Η αραβική άνοιξη - Ένας πρώτος απολογισμός

O κύκλος διαλέξεων διακεκριμένων εκπροσώπων της σύγχρονης γαλλικής διανόησης από το Collège de France συνεχίστηκε στο Megaron Plus με την ομιλία του Henry Laurens [Ανρί Λοράνς], κατόχου της έδρας της Σύγχρονης Ιστορίας του Αραβικού Κόσμου στο Collège de France. Στην ομιλία του ο Ανρί Λοράνς επιχείρησε μια πρώτη αποτίμηση της "Αραβικής Άνοιξης", που αποτέλεσε έκπληξη για όλο τον κόσμο. Στην ομιλία του, ο κορυφαίος ειδικός αναφέρθηκε στα ερωτήματα των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο, τις βάσεις του αυταρχισμού και τις εξελίξεις από τις αρχές του 2011. Τη διάλεξη του προλόγισε ο Γιάννης Μάζης, καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας-Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρος του Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών.

Ο Ανρί Λοράνς (Henry Laurens γ.1954) έχει οργώσει τον Αραβικό Κόσμο, ρίχνει επίμονα φως στις κοινές ρίζες του Ισλαμικού και του Δυτικού Πολιτισμού, ονειρεύεται έναν «κοινό ουμανισμό της Μεσογείου», προσπαθεί να απαντήσει στα απλοϊκά στερεότυπα και υποστηρίζει ότι  δεν υπάρχουν στεγανοί πολιτισμοί, αλλά πολιτισμοί που επικοινωνούν διαρκώς, ακόμα και όταν συγκρούονται σκληρά.

Ο Λοράνς προτείνει τη γνώση της ιστορίας ως απάντηση σε κάθε είδους προπαγάνδα και παραπλανητικά σχήματα και μιλάει ανατρεπτικά, αλλά αποδεικτικά, για την κοινή ιστορία σε όλο τον πλούτο και την ποικιλομορφία της. Αποκαλύπτει ότι οι επαφές και οι συναντήσεις Ευρώπης και Ισλάμ επηρέασαν και καθόρισαν τους δύο κόσμους.

Το παρελθόν δεν είναι νεκρό, υποστηρίζει ο Λοράνς. Είναι παρόν στο σήμερα, αλλά δεν είναι ομοιογενές. Το παρελθόν αποτιμάται από τους νικητές και η αποτίμηση ισχύει για πολλές γενιές, είναι ένα αμάλγαμα γεγονότων, προσωπικών απόψεων και συλλογικών επινοήσεων. Τις αντιλήψεις μας για το Ισλάμ και τη Δύση, τις καθόρισαν σε έναν μεγάλο βαθμό, αναφέρει ο Λοράνς, οι κληρικοί και των δύο πλευρών, που προσπάθησαν φανατικά να πείσουν για σχηματοποιημένες διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο. Οι πιστοί και οι άπιστοι είναι οι πρωταγωνιστές αυτών των αφηγήσεων. 

Η πραγματική ιστορία είναι πολύ πιο σύνθετη, λέει ο Λοράνς, είναι μια υπόθεση κοινών αξιών, ανθηρού εμπορίου, επινόησης παραδόσεων και αμοιβαίας πολιτισμικής διείσδυσης, μέσα σε ένα μωσαϊκό πολιτικών αντιπαραθέσεων με θρησκευτική ρητορική, που είχαν στόχο τη νομιμοποίηση της εξουσίας και την ενθάρρυνση της αντίστασης. 
 

Οι κριτικοί θεωρούν τον Λοράνς έναν πραγματικό σοφό, άνθρωπο της γνώσης. Ο ίδιος  το δέχεται, με τον όρο ότι σοφός σημαίνει αυτός που μπορεί να αποδείξει. «Μιλάω με στοιχεία, περιγράφω και δεν καταδικάζω, δε απαλλάσσω κανέναν».