Η ζωγράφος Colette Deblé

Η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη) και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος διοργάνωσαν επιστημονικό συμπόσιο με τίτλο: Το θήλυ και οι ανατρεπτικές όψεις του στην ελληνική αρχαιότητα.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: Éliane Allouch (ψυχαναλύτρια, SPF), Marie de Gandt (ελληνίστρια), Γιώργης Γιατρομανωλάκης (συγγραφέας, ελληνιστής), Σωτήρης Μανωλόπουλος (ψυχαναλυτής, ΕΨΕ), Claire Nancy (ελληνίστρια), Patricia Rossi (ψυχαναλύτρια, SPF), Sylvie Sesé-Léger (ψυχαναλύτρια, SPF), Agnès Verlet (ψυχαναλύτρια, SPF), Θανάσης Χατζόπουλος (ποιητής, ψυχαναλυτής, SPF).
 

Το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αρχαία Ελλάδα δεν παραχωρούσε στην πραγματικότητα πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Μόνο η αναπαραγωγική τους λειτουργία λαμβανόταν υπόψη. Κάποιες θαρραλέες όμως, όπως η Ξανθίππη, η σύζυγος του Σωκράτη, ή η ποιήτρια Σαπφώ, τόλμησαν να αντιτεθούν σε αυτή την τάξη πραγμάτων.
 

Τραγικοί συγγραφείς, κυρίως ο Ευριπίδης, αλλά και συγγραφείς λαϊκών μύθων έδωσαν τη δυνατότητα να εξερευνηθούν οι διάφορες –ασυνείδητες– εκφάνσεις της γυναικείας σκέψης εκείνης της εποχής. Οι εκφάνσεις αυτές επηρεάζουν ακόμα και σήμερα, με γόνιμο τρόπο, τη σχέση μας με το θήλυ. Οι αρχαιοελληνικές γυναικείες φιγούρες (όπως η Λυσιστράτη, η Μήδεια, η Αγαύη, η Ιφιγένεια, η Πασιφάη, η Ψυχή, η Ξανθίππη, η Ιοκάστη) μέσα από τις αναπαραστάσεις τους στη μυθολογία, στη λογοτεχνία και στη ζωγραφική έθεσαν σε αμφισβήτηση τα θεμέλια του θηλυκού προτύπου στις δυτικές κοινωνίες.
 

Φωτίζοντας υπό αυτή την οπτική γωνία τους παραπάνω μύθους, ανακύπτουν σύγχρονα ερωτήματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα, τις ορμές, το θάνατο και την ετερότητα. Ακολουθώντας τα αρχαία μονοπάτια με το σημερινό βήμα τους, ψυχαναλύτριες και ψυχαναλυτές, ελληνίστριες και ελληνιστές, ξεδιπλώνουν τις ερμηνείες τους.
 

Το σύνολο των κειμένων του συμποσίου δίνει αξία στην τελεστική ισχύ του θήλεος σ’ έναν κόσμο, την αρχαία Ελλάδα, όπου η έκφρασή του ήταν φιμωμένη. Οι δραματουργοί σκηνοθέτησαν «την ανατρεπτική όψη του θήλεος», εκείνη που καταλύει τον οίκο και αποκλείεται από την πόλη.

Η επιθυμία και η απαγόρευση του ιδείν της γύμνιας του σώματος και της μητρικής απόλαυσης, το δικαίωμα ζωής και θανάτου της μητέρας πάνω στο παιδί της, η εξουσία στο διαχωρισμό των φύλων, η δυσαρμονία ανάμεσα στη γυναίκα και στη μητέρα, η ετερότητα, ή μάλλον ο Άλλος ως συνάντηση, αυτά είναι τα κύρια θέματα που παρατίθενται στις πρωτότυπες μελέτες που δίνουν φωνή στην Ιοκάστη, στη Λυσιστράτη, στην Ξανθίππη, στην Αγαύη, στη Μήδεια, στην Ψυχή, στην Ιφιγένεια και στην Πασιφάη.

Και για καθεμία από αυτές, δεν υπήρξε άραγε ενορχηστρωτής ο Διόνυσος, που ορχούμενος αναπαριστά τη ζωή, τη δημιουργική πνοή, τη μίξη, τη φαντασία, τον οίστρο της καινοτομίας και τη μέθη;