Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Επιστημονική ημερίδα αφιερωμένη στο έργο του αρχιτέκτονα Νίκου Βαλσαμάκη: Εισαγωγικές ομιλίες

Τσακόπουλος Παναγιώτης, Κωνσταντόπουλος Ηλίας, Καρδαμίτση - Αδάμη Μάρω

19 Δεκεμβρίου 2015

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 17:32 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1770
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το αρχιτεκτονικό περιοδικό «Ελληνικές Κατασκευές» και το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής διοργάνωσαν το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015, στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη (κτήριο οδού Πειραιώς), Επιστημονική Ημερίδα αφιερωμένη στο έργο του διακεκριμένου έλληνα αρχιτέκτονα και Ακαδημαϊκού Νίκου Βαλσαμάκη.
 
Η ημερίδα στοχεύει να διερευνήσει κριτικά τις διαφορετικές πτυχές του έργου του Νίκου Βαλσαμάκη, να αποτιμήσει το αποτύπωμά του στην ελληνική μεταπολεμική αρχιτεκτονική και να το συσχετίσει με αυτό των συγχρόνων του στην Ελλάδα και την Ευρώπη, στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, αλλά και μετέπειτα.
 
Η ημερίδα συνοδεύεται και από την έκδοση ενός βιβλίου με θέμα τις τρεις εμβληματικές κατοικίες που σχεδίασε και υλοποίησε ο Νίκος Βαλσαμάκης στις αρχές της δεκαετίας του 1960, τις κατοικίες Παράσχη και Λαναρά στην Ανάβυσσο και την κατοικία Βαλσαμάκη στη Φιλοθέη. Η έκδοση, σε επιμέλεια  Ηλία Κωνσταντόπουλου και Παναγιώτη Τσακόπουλου, περιλαμβάνει και αδημοσίευτο υλικό, σχέδια και φωτογραφίες, από το αρχείο του αρχιτέκτονα.
 
 
Ο Νίκος Βαλσαμάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Φοίτησε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. από το 1945. Διέκοψε τις σπουδές του το 1947 για να ενταχθεί στον στρατό μέχρι το 1950, και αποφοίτησε το 1953. Έκτοτε διατηρεί γραφείο αρχιτεκτονικών μελετών. Είναι παντρεμένος από το 1965 με τη Μαρία Σερδάρη, αρχιτέκτονα, συνεργάτη του στο αρχιτεκτονικό γραφείο.
 
Το 1961 εξελέγη Αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ), το 1962 Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, το 1977 έγινε μέλος της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας και το 1995 ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. Έχει επανειλημμένα κληθεί ως κριτής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων και έχει δώσει διαλέξεις σε αρχιτεκτονικές σχολές και ιδρύματα της Ελλάδας. Στην Architectural Association παρουσιάστηκε το 1983 η πρώτη αναδρομική έκθεσή του, η οποία στη συνέχεια παρουσιάστηκε και στη Mackintosh School of Architecture.
 
Το 1991 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1992 η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το Αριστείο των Καλών Τεχνών για το σύνολο του έργου του. Το 2001 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. Τον Μάρτιο του 2007 η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον Νίκο Βαλσαμάκη τακτικό μέλος στην Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών.
 
Όντας ακόμη φοιτητής μελέτησε και ολοκλήρωσε την πολυκατοικία στην οδό Σεμιτέλου 5, (1951-53) η οποία θεωρείται ότι ανανέωσε την τυπολογία  της αστικής πολυκατοικίας στην Αθήνα. Στη συνέχεια ο Νίκος Βαλσαμάκης μελέτησε ένα μεγάλο αριθμό δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, ενώ έχει βραβευτεί σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Ανάμεσα στα έργα του ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι κατοικίες του, από εκείνες του ’60 στην Ανάβυσσο και την Φιλοθέη μέχρι τις πρόσφατες στη Βουλιαγμένη και στο Πόρτο Χέλι, τα Ξενοδοχεία «Αμαλία» ανά την Ελλάδα, το τουριστικό συγκρότημα «Δαίδαλος» στην Κω (πρώτη ελληνική υποψηφιότητα για το “E.U. Prize for Contemporary Architecture – Miesvander Rohe Award”), η Τράπεζα Πίστεως (Alpha)  στην οδό Σταδίου, το Μηχανογραφικό Κέντρο της Εμπορικής Τράπεζας στο Χολαργό, το νέο κτίριο του Λάτσειου Κολεγίου στην Κάντζα, κ.α.
 
Έργα του έχουν δημοσιευθεί σε βιβλία και επιστημονικά συγγράμματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 1983, οι 9Η publications δημοσίευσαν την πρώτη μονογραφία του, ενώ στη συνέχεια δύο ακόμα μονογραφίες δημοσιεύτηκαν από τα Αρχιτεκτονικά Θέματα (1992 και 2000). Το Δίκτυο Μουσείων Μοντέρνας Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής (MEAM-NET) συμπεριέλαβε την κατοικία του στη Φιλοθέη στην Triennale του Μιλάνου (2001), καθώς και στο βιβλίο του G. Postiglione, Onehundred Houses for one hundred European Architects of the 20th century. Τα έργα του έχουν αντιπροσωπεύσει επανειλημμένα την ελληνική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα έργα του συμμετείχαν στην «5η Διεθνή Biennale Αρχιτεκτονικής» (Βενετία 1994), στην «5η Διεθνή Triennale Revivalof Light, 12 Prominent Architects from 12 countries» (Βελιγράδι 1997). Έργα του επίσης συμμετείχαν στις εκθέσεις, «Αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα: Ελλάδα» (Φραγκφούρτη 1999, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής & Γερμανικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής DAM, 1999), και «Τοπία εκμοντερνισμού: Ελληνική Αρχιτεκτονική ’60 και ’90» (Ρότερνταμ 1999, Γ. Αίσωπος, Γ. Σημαιοφορίδης).
 

Τσακόπουλος Παναγιώτης Δρ. Αρχιτέκτων

O Παναγιώτης Τσακόπουλος γεννήθηκε στην Τρίπολη της Αρκαδίας το 1957. Σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. (1981) και στην Ecole d’Architecture de Paris-La Villette (1985). Η διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Paris X – Nanterre (1986) έχει ως αντικείμενο την Ιστορία της πόλης και της πολεοδομίας του 19ου αιώνα. Το 1993-1994 πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στα Αρχεία της Ιστορικής Υπηρεσίας Στρατού στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Μέλος, από το 2002 έως το 2014, του Γραφείου αρχιτεκτονικού και αστικού σχεδιασμού  Ark-sign στην Αθήνα. Από το 2007 η έρευνά του εστιάζει στην Ιστορία της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής. Ήταν για μεγάλο διάστημα διευθυντής σύνταξης του αρχιτεκτονικού περιοδικού ek (Ελληνικές κατασκευές, 2007-2017) και επιμελητής 4 επιστημονικών ημερίδων με αντικείμενο προσωπικότητες και θέματα της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής. Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία Αναγνώσεις της ελληνικής μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής (Καλειδοσκόπιο, 2014) και Βασίλης Μπογάκος_Αρχιτεκτονική (Ποταμός, 2017), ενώ έχει κάνει την παραγωγή και την επιμέλεια τριών ακόμη βιβλίων για τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική.

Κωνσταντόπουλος Ηλίας Αρχιτέκτων - Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών - Πρόεδρος, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής

Σπούδασε αρχιτεκτονική στην Bartlett School of Architecture, University College London. Είναι Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. από το 2012. Είναι Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής από το 2014. Είναι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος «Τοπάλη» και μέλος της ελληνικής ομάδας του «Do.Co.Mo.Mo».

Έχει εργασθεί ως αρχιτέκτονας στην Αθήνα από το 1985 και υπήρξε ιδρυτικό μέλος και διευθυντής του βραβευμένου γραφείου βιομηχανικού σχεδιασμού ‘Sigma Design’ (Πρώτο Βραβείο Βιομηχανικού Σχεδιασµού ΕΟΜΜΕΧ). Ως αρχιτέκτων έχει υλοποιήσει μελέτες κατοικιών, επαγγελματικών και εμπορικών χώρων και επίπλων. Υπήρξε συνεκδότης των περιοδικών 9Η (Λονδίνο) και ΝΤΙΖΑΪΝ (Αθήνα – Βραβείο GR design για το σύνολο της προσφοράς στο σχεδιασμό Οπτικής Επικοινωνίας) και σύμβουλος έκδοσης και επιμελητής αφιερωμάτων των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων και των Θεμάτων Χώρου + Τεχνών στην Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς για την Αρχιτεκτονική, το Design και τις Εφαρμοσμένες Τέχνες στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων μονογραφιών για τους αρχιτέκτονες Νίκο Βαλσαμάκη, Κυριάκο Κρόκο και Εργαστήριο 66. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και ήταν επιμελητής εκθέσεων και επιστημονικών συναντήσεων, όπως «Architecture of the 20th century: Greece» (Deutsches Architektur Museum, Φραγκφούρτη 1999), «9H Gallery» (Λονδίνο 1985-90). Ανάμεσα στις εκδηλώσεις που έχει συνδιοργανώσει και επιμεληθεί περιλαμβάνονται:
• ‘Το Αιγαίο: Μία Διάσπαρτη Πόλη’ (Ελληνική Συμμετοχή, 10η Διεθνής Biennale Αρχιτεκτονικής, Βενετία, 2006)
• ‘ON: The Modern and the Contemporary in European and Japanese culture’ (Έκθεση Ευρώπη-Ιαπωνία, Τόκιο, 2006)
• ‘Η Σημασία της Φιλοσοφίας στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση’ (Συνέδριο, Πανεπιστήμιο Πατρών, Ίδρυμα Μιχελή, 2009)
• ‘Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων’ (EIA, 2012-2018)
• ‘Ελληνικά Βραβεία Αρχιτεκτονικής’ (EIA, 2013, 2017).

Καρδαμίτση - Αδάμη Μάρω Ομότιμη Καθηγήτρια, Σχολή Αρχιτεκτόνων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - Διευθύντρια Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής Μουσείου Μπενάκη

Η Μάρω Αδάμη είναι αρχιτέκτων και ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με γνωστικό αντικείμενο "αρχειακή τεκμηρίωση και αρχιτεκτονική σύνθεση". Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945, όπου και τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές της.

Το 1970 απεφοίτησε από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. Από το 1975 και μέχρι το 2009 υπηρέτησε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. στον Τομέα Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων, και από το 1998 στο Μεταπτυχιακό τμήμα του Ε.Μ.Π. «Προστασία μνημείων - Συντήρηση και αποκατάσταση ιστορικών μνημείων και συνόλων». Επίσης, έχει διδάξει σε μεταπτυχιακά σεμινάρια άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων για θέματα σχετικά με την πολιτιστική μας κληρονομιά και την αρχιτεκτονική τεκμηρίωση.

Έχει ασχοληθεί με θεωρητικές και ερευνητικές μελέτες πάνω σε θέματα της νεότερης ελληνικής αρχιτεκτονικής, της σχολικής αρχιτεκτονικής και της προστασίας της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς.

Περισσότερες από 100 εργασίες της είναι δημοσιευμένες σε αυτοτελής εκδόσεις, ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικές ή ατομικές δημοσιεύσεις.

Έχει ιδιαίτερα ασχοληθεί με προβλήματα έρευνας και ιστορικής τεκμηρίωσης κτηρίων, στοιχείων και συνόλων μέσα από ανέκδοτες αρχειακές πηγές.

Το αρχιτεκτονικό της έργο περιλαμβάνει κυρίως κατοικίες και διαμορφώσεις εκθεσιακών χώρων, καθώς και μελέτες αποκατάστασης μνημειακών συνόλων και μεμονωμένων κτιρίων (Ναύπλιο, Ύδρα, Γαλαξίδι, Αθήνα, Αίγινα).

Είναι ιδρυτικό μέλος του ελληνικού τμήματος του TICCIH (Διεθνής Επιτροπή για τη διάσωση της βιομηχανικής μας κληρονομιάς), της Εταιρείας Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας.

Είναι επίσης μέλος του ΤΕΕ, του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας, του I.CO.MO.S., της U.I.F.A. (Union Internationale des Femmes Architectes), του DOCOMOMO, της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής και άλλων επιστημονικών ενώσεων.

Υπήρξε υπεύθυνη του αρχιτεκτονικού αρχείου του Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου) και μέλος της ομάδας εργασίας U.I.A. (Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων) για θέματα «Χώρων εκπαίδευσης και πολιτισμού».

Υπήρξε σύμβουλος και συντονίστρια έκδοσης της σειράς LIBRO «Αρχιτεκτονική, πόλεις».

Είναι υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη.

Σχετικές ομιλίες