Η έμφυτη ανοσία: από τα έντομα στον άνθρωπο - Διάλεξη τoυ Jules Hoffmann, Βραβείο Νομπέλ Ιατρικής 2011

Ο Jules Hoffmann, ο οποίος πραγματοποίησε τις διδακτορικές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου για να ακολουθήσει στη συνέχεια ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, έγινε δεκτός στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS-Centre national de recherche scientifique) το 1964. Υπήρξε εμπνευστής και διευθυντής του Εργαστηρίου «Ανοσολογική ανταπόκριση και ανάπτυξη των εντόμων» καθώς και διευθυντής του Ινστιτούτου Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας, ενώ κατείχε σημαντικές διευθυντικές θέσεις στο CNRS (μεταξύ άλλων, Επίτιμος Διευθυντής Ερευνών από το 2009) αλλά και σε ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα, εργαστήρια και μονάδες του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου και άλλων φορέων.

Κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής το 2011, ενώ την ίδια χρονιά τιμήθηκε και με το Χρυσό Μετάλλιο του CNRS, το οποίο του απενεμήθη για τις «ανακαλύψεις του που οδήγησαν στην ανάδυση μιας νέας οπτικής σχετικά με τους μηχανισμούς άμυνας που προτάσσουν οι οργανισμοί –από τους ατελέστερους έως τον άνθρωπο– στους μολυσματικούς παράγοντες».

Ο Ζυλ Χόφμαν είναι μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών, της οποίας διετέλεσε πρόεδρος (2007-2008), της Γαλλικής Ακαδημίας, της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, της Ακαδημίας Επιστημών της Γερμανίας, του Ινστιτούτου Επιστημών του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου και της Ακαδημίας Επιστημών της Ρωσίας. Είναι αποδέκτης πολλών διακρίσεων: μεταξύ άλλων, των βραβείων Ανοσολογίας Rosenstiel, Ιατρικής Keio, Ιατρικών Επιστημών Gairdner, Επιστημών της Ζωής και Ιατρικής Shaw, Ανοσολογίας Robert-Koch, William B. Coley του Ινστιτούτου Ερευνών για τον Καρκίνο, Antoine-Lacassagne του Collège de France κ.ά. Είναι αξιωματούχος της Λεγεώνας της Τιμής. Είναι ακόμη επικεφαλής αλλά και μέλος επιστημονικών επιτροπών και συμβουλίων στην Ευρώπη, την Ιαπωνία, τον Καναδά. Έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Λιέγης, Πάντοβας και Μονάχου. Ο λουξεμβουργιανής καταγωγής νομπελίστας υπήρξε ο πρώτος βιολόγος που διοργάνωσε το 1993 το πρώτο συνέδριο έμφυτης ανοσίας σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Γιέιλ, Χάρβαρντ, Τόκυο και Χαϊδελβέργης.

Έχει εστιάσει το ερευνητικό του ενδιαφέρον στο ενδοκρινολογικό και ανοσοποιητικό σύστημα των εντόμων, στον κόσμο των οποίων τον μύησε ο πατέρας του, ο οποίος ήταν εντομολόγος και καθηγητής Φυσικών Επιστημών. Από κοινού με την ερευνητική του ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, ασχολήθηκε με την ικανότητα αντίστασης των εντόμων στις μικροβιακές λοιμώξεις και στους κυτταρικούς και μοριακούς μηχανισμούς τους. Οι έρευνές του καθιέρωσαν τη μύγα δροσόφιλα ως οργανισμό-μοντέλο στην έρευνα της έμφυτης ανοσίας. Κατέστησαν δυνατή την αποκρυπτογράφηση της δομής των υποδοχέων που αναγνωρίζουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς και ανέδειξαν τα σηματοδοτικά μονοπάτια που ενεργοποιούνται κατά τις λοιμώξεις. Οι έρευνες αυτές κατέδειξαν την ύπαρξη κοινών μηχανισμών έμφυτης άμυνας στα έντομα και στον άνθρωπο, συμβάλλοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό στην ανανέωση του ενδιαφέροντος των ανοσολόγων σε αυτό τον τομέα.

Ο Γιώργος Κόλλιας είναι Βιολόγος, τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Καθηγητής Φυσιολογίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και Συνεργαζόμενος Ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ».

Αναγνωρίζεται διεθνώς για πρωτοποριακές έρευνες που οδήγησαν στις πρώτες κλινικές δοκιμές και την ανάπτυξη των βιολογικών αντι-TNF θεραπειών για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Το εργαστήριό του πρωτοπορεί στην ανάπτυξη γενετικών μεθόδων για την κατανόηση των μοριακών και κυτταρικών μηχανισμών που διέπουν τις χρόνιες, φλεγμονώδεις ανοσολογικές νόσους. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 150 επιστημονικά άρθρα και 40 ανασκοπήσεις και σχολιασμούς (>27.000 αναφορές, h-index 73, Πηγή: Google Scholar). To 2014 έλαβε επιχορήγηση από το υψηλού κύρους ‘πρόγραμμα έμπειρων ερευνητών’ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC).

Ζωικά μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο του έχουν διανεμηθεί σε πολλά ακαδημαϊκά και βιομηχανικά εργαστήρια σε όλο τον κόσμο (πάνω από 280 ΜΤΑ τα τελευταία δέκα χρόνια). Το 2005, ίδρυσε την πρώτη εξαγωγική επιχείρηση έντασης γνώσης – τεχνοβλαστό, την Biomedcode Ελλάς Α.Ε. Από το 2000, είναι εκλεγμένο μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας (EMBO). Το 2014 του απενεμήθη το διεθνές βραβείο Carol-Nachman για πρωτοποριακές έρευνες στον τομέα της Ρευματολογίας και το 2015 βραβεύτηκε με το πρώτο Ερευνητικό βραβείο των Prix Galien Greece.

Είναι Μέλος της Επιτροπής Επιστημονικών Βραβείων και Μέλος Δ.Σ. του Ιδρύματος Μποδοσάκη.