History of the gas industry in Europe and the challenges faced by the redevelopment of gasworks

Πώς αξιοποιείται η βιομηχανική κληρονομιά στις σύγχρονες πόλεις; Πόσο σημαντική είναι η έννοια της επανάχρησης στον αστικό ιστό; Ποια εργοστάσια παραγωγής φωταερίου στην Ευρώπη χρησιμοποιούνται σήμερα ως χώροι πολιτισμού και τεχνολογίας;

Tο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου σε συνεργασία με την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής» (ΒΙΔΑ) συνδιοργάνωσαν το Σάββατο 4 Μαρτίου 2023 στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων την ημερίδα “Gas-working together: New perspectives” με θέμα την επανάχρηση των εγκαταστάσεων φωταερίου στην Ευρώπη και με τη συμμετοχή ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. H ημερίδα παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του εορτασμού των 10 χρόνων λειτουργίας του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου.

Στο πλαίσιο της ημερίδας, ομιλητές από επτά ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν πρακτικές επανάχρησης καθώς και περιπτώσεις τμημάτων ή ολόκληρων συνόλων εργοστασίων φωταερίου που έχουν μετασχηματιστεί σε ζωντανούς χώρους πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα, στη διεθνή αυτή συνάντηση, επιστήμονες, ακαδημαϊκοί, επαγγελματίες και εκπρόσωποι πολιτιστικών φορέων από την Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ολλανδία, την Πολωνία και τη Φινλανδία εξερεύνησαν τη βιωσιμότητα της βιομηχανικής κληρονομιάς και το πώς οι εγκαταστάσεις φωταερίου μπορούν να αποτελέσουν οργανικά κομμάτια του αστικού ιστού και μοχλοί ανάπτυξης των πόλεων μέσα από τη αξιοποίησή τους.

Η συγκεκριμένη θεματική διερευνάται για πρώτη φορά στο πλαίσιο ημερίδας προσδοκώντας τη δημιουργία ενός forum επικοινωνίας μεταξύ κοινού και πολιτιστικών φορέων. Στόχος της ημερίδας είναι η ανταλλαγή απόψεων και πρακτικών που άπτονται της περιφερειακής και αειφόρου ανάπτυξης, αρχιτεκτονικής, ιστορίας, αξιοποίησης μνημείων του αστικού ιστού, διαχείρισης της υλικής και άυλης βιομηχανικής κληρονομιάς και πολιτιστικών μονάδων.

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH) και του Ελληνικού Τμήματος του ICOM Greece.

Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας στα αγγλικά:

The Evolution of Gasworks and the challenges posed by their redevelopment

Gas was the first practical form of lighting, introduced in British factories in the first decade of the 19th Century. It soon became popular in the lighting of City Street, spreading first across the United Kingdom and then across Europe and Worldwide. The Industry benefited from the knowledge and contribution of engineers and scientists worldwide until its demise from the 1960s onward, with a gradual transition to natural gas.

The Industry has left a physical legacy of heritage in the form of some surviving structures and an environmental one related to the pollution caused by the Industry during its operation. Gasworks provide a challenge for redevelopment, often due to the hazardous nature of the wastes and by-products produced by the manufacturing processes, further complicated by the presence of surviving structures. Such structures include the buildings involved in the gas manufacturing process or gasholders, often retained long after manufacturing had ceased. The heritage value of these sites can be significant, especially if the structures are still present. They can then provide a link with local communities where they could have operated for over 150 years.

This presentation seeks to explain the history, including the complex challenges of returning these sites to beneficial reuse, thus maximising their heritage value.