Η Δ΄ Σταυροφορία (1204) ανάμεσα στην ιστορία και στην ιστοριογραφία

Το ευρύτερο πλαίσιο της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς Ελλήνων και ευρωπαϊκών λαών και οι σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ τους στο πέρασμα των αιώνων απασχόλησε την εκδήλωση της επιτυχημένης Σειράς «Η Ελλάδα και η Δύση» του Megaron Plus, τη Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013, στη διάρκεια της οποίας δύο έγκριτοι ερευνητές η Ελένη Τούντα και ο Νικήτας Σινιόσογλου επικεντρώθηκαν σε κορυφαία (όσο και πολύπλοκα) ιστορικά γεγονότα του δυτικού μεσαιωνικού πολιτισμού και φυσιογνωμίες της αναγεννησιακής περιόδου: την Τέταρτη Σταυροφορία και την έκβασή της με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τη μια μεριά, αλλά και το πολύτιμο έργο ενός από τους πατέρες της αρχαιολογίας, του Κυριακού Αγκωνίτη (Ciriaco di Ancona) που ταξίδεψε ακατάπαυστα στην Ελλάδα και στη Μικρά Ασία λίγο πριν την κατάρρευση του Βυζαντίου.
 
Την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ) και την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας (Ε.Μ.Ε.ΙΣ.), συντόνισε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μ.Ζ.Κοπιδάκης.
 
Στη διάλεξή της με θέμα «Η Δ΄ Σταυροφορία (1204) ανάμεσα στην ιστορία και στην ιστοριογραφία», η Λέκτωρ στον Τομέα Αρχαιοελληνικής, Ρωμαϊκής, Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Ιστορίας της Δύσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ελένη Τούντα αναφέρθηκε στα κυρίαρχα ιστορικά αφηγήματα για την Τέταρτη Σταυροφορία που, όπως υπογράμμισε, «φαίνεται να επηρεάζονται λιγότερο από μεθοδολογικά εργαλεία και αναλυτικές κατηγορίες έρευνας και περισσότερο από πολιτισμικές συνθήκες». Δεδομένων των διαφορετικών και ενίοτε αλληλοσυγκρουόμενων ερμηνευτικών πλαισίων στα οποία έχουν καταλήξει οι ιστορικές έρευνες ειδικότερα για την Τέταρτη Σταυροφορία, η Ελένη Τούντα αποπειράθηκε να αναδείξει αυτές ακριβώς τις συνθήκες μέσα στις οποίες συγκροτήθηκαν τα ιστορικά αφηγήματα για το 1204 («σύγκρουση πολιτισμών, ιστορική τυχαιότητα, αντικρουόμενα πολιτικά συστήματα;»), ενώ, παράλληλα, αποτόλμησε να ξετυλίξει εκ νέου το νήμα της αφήγησης.