

Έχει επίσης συμμετάσχει σε διοργανώσεις – θεσμούς, όπως: Τελετή Αφής Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία με την μεγάλη χορογράφο Μαρία Χορς, Πάτρα - Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2006, Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου κ.α.

Με την Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης και διευθυντή τον Μίκη Θεοδωράκη περιόδευσε σε Ευρώπη και Αμερική (1993-96).

Τον Ιούλιο του 2011 συμμετείχε στην παράσταση της Ελληνικής ομάδας για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση της Ακαδημίας Carl Orff στο Salzburg της Αυστρίας.

Έχει συνεργαστεί με αρκετούς συνθέτες, ποιητές και τραγουδοποιούς σε συναυλίες, παραστάσεις, τηλεοπτικές εκπομπές και ηχογραφήσεις (δισκογραφία). Έχει τραγουδήσει πολλά έργα ελλήνων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση.

Συνεργάζεται με τον συνθέτη Γιώργο Κουρουπό και την ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, στην παρουσίαση της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη και με τον συνθέτη Αλέξανδρο Καλογερά στο Φεστιβάλ Σύγχρονης Ελληνικής Μουσικής Χίου και στις Ημέρες Μουσικής Νάξου.

Δίδαξε λυρικό τραγούδι για 14 χρόνια στο Δημοτικό Ωδείο Ζωγράφου (Αθήνα).

Γεννήθηκε στην Πάτρα. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με μεταπτυχιακές σπουδές στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Παράλληλα σπούδασε βυζαντινή και ευρωπαϊκή μουσική. Συμμετείχε σε πολλά χορωδιακά σχήματα, σε ερευνητικά προγράμματα του Κέντρου Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας και έχει τραγουδήσει έργα σύγχρονων ελλήνων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το 2004 ίδρυσε το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον», με το οποίο παρουσιάζει στην Ελλάδα και το εξωτερικό πρωτότυπες παραγωγές βασισμένες κυρίως στην ελληνική ποίηση και μουσική.

Ανάμεσά τους: “Το τετράδιο του Πατριάρχη”, “Ιερατική Ποίηση”, Το μουσικό έργο της Εύας Πάλμερ – Σικελιανού, «Ο Gustav Mahler του Μάνου Χατζιδάκι», «Η Αραπιά του Βασίλη Τσιτσάνη, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, του Νίκου Σκαλκώτα και του Μάνου Χατζιδάκι», «Ο Καβάφης της Συρίας και της Μέσης Ανατολής», «Οι μουσικές των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής», «Οι εκκλησιαστικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη», «Οι Πύρινες γλώσσες του Γιάννη Χρήστου», «Πατρινοί συνθέτες – Πατρινοί ποιητές», «Ο Μάνος Χατζιδάκις και οι ρώσοι συνθέτες», «Θήλεις Άγγελοι – Γυναίκες που ασκήτεψαν σε ανδρικά μοναστήρια», «Ο Κωστής Παλαμάς δύο Πατριαρχών» (ελληνικά και αραβικά), «Επί τα όρη τα Αραράτ» (ελληνοαρμενική συναυλία), αφιερώματα στον Λυκούργο Αγγελόπουλο, την Μαρία Χορς, τον Αντρέι Ταρκόφσκι, τους Ρώσους της Διασποράς, τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς, τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν κ.α.

Συνεργάστηκε με τον Θάνο Μικρούτσικο στην «Πάτρα 2006 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» και με τον Άλκη Μπαλτά στο “Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου”. Επίσης, συνεργάζεται με το Φεστιβάλ «Μούσα Ελληνική» που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στην Χίο. Επί σειρά ετών συνεργάστηκε με τον Μανόλη Χατζηγιακουμή στα προγράμματα ηχογραφήσεων και εκδόσεων Εκκλησιαστικής Μουσικής.

Την διετία 2017-2019 συνεργάστηκε με τον διάσημο χορογράφο και χορευτή φλαμένκο Israel Galvan. Στο πλαίσιο της documenta14 (Αθήνα και Kassel) συμμετείχε στην παραγωγή La farsa monea και κατόπιν στην παραγωγή του Israel Galvan, La fiesta, σε διεθνή περιοδεία (Φεστιβάλ Grec Βαρκελώνης, Φεστιβάλ Αβινιόν Γαλλίας, παραστάσεις στο Λουξεμβούργο, Μονπελιέ, Πόρτο κ.α.).

Συμμετέχει με ανακοινώσεις του σε επιστημονικά συνέδρια, ενώ μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορους επιστημονικούς τόμους. Αρθρογραφεί σε θεολογικά και πολιτιστικού περιεχομένου περιοδικά και διατηρεί το ιστολόγιο Ιδιωτική Οδός και το site Φως Φαναρίου (το οποίο καλύπτει αποκλειστικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο).

Τιμήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο με το οφφίκιο του Άρχοντος Δικαιοφύλακος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.

Επιμελείται και παρουσιάζει την διαδικτυακή εκπομπή «Προς Εκκλησιασμόν» - μια παραγωγή του Ι. Ναού Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού – όπου φιλοξενούνται προσωπικότητες του πνεύματος και της τέχνης.

Κυκλοφορούν τα βιβλία του: «Ελληνορωσικά» (εκδόσεις s@mizdat, 2022) και «Τα Χατζιδακικά» (ιδιωτική έκδοση, 2023).

Το ιστολόγιο "Ιδιωτική Οδός" του Παναγιώτη Ανδριόπουλου