Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση: Γενική Βούληση ή Πολιτική Επιβολή; - Α΄Μέρος (Debate)

Χατζησταύρου Φιλίππα, Γρηγορίου Παναγιώτης, Κουμουτσάκος Γεώργιος, Αντωνακόπουλος Λεωνίδας

18 Φεβρουαρίου 2013

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 110:17 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 3312
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Στη Ζυρίχη του 1946, ο Winston Churchill, σε μια από τις πιο γνωστές του ομιλίες, απευθύνεται στη μεταπολεμική τραυματισμένη Ευρώπη, προσφέροντας ένα όραμα στους ευρωπαϊκούς λαούς.  Ο Βρετανός ηγέτης, διαπιστώνοντας τον ηγεμονικό ρόλο των Η.Π.Α. -λόγω της συμβολής τους στη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου- έκανε λόγο για «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης»! Η περίφημη ρήση του Churchill, από τότε και μέχρι σήμερα, ερμηνεύεται από πολλούς ως υπόδειξη του μοναδικού τρόπου αντίστασης της ευρωπαϊκής ηπείρου ενάντια σε κάθε λογής ηγεμονισμό, από οπουδήποτε και αν προερχόταν. Η Ευρώπη δεν έπρεπε να αιχμαλωτιστεί ποτέ ξανά και από κανέναν επίδοξο κατακτητή της. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μία ενδεχόμενη ένωση των ευρωπαϊκών κρατών, όπως αυτή προβλήθηκε στην έκκληση του Churchill με τη μορφή μίας μεγάλης «ευρωπαϊκής οικογένειας», αποσκοπούσε και σε κάτι άλλο. Βαθύτερο και πιο ουσιαστικό: Στη διαφύλαξη των θεμελιωδών αρχών και αξιών της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας και του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Μετά τη συντριβή των δημοκρατικών ιδεολογικών στηριγμάτων της Ευρώπης από τις φρικαλεότητες του ναζισμού, όπως αντιλαμβανόμαστε,  το διακύβευμα του αξιολογικού πλαισίου -του πολλαπλώς πληττόμενου ευρωπαϊκού πολιτισμού- ήταν πολύ σημαντικό. Η ειρήνη, η ισότητα, η ασφάλεια και η ελευθερία στα ευρωπαϊκά εδάφη δεν θα έπρεπε να τεθούν, εκ νέου, υπό διαπραγμάτευση. Ο στιβαρός αξιολογικός πυρήνας του ευρωπαϊκού πνεύματος δεν θα έπρεπε να απειληθεί από κανέναν εχθρό του. Εύκολα, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι τα αιτήματα των θέσεων του Churchill είναι αρκετά επίκαιρα, στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε ως Ευρωπαίοι πολίτες.

Σήμερα, 67 χρόνια μετά, η Ευρώπη, βαδίζοντας –αν και όχι ανεμπόδιστα και χωρίς δομικές αδυναμίες- τον δικό της ενοποιητικό δρόμο, έχει κατορθώσει να θεμελιώσει την ισχυρότερη ένωση κρατών στην παγκόσμια ιστορία.  Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών μελών, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί μία sui generis οικονομική και πολιτική ένωση, με επιδιώξεις οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτισμικού χαρακτήρα. Ο προσανατολισμός προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση παραμένει ελκυστικά σταθερός και διαρκής.

Εντούτοις, η οικονομική κρίση, η οποία ταλανίζει στις μέρες μας την Ευρώπη, εγείρει ουσιώδη ερωτήματα που απαιτούν κατεπείγουσες απαντήσεις. Οι ευρωπαϊκοί λαοί βρίσκονται και πάλι αντιμέτωποι με σοβαρά και πολυφασματικά προβλήματα, με αποτέλεσμα ξεχασμένες φοβίες και διλήμματα, που αφορούν την κοινή πορεία των ευρωπαϊκών κρατών, να ανασύρονται στην επιφάνεια. Οι ευρωσκεπτικιστικές φωνές ακούγονται έντονα τον τελευταίο καιρό –έστω και αν διακρίνονται από διαφορετικές τάσεις με ποικίλα αιτήματα. Από την άλλη πλευρά, οι ευρωπαϊστές εξακολουθούν να διατηρούν την πεποίθηση ότι η Ευρώπη πρέπει να κερδίσει το ιστορικό της στοίχημα.

Όλοι αναγνωρίζουμε, ότι τα οικονομικά αδιέξοδα με τις αναμφίβολα καταστροφικές  κοινωνικές συνέπειές τους φέρουν την Ευρώπη σε θέση ανάληψης  ευθύνης  απέναντι σε όλα εκείνα που υπόσχεται να διαφυλάσσει ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, ως μοναδικός θεματοφύλακας των αξιών και των κεκτημένων που προάγουν τον άνθρωπο και τις κοινωνίες του.  Η Ευρώπη καλείται και πάλι να οραματισθεί και να σκιαγραφήσει το μέλλον της. Οι οριακές στιγμές, τις οποίες βιώνει, την αναγκάζουν να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της σε έναν ραγδαία πλέον εξελισσόμενο κόσμο, όπου οι συσχετισμοί δυνάμεων μεταβάλλονται διαρκώς.  Αλλά, όπως συχνά διαπιστώνουμε, τα αδιέξοδα και τα διλήμματα εκκινούν συνήθως επώδυνες διαδικασίες επανεξέτασης των όρων και των συνθηκών, στις οποίες τελικά υπόκεινται οι εξελίξεις του επιδιωκόμενου εγχειρήματος. Εν προκειμένω, των μορφών της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης και ενοποίησης που θα πρέπει να ακολουθηθούν.

Με αφορμή αυτές τις μνήμες, καθώς και τις κρίσιμες συνειδητοποιήσεις που συνοδεύουν την, πανθομολογουμένως, δύσκολη σύγχρονη ευρωπαϊκή πραγματικότητα,  το Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ), σε συνεργασία με το Γραφείο Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, τους Νέους Ευρωπαίους Φεντεραλιστές και την άτυπη ομάδα «Έλληνες Νέοι Διεθνολόγοι» διοργάνωσε αυτή την ημερίδα. Στην πραγματικότητα, ήταν για μια ανοικτή συνάντηση με τη μορφή debate, που οργανώθηκε με τη φιλοδοξία να συμβάλει στην έναρξη ενός γόνιμου, αλλά και κατεπείγοντος διαλόγου, ο οποίος θέτει έναν  σαφή προβληματισμό: «Γενική Βούληση ή Πολιτική Επιβολή;». Αυτός, άλλωστε, είναι και ο τίτλος της . Στη συζήτηση διατυπώθηκαν, μεταξύ άλλων, ερωτήσεις και τοποθετήσεις για τον βαθμό ενημέρωσης και συμμετοχής του Ευρωπαίου πολίτη σχετικά με τις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τις προκλήσεις, οι οποίες εμφανίζονται να απειλούν τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της Ε.Ε., τις επιπτώσεις της επικράτησης τεχνοκρατικών αντιλήψεων στις πολιτικές της ένωσης,  το ενδεχόμενο δημιουργίας δημοκρατικού ελλείμματος,  τους θεσμικούς και νομικούς νεωτερισμούς της νέας διακυβέρνησης, τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ασφαλώς το δίλημμα «Διεύρυνση ή Εμβάθυνση».

Η επιλογή των ομιλητών έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε να εκπροσωπηθούν όλες οι τάσεις, προκειμένου να σχηματίσουμε μία σφαιρική εικόνα των σύγχρονων ευρωπαϊκών ζητημάτων και των προτεινόμενων λύσεων. Μεταξύ των ομιλητών είναι ο Γεώργιος Κουμουτσάκος, Ευρωβουλευτής, ο Παναγιώτης Γρηγορίου, Αναπληρωτής Καθηγητής & Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και η Δρ. Φιλίππα Χατζησταύρου, Εξωτερική Συνεργάτης Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τη συζήτηση συντονίζει ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, Επικεφαλής του Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Η ημερίδα αναρτάται στο Blod σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει το debate και το δεύτερο την ανοιχτή συζήτηση που ακολούθησε.

Χατζησταύρου Φιλίππα Ερευνήτρια, Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)


Η Φιλίππα Χατζησταύρου είναι δικηγόρος και κατέχει διδακτορικό δίπλωμα στη πολιτική επιστήμη, Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I). Είναι Υπεύθυνη της Πρωτοβουλίας του ΕΛΙΑΜΕΠ «Μετάβαση σε μια Πράσινη Ελλάδα [2010-2020] και συντονίστρια του προγράμματος “Think Global – Act European” (TGAE) για το ΕΛΙΑΜΕΠ. Είναι Εξωτερική Συνεργάτης του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι μέλος του ερευνητικού κέντρου ευρωπαϊκής πολιτικής κοινωνιολογίας GSPE – CNRS (Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου). Είναι μέλος του δικτύου HISTCOM2-Ερευνητικό πρόγραμμα «Η Ιστορία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 1973-1986».

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στις θεωρίες ευρωπαϊκής ενοποίησης, τα εθνικά πολιτικά συστήματα και τη διοικητική σύγκληση στην ΕΕ, την πολιτική κοινωνιολογία των θεσμών της ΕΕ, το δίκαιο των θεσμών της ΕΕ. Οι πρόσφατες δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν: • “La Présidence du Conseil des Affaires Générales”, in Le système présidentiel de l’UE après Lisbonne, Ecole Nationale d’Administration & Université de Strasbourg (dirs), 2012. • «Des diplomates comme les autres ? Les Représentants permanents auprès de l’UE», in «Eurocratie. Les professionnels de l’Europe», Didier Georgakakis (dirs), Economica, 2012. • “EU policy and constitutional sovereignty: a potential roadmap”, in TGAE Report, The Contribution of 16 European think tanks to the Trio presidency of the EU, 2011. • «Early preferences of national political parties in the EU for Turkey’s accession», Journal of Southeast European and Black Sea studies, vol. 10, issue 4, December, 2010, pp.385-409. • “The distribution of competences under the Lisbon Treaty: towards an improved policy-making process”, in TGAE Report, The Contribution of 14 European think tanks to the Trio presidency of the EU, 2010. • Une lecture intergouvernementale du système politique européen. Le Traité de l’UE : Précurseur des changements dans les relations intergouvernementales. Thèse soutenue en 2003, Editions Universitaires, 2010.

Γρηγορίου Παναγιώτης Καθηγητής Διεθνών & Ευρωπαϊκών Θεσμών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Ο Πάνος Γρηγορίου είναι Καθηγητής Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Πρώην Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών. Διευθυντής του διεθνούς και διεπιστημονικού μεταπτυχιακού προγράμματος «Διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών στην Ευρώπη». Συντονιστής του ευρωπαϊκού δικτύου Jean Monnet Govunet (Governance, Pluralism and Trans-nationalisation in Europe).

Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Institut des Hautes Etudes Européennes του Στρασβούργου καθώς και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Robert Schuman της ίδιας πόλης με αντικείμενο το Διεθνές Δίκαιο. Είναι, επίσης, διδάκτορας του ίδιου Πανεπιστημίου.

Επαγγελματικά και ερευνητικά έχει απασχοληθεί ως Ερευνητής του Συμβουλίου της Ευρώπης (1984-1985), του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών (Αθήνα, 1989-1990) και του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ, Αθήνα, 1990-1998).

Έχει διατελέσει Ειδικός Σύμβουλος επί ευρωπαϊκών θεμάτων στο Υπουργείο Εξωτερικών (1998-2001).

Το 2006 ονομάσθηκε από την Γαλλική Κυβέρνηση Chevalier de l’Ordre des Palmes Académiques.

Έχει διδάξει ως Επισκέπτης Καθηγητής σε πολλά ξένα πανεπιστήμια (Πανεπιστήμια Γενεύης, Robert Schuman Στρασβούργου, Perpignan, Paris III, Abidjan, Marrakech, Κρακοβίας, Transylvania, κλπ).

Κουμουτσάκος Γεώργιος Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου - Βουλευτής Βορείου Τομέα Αθηνών

Ο Γιώργος Κουμουτσάκος, Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, είναι βουλευτής του Βόρειου Τομέα Αθηνών. Εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 και επανεξελέγη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 και του Ιουλίου 2019.

Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές σε θέματα Διπλωματίας, Στρατηγικής και Άμυνας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου και Διεθνή Πολιτική στο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών απ’ όπου αποφοίτησε το 1995 με διάκριση «magna cum laude». Το 1992, εντάσσεται στο δυναμικό της Διπλωματικής Υπηρεσίας του Υπουργείου των Εξωτερικών όπου και υπηρέτησε έως την εκλογή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2009. Είναι έγγαμος και πατέρας δύο παιδιών. Μιλάει αγγλικά και γαλλικά.

Διετέλεσε μέλος της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων. Κατά την περίοδο 2016-2019 είχε οριστεί από τον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας υπεύθυνος του τομέα εξωτερικών.

Από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο 2016, ήταν Εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας.

Νωρίτερα, από τον Μάιο 2014 έως τον Ιανουάριο 2016, ήταν μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας Αττικής, επικεφαλής της παράταξης «180° , Η Αττική αλλάζει πρόσωπο!».

Διετέλεσε Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας/European People’s Party (EPP), από το 2009 έως το 2014, όπου και ήταν μέλος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Την ίδια περίοδο, ήταν, επίσης, Αντιπρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Τουρκίας και μέλος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Τον Ιούνιο του 2013, ψηφίστηκε από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως «Ευρωβουλευτής της χρονιάς» στον τομέα των Μεταφορών.

Τον Μάιο του 2014 τιμήθηκε με το Βραβείο «Ευκράντη» για τη συμβολή του στη διεθνή προβολή της ελληνικής ναυτιλίας κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Μέχρι τον Ιανουάριο του 2012 ήταν μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων καθώς και της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Από τον Σεπτέμβριο έως το Δεκέμβριο του 2009, διετέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας.

Από τον Μάρτιο του 2004 έως τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009 διετέλεσε Εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου των Εξωτερικών.

Το 2001 τοποθετήθηκε στην Πρεσβεία της Ελλάδας στα Τίρανα ως υπεύθυνος για θέματα διμερών σχέσεων, ελληνικής μειονότητας και σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αλβανίας, όπου και παρέμεινε μέχρι το 2003. Αμέσως μετά, ανέλαβε επικεφαλής στο γραφείο του τότε βουλευτή Επικρατείας και μετέπειτα Υπουργού Εξωτερικών, κ. Πέτρου Μολυβιάτη.

Από το 1997 έως το 2001, εργάστηκε στην Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως αρμόδιος για θέματα ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας.

Την περίοδο 1995-1997 υπηρέτησε στο Διπλωματικό Γραφείο του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλου.

Ιστοσελίδα του Γιώργου Κουμουτσάκου

Αντωνακόπουλος Λεωνίδας Επικεφαλής του Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα

Ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος είναι πολιτικός επιστήμων, με πολύχρονη εμπειρία στους τομείς της δημόσιας πληροφόρησης και της πολιτικής επικοινωνίας. Σπούδασε Δημόσιο δίκαιο και Πολιτικές επιστήμες στην Νομική Αθηνών. Τέλειος γνώστης της γαλλικής, ο κ. Αντωνακόπουλος σπούδασε επίσης Πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών. Στέλεχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 1990, με σημαντική εμπειρία στα ευρωπαϊκά Θεσμικά Όργανα, διετέλεσε εκπρόσωπος Τύπου του Γραφείου του ΕΚ στην Ελλάδα από τον Ιούλιο του 2006. Σήμερα είναι Επικεφαλής του Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Σχετικές ομιλίες