Καρτάλης Γιάννης
Γιαννίτσης Τάσος
Κούρκουλας Άλκης
Παπαχελάς Αλέξης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
10/12/2024
Διάρκεια
01:40:50
Εκδήλωση
Κυπριακό 1974-2024. Προσπάθειες, εξελίξεις, εκκρεμότητες
Χώρος
Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Λίλιαν Βουδούρη
Διοργάνωση
Κατηγορία
Ιστορία, Πολιτική
Ετικέτες
Κυπριακό, 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, πραξικόπημα στην Κύπρο (1974), κυριαρχικά δικαιώματα, Ευρωπαϊκή Ένωση, ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σχέδιο Ανάν, ενεργειακά κοιτάσματα, Ταγίπ Ερντογάν, Κύπρος, Ελλάδα, ελληνική εξωτερική πολιτική
Η Εταιρεία Σπουδών διοργάνωσε Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα: «Κυπριακό 1974-2024. Προσπάθειες, εξελίξεις, εκκρεμότητες» για τα πενήντα χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, τα οποία οδήγησαν στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Το συμπόσιο πραγματοποιήθηκε τα απογεύματα της Τρίτης 10 και Τετάρτης 11 Δεκεμβρίου 2024 στην αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Την πρώτη ημέρα, Τρίτη 10 Δεκεμβρίου, τρεις έγκριτοι δημοσιογράφοι με εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και στο ζήτημα του Κυπριακού, οι Γιάννης Καρτάλης, Άλκης Κούρκουλας και Αλέξης Παπαχελάς, καθώς και ο Τάσος Γιαννίτσης, πολιτικός που διετέλεσε υπουργός σε κρίσιμη φάση του, τοποθετήθηκαν και αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τα λάθη, τους εξαναγκασμούς, τις παραλείψεις, τις χαμένες ευκαιρίες, τις προοπτικές.
Γιάννης Καρτάλης «Κυπριακό: Πώς φτάσαμε και γιατί στην κρίση του 1974»
Το μοιραίο πραξικόπημα της Χούντας στην Κύπρο το 1974 για την ανατροπή του Μακαρίου, προσωπικό «επίτευγμα» του περιβόητου ταξίαρχου Ιωαννίδη, έχει χαρακτηριστεί δικαίως εδώ και πολύ καιρό ως η μελανότερη σελίδα στην ελληνική ιστορία του 20ού αιώνα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Και αποτελεί δυστυχώς μοιραία εξέλιξη μιας σειράς χαμένων ευκαιριών για λύση του Κυπριακού, που είχαν παρουσιαστεί ήδη από το 1915, όταν η Κύπρος προσφέρθηκε από τη Βρετανία προς την Ελλάδα, αρκεί η χώρα μας να έμπαινε στον πόλεμο δίπλα στη Σερβία εναντίον της Βουλγαρίας. Πρόταση που απέρριψε τότε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Ευκαιρίες παρουσιάστηκαν και μετά το 1974, χωρίς όμως να τις εκμεταλλευτούμε. Έτσι σήμερα, δηλαδή πενήντα χρόνια αργότερα, έχει επικρατήσει πλήρως η αρχική τουρκική θέση για διχοτόμηση και δημιουργία τουρκοκυπριακού ανεξάρτητου κράτους, χωρίς καμία προοπτική για λύση του Κυπριακού. Όλα αυτά δείχνουν πόσο απαραίτητο είναι να τοποθετηθεί το πραξικόπημα του 1974 σ’ ένα έστω σύντομο ιστορικό πλαίσιο για να γίνουν κατανοητές οι βαθύτατα αρνητικές επιπτώσεις του.
Τάσος Γιαννίτσης «Αναζητήσεις διεξόδων στο Κυπριακό»
Στις τελευταίες δεκαετίες το Κυπριακό αποτέλεσε τμήμα περισσότερων στρατηγικών. Μέχρι το 2000 σχετιζόταν με τη βίαιη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1999 αποτέλεσε τμήμα μιας πολιτικής που κεντρικός στόχος της ήταν να εντάξει την Κύπρο στην ΕΕ, ενάντια στη δεδηλωμένη άρνηση των χωρών μελών να αποδεχθούν μια τέτοια εξέλιξη. Οι αποφάσεις του Ελσίνκι (1999) άνοιξαν το δρόμο για επιλογές που μέχρι τότε ήταν μηδενικές. Το σχέδιο Ανάν και η τροπή που πήραν οι εξελίξεις, σε συνδυασμό και με τις ανακαλύψεις ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή, οδήγησαν σε νέα πραγματικά δεδομένα. Σήμερα, το Κυπριακό εξακολουθεί να αναζητά απαντήσεις, κάτω από σημαντικά διαφορετικές κυπριακές και διεθνοπολιτικές συνθήκες.
Άλκης Κούρκουλας «Ακόμα μία χαμένη ευκαιρία»
Μπορούμε να επωφεληθούμε από την εμπειρία της προηγούμενης -μεγάλης- αλλαγής της τουρκικής στάσης στο Κυπριακό; Η ιστορία του Κυπριακού αναδεικνύει με σαφήνεια ότι η τουρκική στάση ήταν κυρίως η προσπάθεια αποτροπής δυσμενών -για την Τουρκία- εξελίξεων. Η σταθερότητα αυτή ανατράπηκε από τον Ταγίπ Ερντογάν στα πρώτα χρόνια της εξουσίας του κόμματός του «ΑΚΡ». Ο Ερντογάν αποδέχθηκε το σχέδιο Ανάν, σε πείσμα των εισηγήσεων και των επιλογών του Ραούφ Ντενκτάς και των στρατιωτικών, διαμορφώνοντας για πρώτη ίσως φορά μια θετική πρόταση που θα προωθούσε την ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας και την απαλλαγή της από την ηγεμονία των στρατιωτικών. Θα προσπαθήσω να φωτίσω κρίσιμα, κατά τη γνώμη μου, χαρακτηριστικά αυτής της διαδικασίας που οδήγησε στην απόρριψη του σχεδίου Ανάν από την ελληνοκυπριακή κοινότητα, και στην απώλεια της -τελευταίας ίσως- μεγάλης ευκαιρίας του Κυπριακού.
Αλέξης Παπαχελάς «Κυπριακό, μια ατελείωτη χαμένη ευκαιρία. Διδάγματα για το σήμερα»
Αναφορά στις χαμένες ευκαιρίες επίλυσης του προβλήματος από τη δεκαετία του I960 έως πρόσφατα. Οι δύσκολες σχέσεις της Αθήνας με τη Λευκωσία και το «σύνδρομο της Ζυρίχης», το οποίο επισκιάζει τη χάραξη και άσκηση εξωτερικής πολιτικής στην Ελλάδα τα τελευταία εξήντα χρόνια. Τα συμπεράσματα για τις σημερινές προκλήσεις και οι προοπτικές λύσης του Κυπριακού προβλήματος.
Αρθρογράφος στο Βήμα της Κυριακής και όλα τα χρόνια της μακράς δημοσιογραφικής του πορείας υπήρξε δημοσιογράφος στο Βήμα και για μια περίοδο και στα Νέα. Ξεκίνησε από το μεταφραστικό τμήμα και στη συνέχεια έγινε πολιτικός, διπλωματικός και αμυντικός συντάκτης. Αργότερα ανέλαβε αρχισυντάκτης των διεθνών θεμάτων και του ένθετου «Το Βήμα της Ευρώπης» και κατόπιν διευθυντής σύνταξης και σύμβουλος έκδοσης. Διετέλεσε επίσης μέλος του ΔΣ του ΔΟΛ, καθώς και μέλος του πρώτου ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ. Σήμερα είναι μέλος του ΔΣ του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής». Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και διεθνείς σχέσεις στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ και υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Αϊζενχάουερ. Μιλάει αγγλικά και γαλλικά.
Ο Τάσος Γιαννίτσης γεννήθηκε το 1944 στην Αθήνα. Είναι Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Νομικά και Οικονομικές-Πολιτικές Επιστήμες στο ίδιο Πανεπιστήμιο και έκανε διδακτορικό στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.
Διετέλεσε Πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων στην Οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα και ξανά το 1993-1994 με υπουργό τον Γ. Γεννηματά, υπήρξε μέλος της Επιτροπής Αγγελόπουλου (1994), ανέλαβε ως οικονομικός σύμβουλος των πρωθυπουργών Ανδρέα Παπανδρέου, το 1994-1995, και Κώστα Σημίτη, την περίοδο 1996-2000, και διετέλεσε διαδοχικά Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (2000-2001), Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών (2001-2004), Υπουργός Εξωτερικών (Φεβρουάριος-Μάρτιος 2004) στην Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη και Υπουργός Εσωτερικών (2011- 2012). Μέλος περισσότερων Διοικητικών Συμβουλίων σε Οργανισμούς και επιχειρήσεις σε διάφορα έτη.
Στο επίκεντρο των επιστημονικών του εργασιών βρίσκονται τα θέματα της αναπτυξιακής θεωρίας και πολιτικής, τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, τα διεθνή οικονομικά, θέματα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τα οικονομικά της τεχνολογίας. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία και άρθρα (σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και εκδόσεις) για θέματα ελληνικής οικονομίας, ανάπτυξης, διεθνών επενδύσεων, την παγκοσμιοποίηση, τα οικονομικά της τεχνολογίας, τη βιομηχανική και τεχνολογική πολιτική, το τραπεζικό σύστημα, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, την ΟΝΕ.
Πιο πρόσφατα βιβλία του: "Το ασφαλιστικό και η κρίση" (2016, εκδ. Πόλις), "Ανισότητες, φτώχεια, οικονομικές ανατροπές στα χρόνια της κρίσης" (2016, εκδ. Πόλις, με Στ. Ζωγραφάκη). Πρόσφατα άρθρα: "Reflections on Banking Union", "Fiskalkonsolidierung und Einkomensverteilung", "Industrial Policy in Times of Crisis: The Case of Greece" (με I. Kastelli).
Επικεφαλής του γραφείου του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Τουρκία (1984-2016), αρθρογράφος σε μεγάλες ελληνικές εφημερίδες και σχολιαστής στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στην πολιτική κοινωνιολογία στο Παρίσι (DEA, 1979) Paris I Sorbonne Pantheon και στην EHESS σεμινάριο του George Haupt (1973-1976). Εργάστηκε για μικρό διάστημα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ως βοηθός του καθηγητή Δημήτρη Τσάτσου, και από το 1980 εργάζεται ως δημοσιογράφος (BBC). Εχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό άρθρων και έχει δώσει πολλές διαλέξεις γύρω από τη σημερινή Τουρκία και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τιμήθηκε με το «Βραβείο Δημοσιογραφίας Μπότση» (1997).
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Έλαβε το πρώτο του πτυχίο στην ιστορία και τα οικονομικά από το Bard College και το Master του από το Columbia University με ειδίκευση τις διεθνείς σχέσεις και τη δημοσιογραφία. Είναι διευθυντής στην εφημερίδα Η Καθημερινή και κεντρικός σχολιαστής στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ. Είναι συγγραφέας, μεταξύ άλλων, των βιβλίων Ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας (Εστία, 2017), που αναφέρεται στο ρόλο των Αμερικανών στην ελληνική πολιτική ζωή τις δεκαετίες του 1950 και ’60, Φάκελος 17 Νοέμβρη (Εστία, 2003), Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τα δικά του λόγια (Παπαδόπουλος, 2019) και Ένα σκοτεινό δωμάτιο (Μεταίχμιο 2021), που αναφέρεται στο παρασκήνιο των γεγονότων του 1967-1974 και στην τραγωδία της Κύπρου, στο οποίο βασίστηκε το ντοκιμαντέρ του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ: Σκοτεινή δεκαετία, 1964-1974.
