Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Η Νευροψυχολογία, η Αφασιολογία και ο Γιώργος Χειμωνάς

Στεφανής Λεωνίδας, Ευδοκιμίδης Γιάννης, Κασελίμης Δημήτρης, Πόταγας Κωνσταντίνος, Παπαγεωργίου Γιώργος, Γούτσος Διονύσης

29 Μαρτίου 2025

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 02:04:07 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 9
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Ο Γιώργος Χειμωνάς γεννήθηκε στην Καβάλα το 1936 και πέθανε στο Παρίσι το 2000. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και ειδικεύθηκε στη Νευρολογία και Ψυχιατρική. Μετά από σύντομες και γόνιμες σπουδές στο Παρίσι, παρουσιάζει το 1966 τη διατριβή (Assistanat) με τίτλο Conscience, parole et Aphasie. Επιστρέφοντας, ιδρύει το πρώτο στην Ελλάδα, Νευροψυχολογικό Εργαστήριο για την Νευροεπιστημονική μελέτη της γλώσσας και την διαταραχών της στη Νευρολογική Κλινική του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια ασχολείται, παράλληλα με την Ιατρική, και με τη λογοτεχνία εκδίδοντας το εμβληματικό έργο «ο Πεισίστρατος» (1960). Η συνεισφορά του στην Αφασιολογική έρευνα και εν γένει στη μελέτη του Λόγου συνοψίζεται σε μία σειρά σημαντικών και επιδραστκών εκδόσεων. Το 1970 παρουσιάζει τη Διδακτορική του διατριβή, η Στοματογλωσσοπροσωπική απραξία, το 1980 την υφηγεσία του ο Αυτοματοεκούσιος διχασμός. Αργότερα, τη δεκαετία του 1980, εκδίδει τα Μαθήματα για το Λόγο, το ο Χρόνος και το σύμβολο, και την Δύσθυμη αναγέννηση. Η συνεισφορά του στη μελέτη της γλώσσας είναι σημαντική γιατί ανέδειξε τα βαθύτερα στρώματα της γλωσσικής λειτουργίας τα οποία καλύπτονται από τον εκούσιο έλεγχο. Στις βλάβες, ο εκούσιος έλεγχος αμβλύνεται και αναδύονται αρχέγονα γλωσσικά στοιχεία, αυτά που αποτελούν και το υλικό της γλώσσας της Τέχνης. Η δύναμη της γλώσσας της Τέχνης τον ελκύει ολοένα και περισσότερο και γιαυτό η λογοτεχνική του παραγωγή συνεχώς αυξάνεται και στρέφεται προοδευτικά προς τις μεταφράσεις-διασκευές-αποδόσεις κλασικών έργων. Οι μεταφράσεις του για τις Βάκχες, τη Μήδεια, τον Άμλετ και τον Μακβεθ θεωρούνται πλέον υποδειγματικές.

Το καινοτόμο έργο του, συνολικά, τόσο όσον αφορά τη μελέτη της γλώσσας όσο και τη καθεαυτό λογοτεχνία αποτελούν αντικείμενα ερεύνης από νεώτερους μελετητές.

Το 1997 παραιτείται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και αφιερώνεται ολοκληρωτικά στη λογοτεχνία. Το τελευταίο του έργο, «το σπίτι της Γερτρούδης» παρέμεινε ημιτελές.

Η εκδήλωση οργανώνεται σε τρία μέρη. Αρχικά συζητάμε τα φιλολογικά ζητήματα που αναδύονται στο έργο του Γ,Χ. με επικέντρωση στο γλωσσικό ύφος των έργων του τόσο λογοτεχνικών όσο και επιστημονικών.

Στο δεύτερο μέρος συζητώνται οι απόψεις του Γ.Χ για την Αφασία και εν γένει για τη γλώσσα και γίνεται προσπάθεια να ενταχθούν οι απόψεις του στο διεθνές και ελληνικό γίγνεσθαι. Παράλληλα διερευνάται η επιμέρους συνεισφορά του Γ. Χ. στη διαμόρφωση μίας ολιστικής προσέγγισης του φαινομένου της γλώσσας. Τέλος η συνάντηση κλείνει με αναφορές στον άνθρωπο Γ.Χ. μέσα από τις προσωπικές του σχέσεις με συναδέλφους στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο.

Η Νευροψυχολογία, η αφασιολογία και ο Γιώργος Χειμωνάς
Προεδρείο: Γιάννης Ευδοκιμίδης
Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας, ΕΚΠΑ

Θανάσης Καράβατος: Ομότιμος Καθγητής Ψυχιατρικής, ΑΠΘ
Εισαγωγικά

Δημήτρης Κασελίμης: Επίκουρος Καθηγητής Νευροψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Aπόψεις για τη Νευροβιολογία του Λόγου σήμερα

Κώστας Πόταγας: Καθηγητής Νευρολογίας, ΕΚΠΑ
Δημήτρης Πλουμπίδης: Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής, ΕΚΠΑ
Ιστορικό της εισαγωγής των θεωριών για τη γλώσσα και τις αφασίες στην Ελλάδα

Γιώργος Παπαγεωργίου: Υποψήφιος Διδάκτορας, Συνεργάτης της μονάδας Νευροψυχολογίας και διαταραχών του λόγου, Α’ Νευρολογική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Τα βασικά σημεία για τη φαινομενολογία του Λόγου και της αφασίας στο έργο του Γιώργου Χειμωνά

Διονύσης Γούτσος, Καθηγητής Κειμενογλωσσολογίας, ΕΚΠΑ
Γιαννης Ευδοκιμίδης: Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας, ΕΚΠΑ
Γραπτός-Προφορικός Λόγος. Η έκφραση του άλεκτου και η γνώμη του Γιώργου Χειμωνά

Στεφανής Λεωνίδας Καθηγητής Νευρολογίας – Διευθυντής Α΄ Νευρολογικής Κλινικής, Αιγινήτειο Νοσοκομείο

Ο Δρ. Στεφανής πήρε το πτυχίο Ιατρικής από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1987, και ολοκλήρωσε την Διδακτορική του Διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με θέμα την συσχέτιση γονοτύπου-φαινοτύπου στην β-θαλασσαιμία, το 1992. Το 1991 άρχισε την ειδίκευση στη Νευρολογία στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης. Κατόπιν εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο εργαστήριο του Lloyd Greene, στο Τμήμα Παθολογικής Ανατομικής, με θέμα μηχανισμούς Νευρωνικού κυτταρικού θανάτου, ενώ παράλληλα εξειδικεύτηκε στη Νευρολογία της Συμπεριφοράς. Το 1998 έγινε Επίκουρος Καθηγητής Νευρολογίας στο Κέντρο Νευροεκφυλιστικών Νόσων της Νευρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Columbia, με επικέντρωση στην παθογένεια νευροεκφυλιστικών νόσων και ιδιαίτερα στη νόσο του Πάρκινσον (ΝΠ). Το 2003 επέστρεψε στην Ελλάδα, ως Ερευνητής στο ΙΙΒΕΑΑ, όπου ίδρυσε εργαστήριο με εστίαση σε μηχανισμούς νευροεκφύλισης. Από το 2006, ανέλαβε θέση Αναπληρωτή Καθηγητή Νευρολογίας και Νευροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Αττικόν», ενώ έκτοτε συνεχίζει την ερευνητική του δραστηριότητα στο ΙΙΒΕΑΑ ως συνεργαζόμενος Ερευνητής. Το βασικό κλινικό ενδιαφέρον αφορά τη ΝΠ, με εστίαση στη γενετική βάση της. Από το 2011 μέχρι το 2017 διετέλεσε Διευθυντής της Β’ Νευρολογικής Κλινικής, ενώ από το 2012 εξελίχθηκε στην βαθμίδα του Καθηγητή. Το 2017 μετακινήθηκε στη Διεύθυνση της Α Νευρολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο. Συνεχίζει την δουλειά του στο ΙΙΒΕΑΑ σε μηχανισμούς νευροτοξικότητας που σχετίζονται με την α-συνουκλεΐνη, καθώς και την παθογόνο δράση γενετικών παραλλαγών άλλων γονιδίων σχετικών με τη νόσο Πάρκινσον. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 125 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή περιοδικά, έχει αντλήσει πολλά διεθνή και Ελληνικά ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα και έχει διατελέσει μέλος της Συντακτικής Επιτροπής σημαντικών περιοδικών του χώρου της Νευροβιολογίας, όπως και αντιστοίχων διεθνών επιτροπών αξιολόγησης.

Ευδοκιμίδης Γιάννης Νευρολόγος - Ψυχίατρος - Ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας ΕΚΠΑ

Γεννήθηκε στον Πειραιά (1950). Απόφοιτος της Ιωνιδείου Προτύπου Σχολής. Απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Καποδιστριακού (1974). Ειδικός Νευρολόγος Ψυχίατρος (1980). Βοηθός Νευροφυσιολογικού εργαστηρίου της Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής (1980-1982) και στη συνέχεια διήλθε όλες τις Ακαδημαϊκές βαθμίδες και το 2014 εξελέγη Καθηγητής Νευρολογίας και Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής. το διάστημα 1981-1985 ήταν μέλος του ΔΣ του Πανελληνίου Ιατρικού συλλόγου και μέλος της Ευρωπαϊκής επιτροπής των ιατρών. Το διάστημα 2008-2009 ήταν εκπρόσωπος της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας στο European Board of Neurology. Το διάστημα 2012-2014 ήταν Διοικητής της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Πειραιώς και νήσων. Αφυπηρέτησε το 2017. Το συγγραφικό του έργο αντανακλάται σε άνω των 150 μελετών και σειρά βιβλίων.

Κασελίμης Δημήτρης Επίκουρος Καθηγητής Νευροψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πόταγας Κωνσταντίνος Καθηγητής Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας, Νευρολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

Ο Κωνσταντίνος Πόταγας είναι Καθηγητής Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει Νευρολογία στους φοιτητές της Ιατρικής και συνδιευθύνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Κλινικής Νευροψυχολογίας. Εργάζεται στην Α΄ Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημίου, στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, όπου είναι υπεύθυνος του Μονάδας Κλινικής Νευροψυχολογίας και Διαταραχών του Λόγου.

Είναι κυρίως κλινικός νευρολόγος και εργάστηκε για πολλά χρόνια στη Γαλλία και στην Ελλάδα, σε Νοσοκομεία του ΕΣΥ της Αθήνας (Λαϊκό και Ευαγγελισμός). Ολοκλήρωσε τις Πανεπιστημιακές σπουδές του στην Ιατρική Αθηνών και ειδικεύτηκε στη Νευρολογία στη Γαλλία – Παρίσι και Νάντη. Απέκτησε το DEA (MSc) στην συγκριτική ψυχολογία των νοητικών δραστηριοτήτων από την EHESS στο Παρίσι. Η πτυχιακή του εργασία, υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή J-L Signoret, αφορούσε τη νευροψυχολογία των τραυματικών εγκεφαλικών κακώσεων. Το διδακτορικό του ασχολήθηκε με τη νευροψυχολογική διερεύνηση της όσφρησης. Έχει δημοσιεύσει στους τομείς της αποκατάστασης των κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, της όσφρησης και νευροψυχολογικών διαταραχών σε διάφορες κλινικές καταστάσεις. Είναι συνεκδότης του ελληνικού περιοδικού νευροεπιστημών και επιστημών του ανθρώπου «Σύναψις».

Παπαγεωργίου Γιώργος Υποψήφιος Διδάκτορας - Συνεργάτης της Μονάδας Νευροψυχολογίας και διαταραχών του λόγου, Α’ Νευρολογική Κλινική, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Γούτσος Διονύσης Καθηγητής, Τομέας Γλωσσολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ

Ο Διονύσης Γούτσος είναι Καθηγητής Κειμενογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει γράψει άρθρα για την κειμενογλωσσολογία και την ανάλυση λόγου, τις μεταφραστικές σπουδές, τη γλωσσολογία των σωμάτων κειμένων κ.ά. Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία Modeling Discourse Topic (1997), Κείμενο και Επικοινωνία (1999/2011, με την Αλεξάνδρα Γεωργακοπούλου), Ο Λόγος της Μετάφρασης (2001) και Γλώσσα: Κείμενο, Ποικιλία, Σύστημα (2012). Ασχολείται με την ανάπτυξη και επεξεργασία ηλεκτρονικών σωμάτων κειμένων και είναι επιστημονικός υπεύθυνος των προγραμμάτων για την ανάπτυξη των σωμάτων Σώμα Ελληνικών Κειμένων και Διαχρονικό σώμα ελληνικών κειμένων 20ού αιώνα, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Αριστεία», αλλά και ειδικευμένων σωμάτων κειμένων προφορικού λόγου από καθημερινές συνομιλίες και λόγου αφασικών ομιλητών.

Σχετικές ομιλίες

Γλώσσα και ορολογία στη λογοτεχνία (Γλωσσικά και ορολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι συγγραφείς και οι μεταφραστές όταν καταπιάνονται με αντικείμενα ειδικών θεματικών πεδίων) 110:00

Νοε 11, 2017

Γλώσσα και ορολογία στη λογοτεχνία (Γλωσσικά και ορολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι συγγραφείς και οι μεταφραστές όταν καταπιάνονται με αντικείμενα ειδικών θεματικών πεδίων)

Τάσιος Θεοδόσης Δημητρούλια Τιτίκα Κουτσουρέλης Κώστας Μιχαηλίδης Τεύκρος Παπαδήμα Μαρία Σαραντάκος Νίκος Τράπαλης Γιώργος Τοράκη Κατερίνα

Γλώσσα: Ελληνική