Η γενιά του Πολυτεχνείου στο καλειδοσκόπιο της Μεταπολίτευσης

Η εισήγηση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου «Μεταπολίτευση: Από τη μετάβαση στη δημοκρατία στην οικονομική κρίση;» στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας "Μορφές πολιτικής συμμετοχής".

Το «Πολυτεχνείο» στάθηκε μια από τις βασικότερες ιδρυτικές στιγμές της Μεταπολίτευσης. Μαζί του αναδύθηκε ένα σύστοιχο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό υποκείμενο, η περίφημη «γενιά του Πολυτεχνείου», που συγκροτήθηκε ενίοτε ως «μετωνυμία» της ίδιας της Μεταπολίτευσης στον δημόσιο λόγο από το 1974 μέχρι και σήμερα και προσλήφθηκε ως ο κατεξοχήν φορέας της «δομής αίσθησης» της περιόδου. Οι ποικίλες θεωρήσεις της Μεταπολίτευσης, εξιδανικευτικές ή απομυθοποιητικές, όπως αυτές συγκροτούνται και ανασημασιοδοτούνται, αντανακλώνται και στη συζήτηση σχετικά με το προνομιακό της ιστορικό υποκείμενο, τη «γενιά του Πολυτεχνείου».
 

Πρόκειται για μια «γενιά» που επενδύθηκε με πολλαπλά, ενίοτε αντιφατικά και αλληλοσυγκρουόμενα, χαρακτηριστικά και νοήματα. Στο συλλογικό φαντασιακό θα λειτουργήσει ως η πλέον «πολιτική γενιά» (PierreFavre), συναρτημένη με την συμβολική σημασία ενός μείζονος γεγονότος αμφισβήτησης, αλλά και ως κατεξοχήνinsider.
 

Η βασική μας υπόθεση είναι ότι οι προσλήψεις της «γενιάς του Πολυτεχνείου» μας παρέχουν μια ιδιαίτερη οπτική γωνία προκειμένου να εξετάσουμε μακροσκοπικά και να περιοδολογήσουμε τα ποικίλα διακυβεύματα, τις εννοιολογήσεις, τις δυνατότητες, τις ιστορικές κατακτήσεις ή αποτυχίες που συναρτήθηκαν και με την εποχή της Μεταπολίτευσης συνολικά.
 

Πώς συγκροτήθηκε σε επίπεδο λόγου και πώς αναπαρήχθη η έννοια της «γενιάς του Πολυτεχνείου»; Πόσο ομοιογενής ή πληθυντική υπήρξε η κατασκευή; Με ποιες προσδοκίες επενδύθηκε και με ποια λάθη και αποτυχίες βαρύνθηκε; Σε ποια σημεία τροποποιήθηκαν οι ιδεολογικές χρήσεις και τα πρόσημα με τα οποία επενδύθηκε η «γενιά» αυτή στον δημόσιο λόγο; Πώς θα μπορούσαν οι βασικές τομές ή οι νέες συνέχειες στη συλλογική αναπαράσταση της γενιάς να συμβάλουν σε μια περιοδολόγηση από την αποκατάσταση της δημοκρατίας μέχρι σήμερα;
 

Μέσα από αυτά τα ερωτήματα, και διερευνώντας ποικίλες εκδοχές του δημόσιου λόγου, κομματικού και δημοσιογραφικού, επιδιώκουμε να παρακολουθήσουμε τους κομβικούς ιδεολογικούς μετασχηματισμούς του αναφορικά με τη «γενιά του Πολυτεχνείου». Πιο συγκεκριμένα, θα επιδιώξουμε να εστιάσουμε σε αυτές που αναδύονται ως παραδειγματικές τομές του περί «γενιάς» λόγου α) τη σταδιακή συγκρότηση του ιδρυτικού μύθου της «γενιάς» μέσω της ένταξης σε ένα «αντιστασιακό» συνεχές και τη συστηματική έγκληση και τη μεθοδευμένη ιδεολογική χρήση της στα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, β)  την οικονομική και ηθική κρίση του 1986-88, η οποία φαίνεται να αναδύεται ως η πρώτη μεγάλη τομή στην έως τότε πρόσληψη του όρου, γ) τον πολλαπλασιασμό των αρνητικών συνδηλώσεων που προσλαμβάνει η έννοια στη δεκαετία του ’90.