Κανονικότητες και αλλαγές παραδείγματος στην ιστοριογραφία της τέχνης της Γαλλικής Επανάστασης

Το ΣΤ΄ Συνέδριο Ιστορίας της Τέχνης, μια διοργάνωση της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ), πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς) από την Παρασκευή 22 έως και την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2019.

Το φετινό συνέδριο, με θέμα Περίοδοι Κρίσης και Αλλαγές Παραδείγματος, εστίασε στην εννοιολόγηση των όρων «αλλαγή παραδείγματος» και «κρίση» και στους τρόπους με τους οποίους σχετίζονται διαφόρων ειδών κρίσεις με επιστημολογικές τομές ή γενικότερες μεταβολές στον τρόπο αντίληψης και ερμηνείας ιστορικών στιγμών, περιόδων και μοντέλων. Οι ανακοινώσεις του συνεδρίου επιχειρούν να διερευνήσουν τις σχέσεις αυτές μέσα από την εξέταση των καλλιτεχνικών πρακτικών, των θεσμών, του ιστορικού και κριτικού λόγου, όπως εκδηλώνονται σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας της τέχνης.

Στις τριήμερες εργασίες του ΣΤ´ Συνεδρίου παρουσιάστηκαν τριάντα οχτώ ανακοινώσεις από ιστορικούς τέχνης που ζουν στην Ελλάδα ή το εξωτερικό και εργάζονται σε όλα τα επίπεδα της ακαδημαϊκής έρευνας (καθηγητές πανεπιστημίου, υποψήφιοι διδάκτορες, ανεξάρτητοι ερευνητές, επιμελητές μουσείων κ.ά.). Το συνέδριο απευθύνεται όχι μόνο σε ένα ειδικό ακροατήριο, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό που τα τελευταία χρόνια δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα.

Ως κεντρική ομιλήτρια του ΣΤ΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Τέχνης είχε προσκληθεί η καθηγήτρια Mechthild Fend (University College London), η οποία την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου έδωσε διάλεξη με τίτλο Sickening Sights: Pathology and the Crises of the French Revolution (Αρρωστημένες όψεις: Παθολογία και οι κρίσεις της Γαλλικής Επανάστασης).

Το BLOD βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει 2 συνεδρίες και την κεντρική ομιλία του συνεδρίου.

Τιτίνα Κορνέζου
επίκουρη καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Κανονικότητες και αλλαγές παραδείγματος στην ιστοριογραφία της τέχνης της Γαλλικής Επανάστασης
Η Γαλλική Επανάσταση με τις σαρωτικές αλλαγές που επέφερε στο πεδίο της καλλιτεχνικής παραγωγής συνιστά από τα μέσα του 19ου αιώνα αντικείμενο μελέτης ως διακριτό κεφάλαιο της ιστορίας της τέχνης. Το ειδικό αυτό ενδιαφέρον συνδέεται μάλιστα με την ίδια τη συγκρότηση της ιστορίας της τέχνης ως ακαδημαϊκού κλάδου στη Γαλλία, στο πλαίσιο της ευρύτερης ανάπτυξης των ιστορικών σπουδών. Εντούτοις, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα παρατηρείται μια τάση έμμεσης αναθεώρησης ή υποβάθμισης της αυτονομίας αυτού του ζητήματος, καθώς πολλές μελέτες της ιστορίας της τέχνης, όπως και οι σχετικές εκθεσιακές πρακτικές, παρουσιάζουν και εξετάζουν την τέχνη της Επανάστασης ενταγμένη είτε σε τεχνοϊστορικά ρεύματα (νεο-κλασικισμός/ρομαντισμός) που εμφανίζονται ως απότοκα της περιόδου, είτε στο πλαίσιο μελετών οι οποίες αναδεικνύουν ατομικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες, ή ακόμη σε ευρύτερες περιοδολογήσεις του ιστορικού χρόνου. Η τέχνη της Γαλλικής Επανάστασης θα αντιμετωπιστεί εκ νέου ως διακριτό κεφάλαιο της ιστορίας της τέχνης στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για το Bicentenaire (1989). Στόχος της ανακοίνωσης είναι να σκιαγραφήσει τις κύριες τάσεις, τις πυκνώσεις, τις αποκλίσεις και τις αρρυθμίες του ερευνητικού και εκθεσιακού ενδιαφέροντος της επιστημονικής κοινότητας για το συγκεκριμένο ζήτημα και να επιχειρήσει να τις ερμηνεύσει αφενός μέσω της εσωτερικής διαλεκτικής τους ανέλιξης, αφετέρου στο πλαίσιο των ιδεολογικών και πολιτικών συμφραζομένων, εντοπίζοντας ενδεχόμενες αλλαγές παραδείγματος στο πεδίο αυτό της ιστορίας της τέχνης.