Φως και διαφάνεια στην αρχιτεκτονική: προσωπικές εμπειρίες

Ο Αναστάσιος Μ. Κωτσιόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1946. Σπούδασε στο Πειραματικό Σχολείο, στο Α.Π.Θ. (δίπλωμα αρχιτέκτονα 1970, διδακτορικό δίπλωμα 1976 και υφηγεσία 1982) και στο University of Edinburgh (Ph.D., 1980). Δίδαξε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και θεωρία αρχιτεκτονικής στο Α.Π.Θ. από το 1971, αρχικά ως επιμελητής, εν συνεχεία ως υφηγητής και, από το 1989 έως το 2013, ως καθηγητής. Είναι σήμερα ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ.

Tο 2008, εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην Έδρα του «Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού» της Τάξης των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών.

Έχει περίπου 250 δημοσιεύσεις επιστημονικών άρθρων και αρχιτεκτονικών έργων, ενώ κυριότερα βιβλία του είναι τα «Κριτική της Αρχιτεκτονικής Θεωρίας» (1985, 1992, University Studio Press), «Η αρχιτεκτονική σε περίοδο κρίσης» (2010, εκδόσεις Νεφέλη) και «Για το μεταμοντέρνο στην αρχιτεκτονική» (Νεφέλη 2018). Διετέλεσε τρεις φορές Πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Α.Π.Θ. και είχε σημαντική συμμετοχή στην ακαδημαϊκή οργάνωση και στο σχεδιασμό νέων πανεπιστημίων συντονίζοντας, μεταξύ αυτών, και το νέο ρυθμιστικό σχέδιο του Α.Π.Θ.

Ο Α. Μ. Κωτσιόπουλος δραστηριοποιείται ως αρχιτέκτων από το 1971 αρχικά με τους Φρόσω Κάισεφ, Κώστα Αντωνίου, Παρασκευά Μιμίδη, Αλίκη Σαμουηλίδου και Λευτέρη Τσουλουβή, εν συνεχεία με τους Δήμητρα Νικολάου και Χρήστο Πανταζίδη, και με τους Νέλη Αρβανιτοπούλου, Δώρα Δακή, Βασίλη Καραλάζο, Ελένη Σπάρτση και Γιώργο Χορόζογλου ενώ συνεργάστηκε σε συγκεκριμένες μελέτες με τις αρχιτέκτονες Μόρφω Παπανικολάου και Ρένα  Σακελλαρίδου. Από το 1997 διατηρεί αρχιτεκτονικό γραφείο με τις αρχιτέκτονες Έμυ Ζουμπουλίδου και Αλίνα Πάνου και βασική συνεργάτιδα την Μπέτυ Χαλκιοπούλου. Το έργο του γραφείου έχει παρουσιασθεί σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει δημοσιευθεί σε ελληνικές και διεθνείς εκδόσεις. Αφιερώματα για το έργο τους έχουν γίνει από τα περιοδικά «Αρχιτεκτονικά Θέματα», «Ελληνικές Κατασκευές», «Κτίριο», «EcoΔομείν», το ηλεκτρονικό περιοδικό «Greek Architects» κ.α. Δύο από τα κτίριά τους έχουν συμπεριληφθεί στην έκθεση του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και του Deutsches Architektur Museum (DAM) «Η Ελληνική Αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα» μεταξύ των 130 σημαντικότερων κτιρίων στην Ελλάδα από το 1900 μέχρι σήμερα. Η κατοικία 2 στην Άνω Πόλη και το Πολιτιστικό Κέντρο Νάουσας έχουν δημοσιευθεί στους παγκόσμιους άτλαντες Phaidon Atlas of Contemporary World Architecture (2004) και Phaidon Atlas of 21st Century World Architecture (2008). Η Νέα Μονάδα της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Α.Π.Θ. (με τις Μ. Παπανικολάου και Ρ. Σακελλαρίδου) έχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο δημόσιου κτιρίου στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2000 του Ε.Ι.Α., το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Νάουσας έλαβε ειδική μνεία στα Βραβεία Αρχιτεκτονικής 2008 του Ε.Ι.Α. και εκπροσώπησε την Ελλάδα στον διαγωνισμό για το ευρωπαϊκό βραβείο Mies van der Rohe 2007, ενώ το κτίριο γραφείων της εταιρείας Alumil έχει τιμηθεί με το ένα από τα τρία ισότιμα βραβεία του Μεσογειακού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για κτίρια με προσόψεις αλουμινίου (οργάνωση U.I.A.–ETEM/ELVAL, 2003) για την ενεργειακή του συμπεριφορά. Επίσης, το γραφείο (σε συνεργασία με τα κυπριακά γραφεία Χρ. Χρυσάνθου και Ηρ. Παπαχρίστου) κέρδισε το 2010 το πρώτο βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Tο έργο του γραφείου και μια σειρά ζωγραφικών σχεδίων του Α. Κωτσιόπουλου παρουσιάστηκαν σε μονογραφική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα το 2011 και στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών στη Θεσσαλονίκη το 2012, με επιμέλεια της Άννας Σκιαδά με διοργάνωση του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και με συνδιοργάνωση του Τμήματος Αρχιτεκτόνων και της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., ταυτόχρονα με την έκδοση της μονογραφίας «Α.Μ. Κωτσιόπουλος και συνεργάτες αρχιτέκτονες: μια διαδρομή στα όρια του μοντέρνου» (2011, επιμέλεια: Α. Γιακουμακάτος, εκδόσεις Κτίριο).