Αναγνώστου Ντία
Crawley Heaven
Παπαγιαννάκης Λευτέρης
Στεφανάκη Καλλιόπη
Βεΐζης Απόστολος
Γλώσσα
Ελληνική, Αγγλική
Ημερομηνία
15/06/2016
Διάρκεια
41:27
Εκδήλωση
Ξετυλίγοντας τις προσφυγικές διαδρομές της Ανατολικής Μεσογείου: Βασικά ευρήματα και πολιτικές επιπτώσεις της έρευνας MEDMIG
Χώρος
Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα
Διοργάνωση
Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
Κατηγορία
Διεθνείς Σχέσεις
Ετικέτες
Ανατολική Μεσόγειος, πρόσφυγες, μετανάστες, Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα, Τουρκία, Συρία, Αφγανιστάν, Ιράκ, Λέσβος, Ισλαμικό Κράτος, ISIS
Με αφορμή την ολοκλήρωση της επιτόπιας έρευνας στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Ξετυλίγοντας τις προσφυγικές διαδρομές της Ανατολικής Μεσογείου» (MEDMIG), το ΕΛΙΑΜΕΠ διοργάνωσε μία ημερίδα στις 15 Ιουνίου 2016 με σκοπό την παρουσίαση των πρώτων αποτελεσμάτων της έρευνας, και τη διεξαγωγή συζήτησης με τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων διοικητικών και μη κυβερνητικών φορέων. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
Από τον Σεπτέμβριο του 2015, το ΕΛΙΑΜΕΠ συμμετέχει ως εταίρος στο ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: Ξετυλίγοντας τις προσφυγικές διαδρομές της Ανατολικής Μεσογείου (MEDMIG). Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Economic and Social Research Council (ESRC) του Ηνωμένου Βασιλείου, στο πλαίσιο του ESRC Strategic Urgency Grants scheme, και θα διαρκέσει μέχρι την 31η Αυγούστου 2016. Συντονιστής του προγράμματος είναι το πανεπιστήμιο του Coventry. Το πρόγραμμα MEDMIG διερευνά τους παράγοντες, τις ευκαιρίες και τα εμπόδια, τα οποία καθορίζουν την απόφαση των ατόμων και των οικογενειών να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη. Στόχος του είναι α) να κατανοήσει καλύτερα τα αίτια της πρόσφατης και χωρίς προηγούμενο μετανάστευσης στη Μεσόγειο, β) να χαρτογραφήσει την αλληλεπίδραση των μεταναστών με πληθώρα μη-κρατικών (πχ. με ‘διακινητές’ και με μη-κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ)) και κρατικών (πχ. Ναυτικό/Λιμενικό) φορέων, γ) να διερευνήσει τις ευκαιρίες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στις χώρες προέλευσης και στις χώρες προορισμού και διέλευσης, και δ) να παράγει εμπειρικά δεδομένα τα οποία θα συμβάλλουν στη χάραξη πολιτικής από κυβερνητικούς, δια-κυβερνητικούς και μη- κυβερνητικούς φορείς. Η έρευνα έχει γίνει σε 9 τοποθεσίες σε τέσσερις χώρες: Ιταλία και Μάλτα (Κεντρική Μεσογειακή διαδρομή), και Ελλάδα και Τουρκία (Ανατολική Μεσογειακή διαδρομή), και έχουν ολοκληρωθεί 500 συνεντεύξεις με πρόσφυγες και μετανάστες.
Τα πρώτα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος μπορούν να συνοψιστούν επιγραμματικά στα εξής:
o Η σύσταση των ροών προς την Ελλάδα παρέμεινε σταθερή ως προς τις εθνικότητες των αφιχθέντων. Ωστόσο, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στα ποσοστά γυναικών και παιδιών κατά τη διάρκεια του 2015 (60% στο σύνολο αυτών που έφτασαν το 2016), η οποία μαρτυρά δευτερεύουσες ροές και προσπάθειες επανένωσης οικογενειών.
o Το 90% των αφιχθέντων στην Ελλάδα το 2015 προήλθε από μόλις τρεις χώρες – Συρία, Αφγανιστάν, Ιράκ – χώρες στις οποίες υπάρχουν κατά τεκμήριο συγκρούσεις, πολιτικές αναταραχές και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτά μαρτυρούν και τα δεδομένα των συνεντεύξεων. Πραγματοποιήσαμε 215 συνεντεύξεις με πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα (Αθήνα και Μυτιλήνη, Λέσβος). 89% των συντευξιαζόμενων υποστήριξε ότι είχε εξαναγκαστεί σε φυγή από τη χώρα του.
o Οι συνθήκες φυγής ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα προέλευσης, το φύλο και την ηλικία: Συρία (Συγκρούσεις, Ισλαμικό Κράτος, Απαγωγές), Αφγανιστάν (Συγκρούσεις, Ταλιμπάν, Ισλαμικό Κράτος, Υποχρεωτική στρατολόγηση στο Ιράν), Ερυθραία (Υποχρεωτική στρατολόγηση), Ιράκ (Συγκρούσεις, Ισλαμικό Κράτος).
o Σχεδόν το ένα τρίτο (29%) των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφερε το Ισλαμικό Κράτος.
o Παρόλο που η αύξηση των ροών εξηγείται μερικώς από την επιδείνωση της κατάστασης στη Συρία, οι λόγοι της μετανάστευσης στην Ευρώπη είναι σύνθετοι και πολυδιάστατοι.
o Η σύνθετη σχέση και η αλληλοεπικάλυψη των λόγων που οδηγούν σε ‘εξαναγκασμένη’ και ‘οικονομική’ μετανάστευση είναι ένα βασικό εύρημα της έρευνάς μας όσον αφορά στις μεταναστευτικές διαδρομές τόσο της Ανατολικής όσο και της Κεντρικής Μεσογείου.
o Όσον αφορά στις χώρες προορισμού, σχεδόν το ένα πέμπτο των συνεντευξιαζόμενων στην Ελλάδα δεν ήξερε σε ποια χώρα ήθελε να πάει ή κατευθυνόταν γενικά προς την ‘Ευρώπη’. Όσον αφορά στους υπόλοιπους συνεντευξιαζόμενους, αναφέρθηκαν συνολικά 24 διαφορετικές χώρες ως πιθανοί προορισμοί. Πολλοί ανέφερανπολλαπλούς προορισμούς, δηλαδή όχι έναν συγκεκριμένο προορισμό ‘επιλογής’.
o Η Γερμανία ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό αναφορών (32%), ενώ ακολούθησε η Σουηδία (12%), τοΗνωμένο Βασίλειο (6%), η Ελβετία (4%), η Δανία και η Νορβηγία (και οι δύο από 3%). Οι κύριοι παράγοντες επιλογής των προαναφερθέντων χωρών ήταν η πρόσβαση σε καθεστώς προστασίας / άδεια παραμονής καιευκαιρίες σίγουρης απασχόλησης.
o Σχεδόν τα δύο τρίτα (59%) των συνεντευξιαζόμενων είχαν προϋπάρχουσες επαφές (συγγενείς ή φίλοι) στις χώρες προορισμού.
o Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες είναι μόνο μερικώς πληροφορημένοι σχετικά με μεταναστευτικές πολιτικές σε συγκεκριμένες χώρες. Οι αποφάσεις σχετικά με το που θα κατευθυνθούν φαίνεται ναλαμβάνονται ad hoc, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και πολύ συχνά βασίζονται σε μια σειρά μεταβλητών και ευκαιριών που μεσολαβούν.
o Η μέση διάρκεια του ταξιδιού ποικίλει ανάλογα με τη διαδρομή: η μεταναστευτική διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου είναι πολύ συντομότερη από αυτή της Κεντρικής Μεσογείου, με το 57% των ταξιδιών προς την Ελλάδα να διαρκούν λιγότερο από 3 μήνες, σε σύγκριση με το 16% των ταξιδιών προς την Ιταλία.
o Η μέση διάρκεια του ταξιδιού προς την Ελλάδα ποικίλει σημαντικά ανάλογα με τη χώρα προέλευσης: πχ. για τους Ιρακινούς διαρκεί 1.4 μήνες, ενώ για τους Αφγανούς 78.9 μήνες.
Yπεύθυνοι για τη διεξαγωγή της έρευνας στην Ελλάδα:
Δρ. Ντία Αναγνώστου (danagnos@eliamep.gr), Δρ. Δημήτρης Σκλεπάρης (skleparis@eliamep.gr).
Πρόγραμμα Β΄ μέρους της εκδήλωσης:
Το πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ και οι επιπτώσεις της έρευνας
Καθηγήτρια Heaven Crawley, Coventry University
Παρεμβάσεις από διαμορφωτές πολιτικής και επαγγελματίες
Λευτέρης Παπαγιαννάκης, Αντιδήμαρχος για τη Μετανάστευση, Δήμ. Αθηναίων
Καλλιόπη Στεφανάκη, Τομέας Προστασίας, Ύπ. Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Απόστολος Βεΐζης, Υπεύθυνος Προγραμμάτων, Γιατροί Χωρίς Σύνορα Ελλάδας
Yonous Muhammadi, Πρόεδρος, Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων
Η Ντία Αναγνώστου είναι ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ και Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο (από τον Ιανουάριο του 2013). Τελείωσε το διδακτορικό της το 1999 στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κορνέλ στις ΗΠΑ, με ειδίκευση στη συγκριτική πολιτική και στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το 1999-2000 ήταν post-doctoral fellow στο Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, και το 2000-2001 Jean Monnet Fellow στο Robert Schuman Center του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας. Την περίοδο 2005-2012 ήταν λέκτορας συγκριτικής πολιτικής στο Τμήμα Βαλκανικών και Σλαβικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Θεσσαλονίκης, και το 2010-2012 ήταν υπότροφος Marie Curie της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Τμήμα Νομικής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας. Από το 2004 μέχρι σήμερα είναι επιστημονική συνεργάτιδα του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). Έχει επίσης διδάξει στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και στο Πανεπιστήμιο της Σιένας στην Ιταλία. Τα ερευνητικά πεδία της είναι η συγκριτική πολιτική με έμφαση την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μειονότητες και εθνικισμός. Τα τελευταία χρόνια ειδικεύεται ερευνητικά σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μία διεπιστημονική προσέγγιση μεταξύ νομικής και πολιτικής επιστήμης. Το επιστημονικό της έργο έχει δημοσιευτεί σε ξενόγλωσσα βιβλία και σε περιοδικά με κριτές όπως West European Politics, Southeast European Society and Politics, International Journal of Human Rights, European Public Law, και Canadian Journal of Law and Society, μεταξύ άλλων.
Η Καθηγήτρια Ηeaven Crawley συνεργάζεται με το Centre for Trust, Peaceand Social Relations από το Σεπτέμβριο του 2015 και είναι επικεφαλής της έρευνας που διεξάγεται για τη Μετανάστευση και την Ανθρώπινη Ασφάλεια. Σπούδασε στο Πανεπιστήμια του Sussex (1989-1994) και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1995-1999) και έχει πάνω από 20 έτη εμπειρίας στον τομέα της έρευνας, στους τομείς της διεθνούς μετανάστευσης και σε ένα ευρύ φάσμα θεσμικών πλαισίων (κυβερνητικού, εθελοντικού τομέα, εθνικών και διεθνών οργανισμών, ακαδημαϊκό). Παλαιότερα, έχει διατελέσει επικεφαλής της έρευνας για το άσυλο και την μετανάστευση στο UK Home Office (2000-2), και υπήρξε αναπληρώτρια Διευθύντρια στο Institute for Public Policy Research (2002-4). Το 2012 της απονεμήθηκε ο τίτλος του Μέλους της Ακαδημίας των Κοινωνικών Ερευνών (FAcSS) σε αναγνώριση της συνεισφοράς της στις κοινωνικές επιστήμες και στην αποδεδειγμένη συμβολή της στην χάραξη πολιτικής.
Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης γεννήθηκε στο Μονπελιέ Γαλλίας στις 10 Ιουνίου 1971. Ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Σπούδασε δίκαιο στο πανεπιστήμιο της Λίλλης στη Γαλλία και είναι πτυχιούχος δημόσιου δικαίου. Στο ίδιο Πανεπιστήμιο ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και το Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο. Εργάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το 1996 έως το 1999, από το 2001 έως το 2002 στο ενημερωτικό site e-go.gr, από το 2003 έως το 2006 στη Θράκη στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των παιδιών της μουσουλμανικής μειονότητας ως υπεύθυνος των κέντρων του προγράμματος. Από το 2007 είναι υπάλληλος του πανεπιστήμιου της Αθήνας ενώ είχε αποσπαστεί ως νομικός σύμβουλος του Ειδικού Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και στο κόμμα των Οικολόγων Πρασίνων. Επί δημαρχίας Γιώργου Καμίνη, υπήρξε μέλος του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Αθηναίων από το 2014, πρόεδρος του συμβουλίου ένταξης μεταναστών του δήμου και από τον Μάρτιο του 2016 διετέλεσε αντιδήμαρχος για θέματα μεταναστών και προσφύγων. Ήταν Επικεφαλής Συνηγορίας, Έρευνας και Πολιτικής του SolidarityNow (2019-2021). Σήμερα, είναι Διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες.
Η Kαλλιόπη Στεφανάκη εργάζεται στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα ως Υπεύθυνη στο Τομέα Προστασίας των Προσφύγων. Σπούδασε Νομική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Paris II της Σορβόννης. Είναι δικηγόρος, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και εργάζεται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των προσφύγων από το 1998. Έχει εργαστεί στο γραφείο του Συνηγόρου του Πολίτη στην Ελλάδα, στο τμήμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για οχτώ χρόνια. Έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε πλήθος συνεδρίων και έχει δημοσιεύσει άρθρα επί των συγκεκριμένων θεμάτων. Επιπλέον, η Καλλιόπη Στεφανάκη έχει εργαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Παρίσι. Είναι μέλος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μιας ΜΚΟ με ενεργή δράση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα η οποία είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Είναι παντρεμένη με δύο παιδιά.
Ο Απόστολος Βεΐζης είναι ιατρός. Από το 2004 εργάζεται στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα- Ελληνικό Τμήμα.
Πριν εργάστηκε ως Υπεύθυνος Αποστολής και Ιατρικός Συντονιστής στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και τους Γιατρούς του Κόσμου σε Αφγανιστάν, Αζερμπαϊτζάν, Ρωσική Ομοσπονδία, Αλβανία, Αίγυπτο, Γεωργία, Τουρκία, Ελλάδα.
Συμμετείχε σε διερευνητικές αποστολές, επείγουσες παρεμβάσεις και αξιολογήσεις σε Κιργιστάν, Μαρόκο, Αρμενία, Λίβανο, Συρία, Ουκρανία, Τουρκμενιστάν, Ζάμπια, Μαλάουι, Ουζμπεκιστάν, Κύπρο, Τατζικιστάν και πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Συμμετείχε και παρουσίασε σε διεθνή και εθνικά συνέδρια και συνέβαλε σε συγγραφή κειμένων και εργασιών.
