Η συντήρηση, αναστήλωση και αποκατάσταση του θεάτρου του ιερού της Δωδώνης. 1960-2014

Η Δωδώνη, με το αρχαιότερο στην ελληνική επικράτεια μαντείο και το μεγαλύτερο της εποχής του (και όχι μόνον) θέατρο, αποτελεί το αντικείμενο της εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου, στο Μέγαρο Μουσικής, στο πλαίσιο του Megaron Plus. Ο λόγος για δύο άκρως ενδιαφέρουσες επιστημονικές διαλέξεις με ομιλητές τον Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής για την αποκατάσταση του θεάτρου και των άλλων μνημείων του ιερού της Δωδώνης, αρχιτέκτονα και επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γεώργιο Σμύρη, και τον Προϊστάμενο στη ΙΒ’ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Σουέρεφ, οι οποίοι βασισμένοι στην επαγγελματική τους πείρα και ευαισθησία επιχειρούν την αποτίμηση των εργασιών συντήρησης, αναστήλωσης και αποκατάστασης του Μνημείου στη διάρκεια των νεότερων χρόνων, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη ανάδειξης και κοινωνικής επαναξιοποίησης μιας κιβωτού της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς, προς όφελος του κοινού.
 

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το μη κερδοσκοπικό Σωματείο Διάζωμα.
 

Η Δωδώνη, αρχαιολογική θέση ενεργή ήδη από την Εποχή του Χαλκού, έχει συνδεθεί με το αρχαιότερο μαντείο που συναντάται στον ελλαδικό χώρο. Υπαίθριο στην αρχή (με μια βελανιδιά, την ιερή φηγό), με τη μορφή μικρού ναού όπου φυλάσσονταν τα αφιερώματα των προσκυνητών στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ., εξελίχθηκε αργότερα, στα χρόνια του βασιλιά Πύρρου (312-272 π.Χ.), σε συγκρότημα λατρευτικών και διοικητικών οικοδομημάτων με βουλευτήριο, πρυτανείο και θέατρο, το μεγαλύτερο της εποχής του όπου ανά τετραετία τελούνταν τα Νάια προς τιμήν του Νάιου Δία. Ένα θέατρο που χωρούσε 18.000 θεατές (περισσότερους απ' ό,τι το Θέατρο της Επιδαύρου).
 

Με την επικράτηση του χριστιανισμού το μαντείο έπαψε να λειτουργεί, ενώ το περίφημο θέατρο -που καταστράφηκε δυο φορές (από τους Αιτωλούς το 219 π.Χ. και από τον ρωμαίο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο το 31 π.Χ.) και επισκευάστηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο για να χρησιμοποιηθεί ως αρένα για θηριομαχίες- επανήλθε στο φως το διάστημα 1875-1878, οπότε και ακολούθησαν ανασκαφές.
 

Οι συστηματικές εργασίες στερέωσης και αναστήλωσης του θεάτρου, του σταδίου και των λοιπών μνημείων ξεκίνησαν μετά το 1961, με πιστώσεις της Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, και συνεχίζονται. Αυτές ακριβώς παρουσιάζει και αποτιμά στην ομιλία του με θέμα «Η συντήρηση, αναστήλωση και αποκατάσταση του θεάτρου του ιερού της Δωδώνης: 1960-2014» ο καθηγητής Γεώργιος Σμύρης, ταξινομώντας τες σε τρεις διακριτές ενότητες: τη δεκαετία του 1960, οπότε άρχισαν και ολοκληρώθηκαν οι επεμβάσεις στο μεγαλύτερο μέρος του θεάτρου για να γίνει εφικτή η επανάχρησή του στο πλαίσιο της αναβίωσης του αρχαίου δράματος. Την περίοδο 1970-2000, κατά την οποία το μνημείο δέχτηκε μικρής κλίμακας επεμβάσεις και παράλληλα χρησιμοποιήθηκε συστηματικά για παραστάσεις («εξετάζονται οι συνέπειες των δράσεων αυτών στο αρχαίο θέατρο, με κατακλείδα την απαγόρευση της παραχώρησής του για εκδηλώσεις») και την περίοδο από το 2000 έως σήμερα, στη διάρκεια της οποίας έχει  αναπτυχθεί ένα συγκροτημένο πρόγραμμα αποκατάστασης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο καθηγητής αναφέρεται ιδιαιτέρως στις κρατούσες ανά περίοδο ιδεολογικές και τεχνικές συνιστώσες και θα παρουσιάσει αναλυτικά το πρόγραμμα αποκατάστασης μετά την ολοκλήρωση ενός συνεκτικού τμήματος του κάτω διαζώματος. Αναφορά γίνεται και στις ειδικές μελέτες που έχουν εκπονηθεί, στις μεθόδους ταύτισης των παρατοποθετημένων αρχιτεκτονικών μελών και αποκατάστασης της φθοράς του αρχαίου υλικού, καθώς και στην επιλογή των υλικών αποκατάστασης του θεάτρου.