Ματιές στην πόλη: Μια πρώτη σύνθεση

Η ομιλία αυτή θα επιχειρήσει να κάνει μια πρώτη σύνθεση των απόψεων που παρουσιάστηκαν στις ομιλίες του κύκλου "Ματιές στην πόλη: μεταξύ αρχιτεκτονικών και αρχαιολογικών προσεγγίσεων" που έγιναν στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Δεν είναι φυσικά δυνατόν να παρουσιαστεί η σύνοψη ενός κειμένου που θα διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια του κύκλου, τροφοδοτούμενο από τις παρουσιάσεις των ομιλητών και τις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν τις ομιλίες. Θα επιχειρηθεί εδώ μια εκ προοιμίου σκιαγράφησή του.

Το εγχείρημα της διοργάνωσης του κύκλου έχει ως σκοπό να φέρει σε επαφή αρχιτέκτονες και αρχαιολόγους και να δημιουργήσει ένα διεπιστημονικό διάλογο με θέμα την αρχαία και σύγχρονη πόλη. Το χρονικό εύρος του αντικειμένου της μελέτης αφέθηκε εσκεμμένα μεγάλο, έτσι ώστε να μας δοθεί η δυνατότητα έκθεσης στο μεγάλο φάσμα προβληματισμών που η πόλη, ως πεδίο έρευνας, γεννάει στους τομείς της αρχιτεκτονικής και αρχαιολογίας.

Από την μία πλευρά, οι ομιλίες μας δίνουν τη δυνατότητα γενικής θεώρησης της ιστορίας των μεθοδολογικών προσεγγίσεων των δύο επιστημονικών κλάδων—προσεγγίσεις οι οποίες συναρτώνται άμεσα με την εξέλιξη της έρευνας του κάθε κλάδου, όπως επίσης και με το είδος των δεδομένων που είναι διαθέσιμα προς ανάλυση σε αυτούς. Η εξέταση των τρόπων με τους οποίους η σύγχρονη πόλη, ως ιστορικό παλίμψηστο, αποτελεί τόπος συνάντησης των διακριτών αυτών επιστημονικών κλάδων θέτει το ερώτημα αν υπάρχουν συγκλίσεις μεταξύ τους—και τι είδους—, από την άλλη πλευρά. Αν υπάρχει ένα κοινό εννοιολογικό πλαίσιο αναφοράς μεταξύ των δύο ειδικοτήτων, πως μπορούμε να ορίσουμε τα περιγράμματά του;

Σε μια εποχή που η επικαιρότητα των όλο και πιο εντυπωσιακών ευρημάτων (π.χ. τύμβος Καστά στην Αμφίπολη και ναυάγιο των Αντικυθήρων) καταδεικνύει τους τρόπους με τους οποίους η αρχαιολογία συμβάλλει στην κατασκευή της εθνικής ταυτότητας στο πλαίσιο του φαντασιακού, οι «ματιές στην πόλη» εστιάζουν το ενδιαφέρον μας στην υλικότητα του αστικού περιβάλλοντος και μας καλούν να εξετάσουμε, μέσα από τον διεπιστημονικό αυτό διάλογο, τους τρόπους με τους οποίους τα ερευνητικά πεδία της αρχαιολογίας και της αρχιτεκτονικής συναντούν την πραγματικότητα της πόλης.