Ματθιόπουλος Ευγένιος
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
02/03/2018
Διάρκεια
47:32
Εκδήλωση
Θεσμικές Προσεγγίσεις σε εκφάνσεις του Νεότερου Υλικού Πολιτισμού
Χώρος
Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο
Διοργάνωση
Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς - ΥΠΠΟΑ
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
νεότερος υλικός πολιτισμός, θεσμική προσέγγιση, προστασία, 20ος αιώνας, Ελλάδα, μεσοπόλεμος, ελληνική παραδοσιακή τέχνη
Η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς διοργάνωσε ημερίδα με θέμα: «Θεσμικές Προσεγγίσεις σε εκφάνσεις του Νεότερου Υλικού Πολιτισμού», που πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαρτίου 2018, στο Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο (κτήριο Παλαιάς Βουλής).
Στόχος της ημερίδας ήταν η ανάδειξη της θεσμικής προσέγγισης και προστασίας του νεότερου υλικού πολιτισμού στην Ελλάδα, από τις αρχές του 20ου αιώνα ως σήμερα.
Συμμετείχαν έγκριτοι ερευνητές από τον ακαδημαϊκό χώρο, καθώς και επιστημονικό προσωπικό του ΥΠΠΟΑ.
Η ανακάλυψη/κατασκευή της ελληνικής παραδοσιακής τέχνης στα χρόνια του Μεσοπολέμου
Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, ωρίμασαν και στην Ελλάδα οι ιδεολογικές προϋποθέσεις και κοινωνικές-πολιτικές διεργασίες για τη θεσμική αναγνώριση και την αισθητική επαναξιολόγηση της παραδοσιακής-λαϊκής -τότε αποκαλούμενης και «χωρικής»- τέχνης, που στο πλαίσιο των νεωτερικών κοινωνιών είχαν δρομολογηθεί ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Μια σειρά από αστικά σωματεία και εταιρείες συγκροτήθηκαν προκειμένου όχι μόνο για να μελετηθούν, καταγραφούν και συλλεχθούν τα έργα της παραδοσιακής-λαϊκής τέχνης, αλλά και για να αναβιώσει, αναδιοργανωθεί και συστηματοποιηθεί βιοτεχνικά και βιομηχανικά η παραγωγή τους στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της νεωτερικής κοινωνίας και του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βουλγαρίας, το 1919-1923 και με δεδομένες τις κατά τόπους ιδιαιτερότητες και διαφοροποιήσεις της εθνοτικής σύνθεσης των γηγενών κατοίκων των νέων χωρών, οι ανάγκες της κοινωνικής αφομοίωσης και ιδεολογικής ομογενοποίησης του πληθυσμού ήταν τεράστιες και επιτακτικές.
Σε αυτό το πλαίσιο και με δεδομένο ότι οι πρωτοποριακοί Ευρωπαίοι καλλιτέχνες, όπως για παράδειγμα ο Πικάσσο, ο Ματίς, ο Καντίνσκι, η Σοφί Τώυμπερ-Αρπ κ.ά. αναζητούσαν τόσο στις παραδοσιακές-λαϊκές τέχνες, όσο και στις λεγόμενες τότε πριμιτιβιστικές τέχνες (arts primitifs / arts premiers, Primitive Art / Tribal Art) εκείνο το αναγκαίο απόθεμα άφθαρτων και πηγαίων μορφότυπων, που θα εμπλούτιζε τεχνοτροπικά και ψυχοδιανοητικά το έργο τους, επιχειρήθηκε στην Αθήνα, από διανοούμενους, τεχνοκρίτες, καλλιτέχνες, φιλότεχνους και θεσμικούς παράγοντες και αξιωματούχους του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μια ριζική αντιστροφή της κλίμακας των αισθητικών αξιών και των καλλιτεχνικών προτύπων και συνακόλουθα μια εξίσου ριζική αλλαγή τόσο του τεχνοτροπικού κανόνα, όσο και των προτεραιοτήτων της πολιτιστικής πολιτικής του κράτους.
Στην ανακοίνωσή μου θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω τις παραπάνω σύνθετες διεργασίες που αναδιαμόρφωσαν καθοριστικά το πεδίο της ελληνικής τέχνης τα χρόνια 1918-1940.
(Σημείωμα του ομιλητή)
Ο Ευγένιος Ματθιόπουλος είναι Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης της Δύσης, στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενος ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ.
Το 1983 απέκτησε πτυχίο ζωγραφικής από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 1985 συνέχισε τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στον τομέα της Ιστορίας της Τέχνης (1985) και, μετέπειτα, στη Φιλοσοφία της Τέχνης και Αισθητικής (1987) στο Πανεπιστήμιο Paris I - Panthéon - Sorbonne. To 1997 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Μπιεννάλε της Βενετίας 1934-1940 στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Το 1995-2001, εργάστηκε ως επιστημονικός επιμελητής και αρχισυντάκτης του Λεξικού Ελλήνων Καλλιτεχνών (Μέλισσα, Αθήνα, τόμοι Α΄-Δ΄: 1997-2001).
Το 2003-2010 συνεργάστηκε ως ερευνητής με το Μουσείο Μπενάκη.
Συνεργαζόμενος ερευνητής από το 2001 και μέλος από το 2012 του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών - Ι.Τ.Ε.
Μέλος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Κρήτης, 2012-2017.
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΜΣΤ, από το 2017.
Ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ), από το 2016.
Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμες μελέτες για την ελληνική τέχνη, καθώς και τα βιβλία:
Η τέχνη πτεροφυεί εν οδύνη, 2005
Η ζωή και το έργο του Γιάννη Μηταράκη, 2006
Η ζωή και το έργο του Κωστή Παρθένη, 2008.
Γιώργος Πετρής, Επιθεώρηση Τέχνης. Τεχνοκριτικά κείμενα 1953 - 1986, Αθήνα – Ηράκλειο, AICA-Ελλάς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2008.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στην Ιστορία της Τέχνης, στην Ελλάδα του 19ου και του 20ου αιώνα και εστιάζονται κυρίως στην παρέμβαση του Κράτους και το ρόλο των θεσμών στο χώρο της τέχνης, καθώς και των μηχανισμών πρόσληψης της νεωτερικής τέχνης, τόσο στο πεδίο της καλλιτεχνικής παραγωγής, όσο και στα πεδία της ιδεολογίας, της αισθητικής, της θεωρίας της τέχνης και της κριτικής.
Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (Ε.Ε.Τ.Ε.) και της Εταιρείας Τεχνοκριτικών Ελλάδος (AICA).
