Λογοτεχνικά Μαθηματικά: «Το Τερπνόν μετά του Ωφελίμου»

Τελευταία παρατηρείται στην Ελλάδα αξιοσημείωτο ενδιαφέρον για τη Μαθηματική Λογοτεχνία και κυκλοφορούν αρκετά βιβλία ελλήνων συγγραφέων, όπου οι ήρωες περιγράφονται με εναργή τρόπο και αναδεικνύονται τα χαρακτηριστικά που ερμηνεύουν τη δράση τους. Ακόμα, περιγράφονται οι σχέσεις μεταξύ τους και με τον κοινωνικό περίγυρο. Έτσι οι συγγραφείς δίνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες με ελκυστικό τρόπο. Έχουμε λοιπόν αρκετά ολοκληρωμένα μυθιστορήματα, με ό,τι περιεχόμενο δίνουμε συνήθως στον όρο αυτό. Όμως είναι περιορισμένο το πλήθος των σχετικών θεμάτων, αλλά και η δυνατότητα της διδακτικής τους αξιοποίησης. Η Μαθηματική Λογοτεχνία συμβάλει στη διαμόρφωση καλού κλίματος και καλής σχέσης με τα Μαθηματικά, αλλά πρακτικά - λόγω του μεγέθους των βιβλίων - είναι δύσκολο να αξιοποιηθεί για τη διδασκαλία. Για τον πιο άμεσο εκπαιδευτικό στόχο, καταλληλότερα είναι τα Ψυχαγωγικά Μαθηματικά. Παντού στον κόσμο κυκλοφορούν βιβλία με μικρές ή μεγάλες ιστορίες που έχουν σχέση με τα Μαθηματικά. Η ψυχαγωγική διάσταση είναι το δόλωμα για τον εκλαϊκευτικό ή τον εκπαιδευτικό στόχο, ενώ κέντρο του ενδιαφέροντος παραμένει το μαθηματικό πρόβλημα. Πρόκειται λοιπόν για προσχηματική λογοτεχνία. Η λογοτεχνική γραφή τις πιο πολλές φορές είναι υποτυπώδης, αφού άλλωστε μιλάμε συνήθως για μικρής έκτασης κείμενα, όπου οι ήρωες δημιουργούνται για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του προβλήματος. Δεν τονίζονται οι χαρακτήρες, δεν αναλύονται οι σχέσεις, δεν ενδιαφέρει το περιβάλλον και σπανίζουν άλλου είδους μηνύματα ή προεκτάσεις. Τέλος η λύση δίνεται στο τέλος της ιστορίας ή στο τέλος του βιβλίου με μαθηματικό τρόπο, ως αποκάλυψη. Πάντως τα βιβλία αυτά είναι αρκετά χρήσιμα και αποτελεσματικά, ιδίως όταν προϋπάρχει ενδιαφέρον για τα Μαθηματικά. Δεν προτείνεται βέβαια να υποκαταστήσουν μέρος της τυπικής διδασκαλίας των Μαθηματικών, μπορούν όμως να την υποστηρίξουν και να την εμπλουτίσουν, στην τάξη αλλά και στο σπίτι, περιπτωσιακά ή στις διακοπές. Μικρά σενάρια γύρω από ένα μαθηματικό πρόβλημα περιέχονται και σε σχολικά βιβλία, αλλά συχνά χωρίς επιτυχία. Για να είναι επιτυχημένη η αξιοποίηση των μαθηματικών ιστοριών υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις σχετικές με τη δομή, τη γλώσσα και το ύφος τους. Κύρια στοιχεία πρέπει να είναι η ψυχαγωγική διάσταση, ο ρεαλισμός και η πλοκή, κυρίως σε σχέση με τα βιώματα και τις εμπειρίες των μαθητών. Έτσι η λογοτεχνική τους επεξεργασία αποκτά ιδιαίτερη σημασία, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για "Λογοτεχνικά Μαθηματικά".