Κύκλος διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Mέγαρο: “Η οθωμανική καθημερινότητα στην φωτογραφία”

Scroll for English

Το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών) και το Orient-Institut της Πόλης (Orient-Institut, Istanbul) οργάνωνουν στο Σισμανόγλειο Μέγαρο κύκλο διαλέξεων με θέμα:"Ενθυμήσεις από το οθωμανικό παρελθόν της Ανατολικής Μεσογείου”. Η σειρά αυτή των διαλέξεων που οργανώνεται στο Σισμανόγλειο Μέγαρο από την Ευαγγελία Μπαλτά (Πρόγραμμα Οθωμανικών Σπουδών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών) και τον Richard Wittmann (Orient-Institut της Πόλης), κατά το ακαδημαϊκό έτος Οκτ. 2015-Μάιος 2016, έχει στόχο να φωτίσει όψεις από το κοινό παρελθόν των σημερινών κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου. Η σειρά αυτή των διαλέξεων συνάδει με τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Orient-Institut και του Προγράμματος Οθωμανικών Σπουδών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.  Εστιάζει σε έναν μεγάλο αριθμό πηγών που υπερσκελίζουν τους κλασικούς κανόνες της καθιερωμένης ιστορικής συγγραφής. Από προσωπικά και επίσημα κείμενα, καθώς και εικαστικές και καλλιτεχνικές μορφές έκφρασης, θα επιχειρηθεί να φωτιστούν οι ρήξεις και οι συνέχειες που ακολούθησαν τη βαθειά πολιτική αναδιοργάνωση αυτού του ευρέος – και για αιώνες ενοποιημένου – γεωγραφικού χώρου  ώς τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Διαβάστε περισσότεραhttp://goo.gl/cL5mVN
 
“Η οθωμανική καθημερινότητα στην φωτογραφία”
Στη διάρκεια των περασμένων δεκαετιών, επιστήμονες από διάφορα ακαδημαϊκά πεδία μάς έχουν διαφωτίσει με το έργο τους για τον μεγάλο αριθμό παραγόντων που δημιούργησαν και σχηματοποίησαν τον σύνθετο χαρακτήρα των διαθέσεων με τις οποίες η Φωτογραφία έχει γίνει δεκτή στην οθωμανική αυτοκρατορία. Αμφότεροι οι ομιλητές, καθηγητές Edhem Eldem και Karl Kaser, έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα στη μελέτη του σύνθετου χαρακτήρα της πρόσληψης της Φωτογραφίας στην οθωμανική αυτοκρατορία και έχουν συμβάλει στον σχετικό διάλογο μέσα από το δικό του, ο καθένας, επιστημονικό πεδίο. Έχουν προσεγγίσει μια συγκεκριμένη άποψη της Φωτογραφίας στον οθωμανικό χώρο από δύο διαφορετικές γωνίες: τη σημασία αφενός της οπτικής εικόνας για τον σχηματισμό προσωπικών αναμνήσεων, και αφετέρου της μνήμης ενός κοινού οθωμανικού παρελθόντος στην πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη και επέκεινα.

Οι εικόνες που κινητοποιούν τη συνείδηση συνδέονται πάντα με μια δεδομένη ιστορική πραγματικότητα. Η φωτογραφία φαίνεται ότι αποκρυσταλλώνει ευκρινέστερα το συναίσθημα, και το διαχέει πιο δυναμικά. Λένε πως όταν το πάθος γίνεται αφήγηση μένει για πάντα, μα οι φωτογραφίες μάς στοιχειώνουν. Πρέπει να έχουμε κατά νου κάτι που είχε τονίσει η Susan Sontag: «Μια φωτογραφία έχει πολλά νοήματα. Πράγματι, το να βλέπεις κάτι με τη μορφή φωτογραφίας σημαίνει ότι ενδεχομένως συναντάς κάτι το οποίο μπορεί να σε γοητεύσει. Η υπέρτατη σοφία της φωτογραφικής εικόνας είναι να λες: Υπάρχει η επιφάνεια. Και τώρα σκέψου – ή μάλλον νιώσε, διαισθάνσου – τι υπάρχει παραπέρα· πώς θα ήταν η πραγματικότητα αν έμοιαζε έτσι.»
 
Edhem Eldem (Istanbul): Σε αναζήτηση της οθωμανικής λαϊκής φωτογραφίας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Παρά τον μεγάλο αριθμό μελετών για την οθωμανική φωτογραφική τέχνη, παραμένουν ακόμα αναπάντητα ερωτήματα που σχετίζονται με τη λαϊκή της διάσταση και άλλα ζητήματα, όπως η εμπρόθετη δράση. Μολονότι η επιρροή του Said και των μετα-αποικιοκρατικών αναγνώσεων των εικόνων αυτών εξηγεί εν μέρει αυτήν την έλλειψη, θα πρέπει ωστόσο αυτή να συνδεθεί και με την απουσία μιας συνεπούς και διαρκούς τεκμηρίωσης όπως επίσης και με την έλλειψη συγγενούς συστηματικής έρευνας. Οι αρχειακές σειρές, όντας λιγότερο ανοικτές σε διαστρεβλώσεις από τις ιδιωτικές συλλογές, επιτρέπουν τη διεξαγωγή ενός πιο στοχευμένου διαλόγου πάνω στις θεμελιώδεις δυναμικές της φωτογραφίας σε αυτό το μέρος του κόσμου. Ανάμεσα σε αυτές τις δυναμικές θα έδινα ιδιαίτερη έμφαση στη σύνθετη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην πόζα του εικονιζόμενου, την υποστήριξη του στούντιο, και το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο της εικόνας που δημιουργήθηκε.
 
Karl Kaser (Graz): Δημιουργώντας Μνήμες: Η Φωτογραφία στην ύστερη οθωμανική αυτοκρατορία

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Λόγω της απροθυμίας των μουσουλμάνων να φωτογραφίζουν και να φωτογραφίζονται, ξένοι περιηγητές, μη-μουσουλμάνοι ξένοι και ντόπιοι φωτογράφοι ήσαν τα πρόσωπα που δραστηριοποιήθηκαν γύρω από το φωτογραφικό επάγγελμα στην οθωμανική αυτοκρατορία και ιδιαίτερα στην Ισταμπούλ. Μόλις 76 χρόνια μετά την επίσημη παρουσίαση, το 1839, της πρώτης φωτογραφικής μηχανής με δυνατότητες εμπορικής παραγωγής στη Γαλλία, δηλαδή το 1915, άνοιξε το πρώτο ατελιέ μουσουλμάνου φωτογράφου στην Ισταμπούλ. Ιδιοκτήτης ήταν ο Rahmizâde Bâhâeddin Bediz, ο οποίος είχε εκπαιδευθεί ως φωτογράφος στην Κρήτη, και ο οποίος διατηρούσε φωτογραφείο στη Σμύρνη πριν μετακομίσει στην Πόλη. Το γεγονός αυτό μας υπενθυμίζει ότι η παραγωγή εικόνων δεν είναι αμερόληπτη, και σχετίζεται με σοβαρές θεολογικές αντιλήψεις στις τρεις αβρααμικές θρησκείες. Οι αντιλήψεις αυτές δεν αντικρούουν την παραγωγή οπτικής μνήμης, αλλά την εικονογραφική αναπαράσταση του Θεού, του Ανθρώπου και των ζώων. Η θεολογική συζήτηση για το δικαίωμα ή την απαγόρευσης της φωτογράφισης στον ισλαμικό κόσμο, ακόμα και στην ύστερη οθωμανική αυτοκρατορία, είναι αρκετά περίπλοκη. Στην ανακοίνωσή μου δεν τολμώ καν να παραστήσω ότι κατέχω πλήρως αυτήν την περιπλοκότητα. Στόχος μου στο πρώτο μέρος είναι να ρίξω κάποιο φως στο ζήτημα. Στο δεύτερο μέρος θα σχολιάσω η απροθυμία των μουσουλμάνων να  αποκτήσουν οπτική αναπαράσταση του εαυτού τους άνοιξε τον δρόμο σε άλλα δρώντα πρόσωπα του φωτογραφικού επαγγέλματος, τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό, για να εκπροσωπήσουν τα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή.
 
 
 
Τhe National Hellenic Research Institute (Ottoman Studies Programme) and the Orient-Institut (Istanbul) is to hold at the Sismanoglio Megaro a series of lectures titled “Remembering the Ottoman Past in the Eastern Mediterranean”. This joint series of lectures organized by Evangelia Balta (Programme of Ottoman Studies, National Hellenic Research Foundation, Athens) and Richard Wittmann (Orient-Institut, Istanbul), to be held at the Sismanoglio Megaro during the October 2015 – May 2016 academic year, aims to shed light on various aspects of the communal past of today’s residents of the Eastern Mediterannean region. This series of lectures is consistent with the research interests of the Orient-Institut Istanbul and the Programme of Ottoman Studies at the National Hellenic Research Foundation. It focuses on a large number of sources that go beyond the standard rules of established history-writing. By taking into account personal and official textual sources, as well as visual and artistic forms of expression, an attempt will be made to throw light on the rifts and continuities that accompanied the profound political reshuffling in this wide – and for centuries, unified – geographical area during the first third of the twentieth century. Read more http://goo.gl/cL5mVN
 
“Picturing Ottoman life in Photography”
Over the past decades scholars in different academic disciplines enlightened us through their studies of a great number of factors that brought about and shaped the complexity of attitudes with which photography has been encountered in the Ottoman Empire. Both of our speakers in this conference, Prof. Edhem Eldem and Prof. Karl Kaser, have significantly contributed to the complexity of our understanding of photography in the Ottoman Empire and added to the discourses and debates in their respective academic disciplines. They addressed from two different angles a particular aspect of photography in the Ottoman realm: this is the importance of producing visual images for the forming of personal memories and in remembering a shared Ottoman past in the captital city Istanbul and beyond.

The images that mobilize conscience are always linked to a given historical situation. Photograph seems to chystallize sentiment more succintly and to diffuse it more poignantly. They say that when passion takes on the form of narrative, it does not wane, but photographs haunt us. In the same time we have to keep in our mind something that  Susan Sontag noted: “Any photograph has multiple meanings; indeed, to see something in the form of a photograph is to encounter a potential object of fascination. The ultimate wisdom of the photographic image is to say: There is the surface. Now think—or rather feel, intuit—what is beyond it, what the reality must be like if it looks this way.”
 
Edhem Eldem (Istanbul): The Search for Ottoman Vernacular Photography

ABSTRACT

Despite a great number of works on Ottoman photography, questions relating to its vernacular dimension and to issues such as agency still remain to a large extent unexplored. While the appeal of Saidian and postcolonial readings of these images partly explains this slant, it is also linked to the absence of a consistent and serial documentation and corresponding systematic research. Archival series, much less prone to distortions than private collections, should allow us to engage in a more focused discussion on the fundamental dynamics of photography in this part of the world. Among these dynamics, I would particularly emphasize the complex interaction between the sitter’s pose, the studio props, and the socio-cultural context of the image thus created.

Karl Kaser (Graz): Creating Memories: Photography in the Late Ottoman Empire

ABSTRACT

Due to the Muslim reluctance to photograph and being photographed, foreign tourists, non-Muslim foreign and domestic photographers became agents of the photographical business in the Ottoman Empire and especially in Istanbul. Only 76 years after the official presentation of the first commercially realizable photo-camera in France in 1839, namely in 1915, the first atelier of a Muslim photographer in Istanbul was opened. The owner was Rahmizâde Bâhâeddin Bediz, who had received his training as photographer on the island of Crete and who operated a photo studio in Izmir before moving to Istanbul. This fact reminds us that the creation of images is not unbiased and is related to serious theological considerations in the three Abrahamitic confessions. These considerations were and are not objected to the creation of visual memory per se but to the pictorial representation of God, the human being and animals. The theological dispute on permission or prohibition of photography in the Islamic world and even in the late Ottoman Empire was very complex. In my paper, I do not dare pretending to understand this complexity. What I want to do is to shed some light on it in its first section. The second one will point to the fact that the reluctance of the Muslim population to represent itself visually opened up significant space for other agents of the photographical business – internal as well as external ones – to represent the Balkans and the Near East.