Η έρευνα της ίδρυσης της νέας Αθήνας, μία ανασκόπηση

Ο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου - Βενετάς είναι αρχιτέκτων-πολεοδόμος και ιστορικός της πολεοδομίας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Διπλωματούχος του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου το 1956. Μετεκπαίδευση στο Παρίσι στην Πολεοδομία. Διδάκτωρ μηχανικός του Πολυτεχνείου Charlottenburg του Βερολίνου (1972). Καθηγητής της Ιστορίας της Πολεοδομίας στο μεταπτυχιακό κέντρο "Raymond Lemaire" του Πανεπιστημίου της Louvain (1975-1985). Προσκεκλημένος καθηγητής των Πολυτεχνείων Στουτγάρδης (1981-1982), Μονάχου (1996-1997) και Χαϊδελβέργης (2003-2004). Μέλος του Συμβουλίου Ιστορικών Τοπίων και Πόλεων του Συμβουλίου της Ευρώπης (1974-1977). Εμπειρογνώμων της UNESCO και του Κέντρου HABITAT για την συντήρηση των ιστορικών πόλεων.

Εκπόνησε σημαντικές πολεοδομικές, χωροταξικές μελέτες για τη Χίο (1968), το νησιωτικό σύμπλεγμα Μυκόνου, Δήλου και Ρηνείας (1973-1974) και την παλαιά πόλη των Χανίων (1978). Εξειδικευμένος ερευνητής σε θέματα προστασίας και ανάπλασης των ιστορικών πόλεων.

Χαίρει διεθνούς αναγνώρισης ως μελετητής της πολεοδομικής ιστορίας των νεωτέρων Αθηνών. Επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1998). Συγγραφέας 25 βιβλίων σε ελληνική, γαλλική, αγγλική και γερμανική γλώσσα και πλέον των 90 άρθρων με αντικείμενο την ιστορία της πολεοδομίας και την προστασία του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος.

Κυριώτερες δημοσιεύσεις: "Intergration Urbaine" (1970)• "Delos, etudes urbaines sur une ville antique" (1981)• "Stadtplanung, Entwicklungslinien" 1945-1980 (1984)• "Hauptstadt Athen, ein Stadtgedanke des Klassizismus" (1994)• "Athens: The ancient heritage and the historic cityscape in a modern metropolis" (1995)• "Αθήνα, δοκιμές και θεωρήσεις" (1997)• "Εδουάρδος Σάουμπερτ 1804-1860" (1999)• "Ο Leo von Klenze στην Ελλάδα" (2000).

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1972), και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πολυτεχνείο του Μονάχου (1975-77), Διδάκτωρ του Freie Universität του Βερολίνου (1991) και του ΕΜΠ (1992). Μηχανικός στα Έργα Συντήρησης Μνημείων της Ακρόπολης (1975, 1977-1979), Προϊστάμενος του Τμήματος Αναστηλώσεων στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού (1981), Προϊστάμενος του Έργου «Παρθενών» της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (1983-1999). Αναπληρωτής Καθηγητής (1999) και πρωτοβάθμιος Καθηγητής (2006-2015) στο ΕΜΠ. Δίδαξε αρχαία αρχιτεκτονική, ιστορική τοπογραφία, αναστήλωση, εκτός από το ΕΜΠ και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στα Πανεπιστήμια Pensylvania και Berkeley των ΗΠΑ, και σε πανεπιστήμια  και ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας. Έχει συμμετάσχει στη μελέτη, συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη πολλών ιστορικών μνημείων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ειδικότερα στην Αθήνα, εργάστηκε στο Ερέχθειο, στο ιερό του Διονύσου, στο Διονυσιακό θέατρο στις νότιες παρειές της Ακρόπολης (υπεύθυνος έργου 1980-1983) και κυρίως στον Παρθενώνα (κατά το διάστημα 1983-1999 υπεύθυνος εργασιών αναστήλωσης και ανάδειξης του μνημείου). Διετέλεσε ή είναι  μέλος των Επιτροπών Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης (EΣMA), του Διονυσιακού Θεάτρου, της ακρόπολης Λίνδου, του Επικουρίου Απόλλωνος, της Υποεπιτροπής Συντήρησης των Γλυπτών του Παρθενώνα, της Επιτροπής Μαραθώνα. Υπήρξε Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Ανέγερσης του Μουσείου Ακρόπολης και μέλος κριτικής επιτροπής Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την αποκατάσταση του ναού του Αυγούστου στο Pozzuοli της Καμπανίας, στη νότιο Ιταλία. Τακτικό μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ, 2006-). Αντεπιστέλλον μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου και  της Koldewey Gesellschaft. Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας της Ρώμης (2013), Αργυρό Μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (1995), Χάλκινο Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών (1989), βραβείο Alexander von Humboldt (2003), Premio Internazionale di Archeologia, città di Ugento (Premio Zeus, 2006). H Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε για το βιβλίο του Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις (2014). Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1998).

Κύρια  αυτοτελή  έργα: Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνος, τ. 2β (Αθήνα 1989)· Οικοδομική των αρχαίων κιόνων (Αθήναι 1991)· Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα (Αθήνα 1993)· Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνος (Αθήνα 1994)· Εκτέλεση, Περιεχόμενο και Αξία των Χαρτών της Αττικής του Κάουπερτ (Αθήνα 2008)· Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις (Αθήνα 2014)· (Με Κατερίνα Τζανάκη)  Η Κοίτα της Μέσα Μάνης και η αρχιτεκτονική της. Πρόταση προστασίας και ανανεώσεως του οικισμού (Αθήνα 1976)· (Με Χ. Μπούρα και με τη συνεργασία και των Θ. Σκουλικίδη – Ν. Μπελογιάννη – Εύης Παπακωνσταντίνου – Δ. Χαραλάμπους – Κ. Ζάμπα) Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνα (Αθήνα 1983)· (Με Ν. Τογανίδη – Κ. Ζάμπα – Θ. Σκουλικίδη κ.ά.) Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνα, τ. 2α (Αθήνα 1989)· (Με C. Hadjiaslani) Die Explosion des Parthenon (Berlin 1990).

Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2017.