Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η μεταπολεμική καλλιτεχνική σκηνή, συνέχειες και ασυνέχειες: Μπουζιάνης, Τσαρούχης, Μόραλης

Τενεκετζής Αλέξανδρος

24 Ιανουαρίου 2018

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 91:08 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1777
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το Μουσείο Αλέκου Κοντόπουλου, στο ευρύτερο πλαίσιο δράσεών του για την ανάπτυξη της πνευματικής δραστηριότητας στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής, διοργανώνει στο Αναγνωστήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, δίπλα στην οικία - εργαστήριο όπου έζησε από το 1964 έως το 1975, εμπνεύστηκε και ζωγράφισε ο επιφανής ζωγράφος και διανοητής Αλέκος Κοντόπουλος, 10 δίωρα σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης για το διάστημα Οκτώβριος 2017 – Φεβρουάριος 2018. 

Το κύριο αντικείμενο είναι η μελέτη και παρουσίαση της Νεοελληνικής Τέχνης, με έμφαση στους κυριότερους εκπροσώπους του 19ου και 20ου αιώνα, σκιαγραφώντας τις κυριότερες τάσεις μέσα στις οποίες έδρασε ο Αλέκος Κοντόπουλος, οι οποίες μας επιτρέπουν να τον εντάξουμε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, βοηθώντας μας να κατανοήσουμε σε βάθος και το δικό του έργο. 

Τα σεμινάρια παραδίδει ο ιστορικός τέχνης, Δρ. Αλέξανδρος Τενεκετζής, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και συνεργάτης της Εταιρείας Ψηφιακού Πολιτισμού PostScriptum.

Η μεταπολεμική καλλιτεχνική σκηνή, συνέχειες και ασυνέχειες: Μπουζιάνης, Τσαρούχης, Μόραλης

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί οπωσδήποτε μια σημαντική ιστορική τομή τόσο στην παγκόσμια όσο και στην ελληνική ιστορία. Ωστόσο, στο πεδίο των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα, το εξωκαλλιτεχνικό αυτό γεγονός, φαίνεται ότι μόνο εν μέρει επηρεάζει τις εξελίξεις, καθώς οι συνέχειες που παρατηρούνται από την περίοδο του μεσοπολέμου είναι σημαντικές. Η μη-ολοκλήρωση των καλλιτεχνικών διεργασιών, που εν πολλοίς οφείλεται στην άμεση επίδραση στην εικαστική παραγωγή διεργασιών εκτός της ελληνικής πραγματικότητας και στην πρόσληψη αυτών, οδήγησε τελικά μεταπολεμικά στη στείρα πολλές φορές αναπαραγωγή μορφών τέχνης της προηγούμενης περιόδου. Και αυτό παρά τις συγκλονιστικές μεταβολές που βιώσαν οι πρωταγωνιστές της ελληνικής μεταπολεμικής εικαστικής σκηνής όπως οι Μπουζιάνης, Τσαρούχης και Μόραλης, το έργο των οποίων θα βρεθεί στο επίκεντρο της παρούσας εισήγησης. Η συμπόρευση με τα διδάγματα της δύσης που είχε ξεκινήσει προπολεμικά φαίνεται ότι όχι μόνο δεν διακόπτεται με τον πόλεμο και την κατοχή, αλλά μέσα σε συνθήκες απομονωτισμού ενισχύεται αμέσως μετά με μεγαλύτερη ένταση, σε μονοπάτια βέβαια που διαμορφώθηκαν τη δεκαετία του ’40.

Τενεκετζής Αλέξανδρος Ιστορικός Τέχνης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών για τη «Δημόσια Ιστορία»

Ο Αλέξανδρος Τενεκετζής είναι ιστορικός τέχνης, διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης και της Ένωσης Ελλήνων Τεχνοκριτικών (AICA).

Υπήρξε επί σειρά ετών ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ενώ έχει διδάξει το μάθημα «Τέχνη και Μνήμη» στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο του προγράμματος «Ακαδημία Πλάτωνος» και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο το μάθημα «Ευρωπαϊκός Πολιτισμός» (θεματική ενότητα ΕΠΟ 20: Ιστορία των τεχνών στην Ευρώπη). Είναι, επίσης, από το 2013 συνεργάτης της εταιρείας διαχείρισης ψηφιακού πολιτισμού, PostScriptum. Έχει λάβει μέρος σε πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων (εθνικών και ευρωπαϊκών) που αφορούν την ιστορία της τέχνης και τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες, ενδεικτικά: το διάστημα 2002-2014 Ερευνητής- Ιστορικός Τέχνης στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Ελλάς (FORTH), το 2013 στο Τμήμα Ιστορίας – Ιόνιο Πανεπιστήμιο (AdrionArt – Contemporary Art in the Cross-border Regions of Greece and Italy που εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα European Territorial Cooperation Programme Greece - Italy 2007-2013 με συμμετοχή στη συλλογή, ταυτοποίηση και δημιουργία ευρετηρίου καλλιτεχνών και καλλιτεχνικών δημιουργιών) και το 2016 στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (CrossCult: Empowering reuse of digital cultural heritage in context-aware crosscuts of European history). Σήμερα διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών για τη «Δημόσια Ιστορία». Το χειμερινό εξάμηνο 2017-18 διδάσκει, επίσης, Νεοελληνική Τέχνη στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, ενώ παραδίδει σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης στο Μουσείο Κοντόπουλου, Δημοτική Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής και είναι υπεύθυνος για τη σειρά διαλέξεων Ιστορίας της Τέχνης στο Ίδρυμα Γιώργου Ζογγολόπουλου. Στα τρέχοντα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσεται η ιστορία της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής Τέχνης, και πιο συγκεκριμένα η ιστορία της τέχνης του 20ού αι., καθώς και η ιστορία και η πολιτική των θεσμών της τέχνης, όπως μουσεία, εκθέσεις, σχολές Καλών Τεχνών και σχολές επιστημών των Τεχνών, για τα οποία έχει πλήθος δημοσιεύσεων. Επίσης ασχολείται με τα νέα ψηφιακά μέσα και τον πολιτισμό τόσο σε επαγγελματικό επίπεδο όσο και σε ερευνητικό.

Αντωνοπούλου, Ζέτα, Τα γλυπτά της Αθήνας: Υπαίθρια Γλυπτική 1834-2004, Ποταμός, Αθήνα 2003.
Γαρίδης, Μίλτος, Διακοσμητική ζωγραφική, Βαλκάνια – Μικρά Ασία, 18ος-19ος αιώνας, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1996.
Καλλιγάς, Μαρίνος, Τεχνοκριτικά, 1937-1982, Μουσείο Μπενάκη/ Άγρα, Αθήνα 2003.
Καπράλος, Χρήστος, Αυτοβιογραφία (συμπληρωμένη από τη Σούλη Καπράλου), Άγρα, Αθήνα 2001.
Καφέτση, Άννα (επιμ.), Μεταμορφώσεις του μοντέρνου-η ελληνική εμπειρία,  Εθνική Πινακοθήκη/ Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 1992.
Κομίνη-Διαλέτη, Δώρα/ Ματθιόπουλος, Δ. Ευγένιος (επιμ.), Λεξικό Ελλήνων καλλιτεχνών: ζωγράφοι, γλύπτες, χαράκτες, 16ος-20ος αιώνας, 4 τόμοι, Μέλισσα, Αθήνα 1997.
Κωτίδης A., Μοντερνισμός και «Παράδοση» στην Ελληνική Τέχνη του Μεσοπολέμου, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1993.
Κωτίδης A., Ελληνική Τέχνη, Ζωγραφική 19ου Αιώνα, Εκδοτική Αθηνών, 1995.
Λαμπράκη-Πλάκα Μ., Κούρια Α., Πανσελήνου Ν., Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Εκατόν πενήντα χρόνια, 1837-1987, Αθήνα 1990.
Λυδάκης Σ., Η Ιστορία της Νεοελληνικής Ζωγραφικής, τ. 3, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1976.
Λυδάκης Σ., Οι Έλληνες Γλύπτες, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1981.
Ματθιόπουλος, Δ. Ευγένιος, C. Parthenis, Η ζωή και το έργο του Κωστή Παρθένη, εκδ. Αδάμ, Αθήνα 2008.
Ματθιόπουλος, Δ. Ευγένιος, «Από τον ‘Σύλλογο των Ωραίων Τεχνών’ στους ‘Νέους Έλληνες Ρεαλιστές’, καλλιτεχνικές ομάδες και οργανώσεις στην Ελλάδα (1882-1974)», Εθνική Πινακοθήκη 100 χρόνια: τέσσερις αιώνες Ελληνικής Ζωγραφικής, από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης και του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη, Λαμπράκη-Πλάκα, Μαρίνα/ Όλγα Μενζταφού- Πολύζου (επιμ.), Εθνική Πινακοθήκη/ Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 1999, σελ. 155-175.
Ματθιόπουλος, Δ. Ευγένιος, «Εικαστικές τέχνες», Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940, Χατζηιωσήφ, Χρήστος (επιμ.), Β΄ τόμος, μέρος 2, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2003, σελ. 401-459.
Ματθιόπουλος, Δ. Ευγένιος, Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Μπιεννάλε της Βενετίας, 1934-1940, διδακτορική διατριβή, δκτλ., 3 τόμοι, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 1996
Μισιρλή Ν., Ελληνική Ζωγραφική, 18ος-19ος αιώνας, εκδ. Αδάμ, Αθήνα 2003.
Μυκονιάτης Η., Νεοελληνική Γλυπτική, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996.
Ξύδης Α., Προτάσεις για την Ιστορία της Νεοελληνικής Τέχνης, τ. Α’-Β’, εκδ. Ολκός, Αθήνα 1976.
Παπανικολάου Μ., Ιστορία της Τέχνης στην Ελλάδα, Ζωγραφική και Γλυπτική του 20ου αιώνα, τ. 1, εκδ. Αδάμ, Αθήνα 1999.
Παπανικολάου Μ., Η Ελληνική Τέχνη του 18ου και 19ου αιώνα. Ζωγραφική-Γλυπτική, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2005.
Παπανικολάου Μ., Η Ελληνική Τέχνη του 20ου αιώνα. Ζωγραφική-Γλυπτική, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2006.
Παπανικολάου Μ., Η Ελληνική Ηθογραφική Ζωγραφική του 19ου αιώνα, εκδ. Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1978.
Σπητέρης Τ., 3 Αιώνες Νεοελληνικής Τέχνης 1660-1967, τ. Α’-Γ’, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 1979.
Χρήστου Χ.-Κουμβακάλη Αναστασιάδη Μ., Νεοελληνική Γλυπτική 1800-1940, εκδ. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1982. 
Νίκος Χατζηνικολάου, Εθνική Τέχνη και Πρωτοπορία, εκδ. Το όχημα, Αθήνα, 1982.

Σχετικές ομιλίες