Τικτοπούλου Κατερίνα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
13/02/2020
Διάρκεια
00:32:13
Εκδήλωση
Η επανάσταση του 1821, κινητήριες ιδέες και συλλογικότητες
Χώρος
Κεντρικό κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών
Διοργάνωση
Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ)
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ)
Κατηγορία
Λογοτεχνία
Ετικέτες
Διονύσιος Σολωμός, εθνικός ποιητής, προεπαναστατικά χρόνια, βόρεια Ιταλία, Επτάνησα, Ελλάδα, Ελληνική Επανάσταση, 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση
Η δεύτερη εκδήλωση του κύκλου "Η επανάσταση του 1821, κινητήριες ιδέες και συλλογικότητες" πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2020. Μετά από την επιθυμία της δεύτερης ομιλήτριας της εκδήλωσης να μην βιντεοσκοπηθεί η διάλεξή της, το BLOD δημοσιεύει μόνο την ομιλία της Κατερίνας Τικτοπούλου, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τίτλο "Διονύσιος Σολωμός, η διαμόρφωση του εθνικού ποιητή. Οι ιδέες και οι επιρροές στα προεπαναστατικά χρόνια".
Ο Δ. Σολωμός είναι εδραιωμένος στις συνειδήσεις μας ως ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας. Πώς όμως έγινε εθνικός ποιητής; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό χρειάζεται να γυρίσουμε πίσω στα προεπαναστατικά χρόνια, στην εποχή που ο Σολωμός δεν ήταν ακόμα ο εθνικός ποιητής ούτε γνώριζε ότι επρόκειτο να γίνει και να επιχειρήσουμε να παρακολουθήσουμε τη διαμόρφωσή του. Το ταξίδι στο παρελθόν μάς φέρνει αναπόφευκτα σε επαφή με κόσμους και νοοτροπίες που μεταβάλλονται με διάφορους ρυθμούς, στην Ελλάδα, την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, με ιδεολογίες, οράματα, πρόσωπα, συζητήσεις και αντιπαραθέσεις. Ανάμεσά τους βρίσκεται να κινείται και ο νεαρός Διονύσιος, ο οποίος, αν και ξεκινούσε από πολύ μακριά, χάρη σε μια σειρά από συγκυρίες, ιδεολογικές ζυμώσεις και συναντήσεις θα οδηγηθεί στην απόφαση να συντονίσει το βήμα του με τη δημιουργία του ελληνικού έθνους-κράτους, να τοποθετηθεί δημόσια για κρίσιμα θέματα που συνδέονται με την επανάσταση των νέων Ελλήνων και να αναλάβει να εκφράσει «υψηλές ιδέες» καλλιεργώντας «την ωραίαν και αρμονικήν γλώσσαν του λαού».
Βασικά σημεία της ομιλίας
- Αναφορά στο ευρωπαϊκό και ελληνικό ιστορικό πλαίσιο των τελευταίων προεπαναστατικών χρόνων
- Εστίαση στην ανθρωπογεωγραφία της βόρειας Ιταλίας και της Επτανήσου στα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου
- Παρακολούθηση της διαδρομής του Σολωμού κυρίως από το 1807 έως το 1825/1828
- Παρουσίαση του δικτύου των σχέσεων του Σολωμού στα τελευταία προεπαναστατικά και πρώτα επαναστατικά χρόνια
- Αναγνώριση της κρίσιμης σχέσης ιδεολογίας, γλώσσας και ποιητικής
- Αναφορά στα σολωμικά έργα της ζακυνθινής περιόδου
- Σχολιασμός του τίτλου του εθνικού ποιητή και των ειδικών χαρακτηριστικών που προσλαμβάνει στην περίπτωση του Σολωμού
Η Κατερίνα Τικτοπούλου είναι πτυχιούχος Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ιταλικής Φιλολογίας του πανεπιστημίου "La Sapienza" της Ρώμης και διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διδάσκει Νεοελληνική Φιλολογία από το 1997 στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Έχει κάνει μαθήματα και διαλέξεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό και έχει λάβει μέρος σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σχεδίασε και επιμελήθηκε την δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση των Αυτόγραφων Έργων του Δ. Σολωμού, η οποία αναπτύχθηκε σε δέκα τόμους και ολοκληρώθηκε το 2012.
Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η δημώδης γλώσσα και γραμματεία του 16ου αιώνα, η επτανησιακή λογοτεχνία του 19ου αιώνα, η μορφή και το έργο του Δ. Σολωμού, ζητήματα ψηφιακής λογοτεχνίας και φιλολογίας, αυτοβιογραφίας καθώς και διδασκαλίας της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση.
Ενδεικτική βιβλιογραφία & διαδικτυογραφία
- Διονυσίου Σολωμού Άπαντα, 3τ, Επιμέλεια Λίνος Πολίτης, Αθήνα, Ίκαρος, 1948-1991.
- Γιώργος Βελουδής, Ο Σολωμός των Ελλήνων. Εθνική ποίηση και ιδεολογία. Μια πολιτική ανάγνωση, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2004
- Ευριπίδης Γαραντούδης, Οι Επτανήσιοι και ο Σολωμός. Όψεις μιας σύνθετης σχέσης 1820-1950, Αθήνα, Καστανιώτης, 2007
- Louis Coutelle, Για την ποιητική διαμόρφωση του Σολωμού 1815-1833, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, 2009
- "γρικώντας την άπλαστη αρμονία των ουρανών". Επικήδειοι, επιτάφιοι και νεκρολογίες για τον Διονύσιο Σολωμό, Επιμέλεια Γιώργος Κεντρωτής, Αθήνα, ύψιλον/βιβλία, 2002
- Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού και οι ξενόγλωσσες μεταφράσεις του, Επιμέλεια Κατερίνα Τικτοπούλου, Θεσσαλονίκη, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 1998
- Ανεμόσκαλα. Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες νεοέλληνες ποιητές
http://www.greek-language.gr/Resources/literature/tools/concordance/index.html?cnd_id=10
- Κατερίνα Τικτοπούλου, Επτανησιακή λογοτεχνία: Διονύσιος Σολωμός, μια ανάγνωση https://opencourses.auth.gr/courses/OCRS464/
