Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η ιστορία στο μυθιστόρημα: από το μνημειωμένο παρελθόν στην πολιτική πραγματικότητα του παρόντος

Πανσέληνος Αλέξης, Σκάσσης Θωμάς, Χουζούρη Έλενα, Χατζηβασιλείου Βαγγέλης

28 Απριλίου 2014

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 92:23 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1668
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Οι συγγραφείς Αλέξης Πανσέληνος, Θωμάς Σκάσσης και Έλενα Χουζούρη, τρεις από τους σημαντικότερους σύγχρονους εκπροσώπους του ιστορικού μυθιστορήματος, μιλούν για το ρόλο αυτού του ιδιαίτερα δημοφιλούς είδους της νεοελληνικής γραμματείας στην κατανόηση και την αντιμετώπιση των καυτών ζητημάτων της εποχής μας.
 

Τη συζήτηση συντονίζει ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου.
 

Με ποιον τρόπο το ιστορικό μυθιστόρημα φέρνει την Ιστορία στην καρδιά του παρόντος; Πώς ανιχνεύουν οι συγγραφείς τη σημερινή πραγματικότητα στο ιστορικό υλικό τους και πώς η σύγχρονη κοινωνικοπολιτική παθολογία αποκτά ιστορικό νόημα; Κατά πόσο μπορούμε να αναπαραστήσουμε το πνεύμα και το κλίμα μιας εποχής και τι ακριβώς πρέπει να γίνει για να τα συνδέσουμε με τα καυτά ζητήματα της δικής μας εποχής; Είναι, εντέλει, ο ιστορικός μυθιστοριογράφος μια άγρυπνη συνείδηση του σήμερα; Τα ουσιαστικά αυτά ζητήματα που σχετίζονται με τη φύση του ιστορικού μυθιστορήματος –αναπόσπαστου μέρους της ιστορικής εγκυκλοπαίδειας, του συνόλου δηλαδή των ιστορικών γνώσεων μιας κοινωνίας– φέρνουν στη σκηνή του Μεγάρου τρεις από τους σημαντικότερους σύγχρονους εκπροσώπους αυτού του ιδιαίτερα δημοφιλούς στις μέρες μας είδους της νεοελληνικής γραμματείας: τον Αλέξη Πανσέληνο, συγγραφέα της Μεγάλης πομπής, που το 1986 απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, του μυθιστορήματος Ζαΐδα ή Η καμήλα στα χιόνια (1996), αλλά και των Σκοτεινών επιγραφών (βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω», 2012), έργων στα οποία ο αναγνώστης καλείται να ταυτίσει τα πρόσωπα με τα ιστορικά πρότυπά τους, να τα αναγνωρίσει για να τα ανασυνθέσει τελικά στην καινούρια τους μυθιστορηματική διάσταση. Τον Θωμά Σκάσση, συγγραφέα του σύγχρονου πολιτικού μυθιστορήματος Το ρολόι της σκιάς (2004), ο οποίος σκύβει πάνω στα προβλήματα της εποχής χρησιμοποιώντας σαν όχημα την ιστορική εποχή του Διαφωτισμού και της κυοφορούμενης ελληνικής Επανάστασης. Τη συγγραφέα-δημοσιογράφο Έλενα Χουζούρη, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στην πεζογραφία το 2004 με τον Σκοτεινό Βαρδάρη για να συνεχίσει με τα έργα Πατρίδα από βαμβάκι (2009) και Δύο φορές αθώα (2013), μυθιστορήματα των οποίων οι πρωταγωνιστές είναι σημαδεμένοι από τον διακαή πόνο της κακοφορμισμένης μνήμης, της ακύρωσης της ανιδιοτελούς ιδεολογίας και του ασήκωτου ψυχικού βάρους που προκαλεί η αίσθηση της εξορίας και της αβέβαιης επανόδου στη λατρεμένη, άγνωστη πατρίδα, την Ελλάδα. Στην εκδήλωση που τιτλοφορείται «Η ιστορία στο μυθιστόρημα: από το μνημειωμένο παρελθόν στην πολιτική πραγματικότητα του παρόντος» και έλαβε χώρα τη Δευτέρα 28 Απριλίου, οι τρεις συγγραφείς κλήθηκαν να συζητήσουν γύρω από ένα λογοτεχνικό είδος εξίσου σημαντικό με την ιστοριογραφία ως προς την κατασκευή της ιστορικής συνείδησης και των συλλογικών ταυτοτήτων. Κι ως εκ τούτου, να μοιραστούν με το αναγνωστικό τους κοινό την κοινή ανάγκη να φωτίσουμε σύγχρονα ζητήματα, να ξεπεράσουμε την αδράνεια και να παρέμβουμε στην κίνηση της Ιστορίας μέσα από τη γνώση του παρελθόντος. Τη συζήτηση συντονίζει ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου.
 

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Κύκλου «Οι λογοτέχνες μιλούν στο κοινό τους» του Megaron Plus και σε συνεργασία με το ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο Ο Αναγνώστης σε επιμέλεια του διευθυντή του, Γιάννη Ν. Μπασκόζου.
 

 Στον Κύκλο «Οι λογοτέχνες μιλούν στο κοινό τους» παρουσιάζονται καταξιωμένοι λογοτέχνες, εγνωσμένου κύρους και σημαντικού έργου, που έχουν έτσι την ευκαιρία να κάνουν μια ανασκόπηση του έργου τους, αλλά κυρίως να συνδιαλλαγούν με αναγνώστες όλων των ηλικιών.

Πανσέληνος Αλέξης Συγγραφέας

Ο Αλέξης Πανσέληνος γεννήθηκε στην Αθήνα. Γονείς του ο Ασημάκης Πανσέληνος και η Έφη Πανσελήνου, γνωστοί συγγραφείς της γενιάς του '30. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε ως δικηγόρος μέχρι το 1997. Το έργο του περιλαμβάνει οκτώ μυθιστορήματα, δυο τόμους με διηγήματα, και τρεις τόμους με δοκίμια καθώς και μεταφράσεις.Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1985 για το μυθιστόρημα Η Μεγάλη Πομπή, με το Βραβείο Μυθιστορήματος του Περιοδικού Διαβάζω 2012 για το μυθιστόρημα Σκοτεινές επιγραφές, το Βραβείο Μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών (Ιδρυμα Κ. & Ε. Ουράνη) 2018 για το μυθιστόρημα Ελαφρά ελληνικά τραγούδια, το Μεγάλο Βραβείο για το Σύνολο του Έργου του από το ηλεκτρονικό περιοδικό 0 Αναγνώστης 2020. Το 2021 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Σκάσσης Θωμάς Συγγραφέας

Ο Θωμάς Σκάσσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακά στο University College του Λονδίνου. Άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Έχει εκδώσει διηγήματα και μυθιστορήματα. Για τη μετάφραση του Τραμ του Claude Simon τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης το 2004. Έχει μεταφράσει έργα των Julian Barnes, Don DeLillo, Jean-Marie Laclavetine, Richard Ford, Francois Salvaing, Claude Simon, Graham Swift, Henri Troyat, Martin Winckler κ.ά.

Χουζούρη Έλενα Ποιήτρια - Συγγραφέας - Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων

Η Έλενα Χουζούρη έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές και μια συγκεντρωτική των ποιημάτων της [2011]. Στην πεζογραφία εμφανίστηκε το 2004 με το μυθιστόρημα «Σκοτεινός Βαρδάρης» [ Κέδρος -νέα κυκλοφορία από τις εκδόσεις Πατάκη το 2019]- και ακολούθησαν τα μυθιστορήματα: «Πατρίδα από βαμβάκι» [Κέδρος], «Δύο φορές αθώα» [Κέδρος] και «Ο θείος Αβραάμ μένει πάντα εδώ» [Πατάκης]. Το 2001 κυκλοφόρησε η συγκεντρωτική έκδοση «Εξ αγχιστείας» [Γαβριηλίδης], με κριτικές και δοκίμια της για την ποίηση, το 2012 επανακυκλοφόρησε η ανανεωμένη μελέτη της «Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου» [Επίκεντρο] και το 2020 η μελέτη της «Η στρατιωτική ζωή στην νεοελληνική λογοτεχνία» [Επίκεντρο]. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, στο Δ.Σ της οποίας, χρημάτισε Αντιπρόεδρος [2009-2011], Γενική Γραμματέας [2011-2013] και από το 2019 μέλος.

Χατζηβασιλείου Βαγγέλης Κριτικός λογοτεχνίας

Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου γεννήθηκε το 1959 στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και οικονομικά της περιφέρειας. Τα πρώτα του κριτικά κείμενα στον τύπο δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Αυγή. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Πρώτη και Καθημερινή, όπως και με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Την περίοδο 1991 - 2010 εργάστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας στην Ελευθεροτυπία, ενώ από το 1998 έως το 2009 ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας του ενθέτου της «Βιβλιοθήκη». Από το 2005, σε συνεργασία με την Κατερίνα Σχινά και τον Μανώλη Πιμπλή, επιμελήθηκε την εβδομαδιαία εκπομπή «Βιβλία στο κουτί» στη συχνότητα της ΕΤ1. Το 1992 δημοσίευσε τη μονογραφία Μίλτος Σαχτούρης: Η παράκαμψη του υπερρεαλισμού (Βιβλιοπωλείον της Εστίας), το 1995 την ανθολογία (μαζί με την Ελισάβετ Κοτζιά) Σύγχρονοι Έλληνες πεζογράφοι 1974-1990 (Πατάκης), το 1999 τη συλλογή δοκιμίων Οδόσημα: στοιχεία προσανατολισμού στο τοπίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Καστανιώτης) και το 2008 τον πρώτο τόμο (1900-1920) και το 2009 τον δεύτερο τόμο (1920-1940) της πενταμερούς ανθολογίας (μαζί με τον Κώστα Γ. Παπαγεωργίου) Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ος αιώνας) (εκδ. Κότινος) η οποία ολοκληρώθηκε το 2013. Έχει διδάξει κριτική λογοτεχνίας στο Εργαστήρι Βιβλίου του ΕΚΕΒΙ, και έχει διατελέσει μέλος της συντακτικής ομάδας του αγγλόφωνου περιοδικού "Ithaca", που εκδιδόταν από το ΕΚΕΒΙ. Από το 2011 συνεργάζεται ως κριτικός λογοτεχνίας με την εφημερίδα Το Βήμα της Κυριακής.

Σχετικές ομιλίες