Κουλούρη Χριστίνα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
27/05/2021
Διάρκεια
00:26:36
Εκδήλωση
Οι κληρονομιές του 1821. Τα πρόσωπα και οι ιδέες
Χώρος
Διαδικτυακές διαλέξεις
Διοργάνωση
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
1821, 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, Ελληνική Επανάσταση, φουστανέλα, χλαμύδα, ένδυμα, στολή, αναπαράσταση ιστορικής ταυτότητας, μεταμφίεση, αρχαιότητα, ιστορική συνέχεια, εθνική ενδυμασία
Το ΚΙΚΠΕ σε συνεργασία με τα ΑΣΚΙ οργανώνει τον 2ο κύκλο Επιμορφωτικών Διαλέξεων που εντάσσεται στον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 με τίτλο Οι κληρονομιές του 1821. Τα πρόσωπα και οι ιδέες. Πρόθεση του κύκλου διαλέξεων αποτελεί η μελέτη των μείζονων ζητημάτων που έθεσε η επαναστατική διαδικασία της δεκαετίας του 1820 και της εξέλιξής τους στα μετεπαναστατικά χρόνια. Στο επίκεντρο θα τεθούν όχι μόνο τα ζητήματα αλλά και οι διαδρομές όσων συμμετείχαν στην Επανάσταση και στελέχωσαν στη συνέχεια το νεοσύστατο κράτος. Στην κατεύθυνση αυτή, οι διαφορετικές προσεγγίσεις των εισηγητών-τριών, από τον χώρο της ιστορίας, της φιλολογίας και της νομικής, αποσκοπούν στην πληρέστερη και σφαιρικότερη κατανόηση μιας πολυσύνθετης πραγματικότητας.
Φουστανέλες και χλαμύδες. Ιστορική μνήμη και εθνική ταυτότητα στον πρώτο αιώνα ζωής του ελληνικού κράτους, Χριστίνα Κουλούρη, Καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Η ομιλία αναλύει δύο εμβληματικά ενδύματα, τη φουστανέλα και τη χλαμύδα, ως μετωνυμίες της ελληνικής ταυτότητας αλλά και ως μέσα αναβίωσης του ιστορικού παρελθόντος στις δημόσιες μνημονικές τελετές και στις ποικίλες δραματοποιήσεις της ιστορίας στον δημόσιο χώρο κατά τον πρώτο αιώνα του ελληνικού κράτους. Τα ενδύματα και οι στολές, που χαρακτηρίζουν τις ποικίλες μορφές θεαματοποίησης της ιστορίας, λειτουργούν είτε, κυρίως, ως αναπαράσταση ιστορικής ταυτότητας (στα ιστορικά δρώμενα, θεατρικές παραστάσεις με ιστορικό περιεχόμενο, παρελάσεις κλπ.) είτε ως μεταμφίεση (στις αποκριάτικες γιορτές π.χ.).
Αφενός, οι χλαμύδες αποτελούν μέρος σειράς επιτελεστικών αναβιώσεων της αρχαιότητας, οι οποίες σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται ως μέσα αναγέννησης της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και ως αποδεικτικά επιχειρήματα ιστορικής συνέχειας. Αφετέρου, η φουστανέλα ακολουθεί μια πορεία μετασχηματισμού: από καθημερινό ένδυμα μιας μερίδας των αγωνιστών του 1821 και κατοίκων περιοχών του ελληνικού κράτους καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, γίνεται εθνική ενδυμασία που φέρει ο ανώτατος άρχων, στολή σώματος του τακτικού ελληνικού στρατού, κεντρικό έκθεμα σε διεθνείς εκθέσεις και εθνικά μουσεία, αποκριάτικη στολή και, εν τέλει, παιδικό παιχνίδι και τουριστικό ενθύμιο.
Η Χριστίνα Κουλούρη έχει σπουδάσει στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I) και στην École des Hautes Études en Sciences Sociales στο Παρίσι. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Κρήτης (1990-1993), Θράκης (1993-2003), Πελοποννήσου (2003-2010), στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (2018-2020) και σε πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού (Tokyo, Reading -UK, Paris 1, Regensburg). Το 2010 ήταν επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris 1 –UMR IRICE), το 2017 Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο Princeton και τον Ιούνιο του 2019 Visiting Fellow στο Πανεπιστήμιο του Regensburg (Γερμανία). Της έχουν απονεμηθεί τα βραβεία Νίκου Σβορώνου «για εξαιρετική επίδοση στην έρευνα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας» (1994), ‘Δελφοί’ της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας (2012) και Dimitrios Vikelas της ISOH (International Society of Olympic Historians). Έχει δημοσιεύσει 8 βιβλία, 5 συλλογικούς τόμους και πολλά άρθρα στα ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά. Το τελευταίο της βιβλίο Φουστανέλες και Χλαμύδες. Ιστορική Μνήμη και Εθνική Ταυτότητα, 1821-1930 (Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2020) βραβεύτηκε με το Βραβείο Αναγνώστη και το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου. Διατέλεσε εμπειρογνώμων του Συμβουλίου της Ευρώπης σε θέματα ιστορικής εκπαίδευσης (1997-2001), μέλος της Εφορείας της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας (2014-2017) και μέλος των Επιτροπών Προγράμματος Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (2012-2013 και 2016-2019). Το 2013-2017 ήταν Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου και από τον Σεπτέμβριο του 2020 είναι Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου.
Donatella Barbieri, Costume in performance: Materiality, culture, and the body, with a contribution from Melissa Trimingham, Λονδίνο-Νέα Υόρκη 2017.
Alicia Finkel, Romantic stages: Set and costume design in Victorian England, Τζέφερσον 1996.
Angeliki Giannouli, La Grèce antique sur la scène française 1797-1873, Παρίσι 2013.
David Glassberg, American historical pageantry: The uses of tradition in the early twentieth century, Τσάπελ Χιλ 1990.
Eric Hobsbawm, Terence Ranger (επιμ.), The invention of tradition, Κέιμπριτζ 1983.
David Lowenthal, The past is a foreign country, Kέιμπριτζ 1985.
Alexander Maxwell, Patriots against fashion: Clothing and nationalism in Europe’s age of revolutions, Λονδίνο 2014.
Daniel Roche, La culture des apparences. Une histoire du vêtement XVVe-XVIIIe siècle, Παρίσι 1989.
Maurice Samuels, The spectacular past: Popular history and the novel in nineteenth-century France, Ίθακα-Λονδίνο 2004.
Jane Tynan, British army uniform and the First World War: Men in khaki, Λονδίνο 2013.
Αντώνης Γλυτζουρής, «Δελφικές Γιορτές (1927, 1930): η αναβίωση του αρχαιοελληνικού χορού στον Προμηθέα Δεσμώτη και στις Ικέτιδες του Αισχύλου», Τα Ιστορικά 28-29 (Ιούν.-Δεκ. 1998), 147-170.
Ηλίας Πετρόπουλος, Η φουστανέλα, Αθήνα 1993.
Νίκος Ποταμιάνος, «Της αναιδείας θεάματα». Κοινωνική ιστορία της αποκριάς στην Αθήνα, 1800-1940, Ηράκλειο 2020.
Ελένη Φουρναράκη, «Από τη γυμναστική στο χορό: Γυναικείος σωματικός πολιτισμός από την Ένωση των Ελληνίδων», στο Το Λύκειον των Ελληνίδων. 100 χρόνια, Αθήνα 2010, σ. 365-403.
Διονύσης Φωτόπουλος, Το ένδυμα στην Αθήνα στο γύρισμα του 19ου αιώνα, Αθήνα 1999
