Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η ακατάπαυστη σωματική γλώσσα: ρόλος και νόημα στη στενή σχέση

Κορδούτης Παναγιώτης

20 Φεβρουαρίου 2021

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:20:06 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 3377

Η ακατάπαυστη σωματική γλώσσα: ρόλος και νόημα στη στενή σχέση
Παναγιώτης Κορδούτης
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Ο τρόπος που κάνουμε σχέσεις οικοδομείται από τη μη λεκτική επικοινωνία του κύριου προσώπου φροντίδας, συνήθως της μητέρας, με το βρέφος. Το νεύματα, η βλεμματική επαφή, ο επιτονισμός της φωνής, οι εκφράσεις προσώπου, το χαμόγελο, το χάδι, το αγκάλιασμα κ.ο.κ. αποτελούν λεξιλόγιο μιας γλώσσας που διεκπεραιώνει την ψυχολογικά βαρύνουσα διεργασία της αποκριτικότητας. Η συχνότητα, ο χρονισμός, η καταλληλόλητα της απόκρισης της μητέρας προς τις συμπεριφορές του βρέφους εγκαθιστούν σ’ αυτό θετική ή αρνητική εικόνα για τον εαυτό του, τον γενικευμένο άλλο αλλά και προδιάθεση εμπιστοσύνης-ασφάλειας ή δυσπιστίας-αποφυγής για τις σχέσεις. Το νοερό αυτό σχήμα, για το εαυτό, τους άλλους και τις σχέσεις, λέγεται «ύφος σύναψης δεσμού», αποκτάται μέσω της αποκριτικότητας και προκαταλαμβάνει, σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο που σχετιζόμαστε στην ενήλικη ζωή. Στην ερωτική σχέση μάλιστα, όπου οι σύντροφοι επιζητούν, αμοιβαία, πλήρη και άνευ όρων αποδοχή – όπως το βρέφος από τη μητέρα - ενεργοποιείται το ύφος σύναψης δεσμού για να ανιχνεύσει σημεία στην μη λεκτική αποκριτικότητα του συντρόφου που επιβεβαιώνουν ή απορρίπτουν τις μαθημένες προσδοκίες για τις σχέσεις. Οι προσδοκίες αυτές είναι δύσκαμπτες αλλά και τροποποιήσιμες, με την προϋπόθεση ότι στην τροποποίηση-επανεκπαίδευσή τους εμπλέκεται, συμπλέοντας, και ο μη λεκτικός τρόπος επικοινωνίας και τούτο γιατί επικρατεί του λεκτικού συνειδητού τρόπου, χαρακτηρίζοντας και προδικάζοντας την εξέλιξη των σχέσεων. Π.χ. η φθορά των στενών σχέσεων αποτυπώνεται αδιάψευστα στη σωματική γλώσσα πολύ πριν γίνει συνειδητή και εκφραστεί λεκτικά. Η επανεκπαίδευση της μη λεκτικής επικοινωνίας σε μία σχέση μπορεί να συμβάλει δραματικά στην βελτίωσή της αλλά είναι δυνατή μόνον εφόσον υπάρξει συνειδητοποίηση των λειτουργιών της, ενώ ταυτόχρονα υφίσταται πραγματικό κίνητρο συντήρησης της σχέσης. Η βαθύτερη τροποποίηση του τυχόν άκαμπτου και δυσλειτουργικού για τις σχέσεις ύφους σύναψης δεσμού εκδηλώνεται με αλλαγές στον τρόπο που αποκρινόμαστε μη λεκτικά στους άλλους. Όμως η τροποποίηση του είδους αυτού συμβαίνει μετά από αλληλεπιδράσεις ζωής (ή/και θεραπείας) με πρόσωπα που ανατρέπουν ή εμπλουτίζουν συστηματικά τις άκαμπτες προσδοκίες μας για τις σχέσεις.

Κορδούτης Παναγιώτης Καθηγητής Κοινωνικής Ψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Έλαβε Πτυχίο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1983, Mάστερ και Διδακτορικό στην Ψυχολογία από το Department of Psychology του University of California, Santa Barbara (UCSB), USA το 1986 και 1989 αντίστοιχα, ως υπότροφος Fulbright. Από το 1991 έως το 1995 δίδαξε Κοινωνική Ψυχολογία στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) και στα Τμήματα Κοινωνικής Εργασίας και Επισκεπτών Υγείας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Αθηνών (Τ.Ε.Ι.Α.). To ίδιο διάστημα, εργάστηκε ως ερευνητής σε θέματα Κοινοτικής Ψυχολογίας στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» στην Αθήνα. Από το 1995 έως το 2007 δίδαξε στο Τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ., Κοινωνική Ψυχολογία και Ψυχολογία των Διαπροσωπικών Σχέσεων. Από το 2007 εργάζεται στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστήμιου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, ως Καθηγητής της Κοινωνικής Ψυχολογίας των Διαπροσωπικών Σχέσεων. Οι δημοσιεύσεις του, η ερευνητική και διδακτική του δράση και οι παρεμβάσεις του στην κοινότητα, αφορούν κυρίως την Ψυχολογία των διαπροσωπικών σχέσεων, την κοινωνική ψυχολογία της σεξουαλικότητας, της ερωτικής σχέσης και της ευεξίας. Είναι Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ψυχολογία» και του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Διετέλεσε Πρόεδρος (2016-2020) του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (2003-σήμερα). Είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Έρευνας για τις Διαπροσωπικές Σχέσεις (International Association for Relationship Research, IARR).

Σχετικές ομιλίες

Ανοικτή συζήτηση για το μεταναστευτικό - 2η εκδήλωση: Διαχείριση ροών και δυνατότητες ενσωμάτωσης 01:45:01

Φεβ 04, 2020

Ανοικτή συζήτηση για το μεταναστευτικό - 2η εκδήλωση: Διαχείριση ροών και δυνατότητες ενσωμάτωσης

Ζέπος Ιωάννης - Αλέξιος Οικονόμου Ελευθέριος Γεωργακόπουλος Θοδωρής Εμβαλωτής Αναστάσιος Τήνιος Πλάτων Syed Mohammad Jamil Οικονομάκου Κατερίνα

Γλώσσα: Ελληνική