Αναγνωστάκης Ηλίας
Σικαλίδης Άγγελος
Χρήστου Αλεξάνδρα
Μπαλτά Ευαγγελία
Γλώσσα
Αγγλική
Ημερομηνία
20/01/2015
Διάρκεια
89:03
Εκδήλωση
Κύκλοι διαλέξεων στο Σισμανόγλειο Μέγαρο
Χώρος
Σισμανόγλειο Μέγαρο, Κωνσταντινούπολη
Διοργάνωση
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Κατηγορία
Εθνολογία, Ιστορία
Ετικέτες
Μεσόγειος, Αιγαίο, Βυζάντιο, διατροφή, διατροφικές συνήθειες, μεσογειακή δίαιτα
Το περιεχόμενο της εκδήλωσης
Οι διαλέξεις που έγιναν στο Σισμανόγλειο Μέγαρο της Κωνσταντινούπολης στις 20 Ιανουαρίου 2015 επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στις επιπτώσεις της διατροφής στο σώμα, στις διατροφικές συνήθειες σε συνάφεια με την υγεία. Θέμα εξαιρετικά επίκαιρο, θέμα αιχμής στην εποχή μας, καθώς η επιστημονική έρευνα, ως γνωστόν, έχει αποδείξει ότι πολλά από τα σοβαρότερα νοσήματα συνδέονται άμεσα με παράγοντες που σχετίζονται με τη σύγχρονη διατροφή.
Για αυτά τα θέματα μίλησε ο επίκουρος καθηγητής Διατροφής Άγγελος Σικαλίδης, ο οποίος παρουσίασε ομιλία την οποία διαμόρφωσε σε συνεργασία με την επίκουρη καθηγήτρια Διατροφής Αλεξάνδρα Χρήστου. Αναφέρθηκε στις διατροφικές συνήθειες των πληθυσμών του Αιγαίου σε μια διαχρονία, όπου έδαφος, κλίμα και ιστορία διαμόρφωσαν ορισμένες βασικές διατροφικές αρχές, όσες σήμερα χαρακτηρίζουν τη μεσογειακή δίαιτα. Αν όμως η διατροφή σήμερα συνιστά θέμα επιλογής, δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι συνέβαινε το ίδιο σε παλαιότερους χρόνους στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου που μελετούμε. Οι άνθρωποι τότε έτρωγαν αυτό που εύρισκαν, όποτε και όσο το έβρισκαν. Κυνήγια, πουλερικά, τυριά οι πλούσιοι κι φτωχοί ψωμί κριθαρένιο κυρίως, μαγειριές, χυλούς οσπρίων, και όλοι έπιναν άφθονο κρασί, προϊόν με υψηλό δείκτη θερμίδων.
Ο βυζαντινολόγος Ηλίας Αναγνωστάκης υπεύθυνος του προγράμματος "Καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο" στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, με σπουδαίες μελέτες στον τομέα της διατροφής και στον πολιτισμό της τροφής και του κρασιού, παρουσίασε τα νέα δεδομένα της έρευνας για τους βυζαντινούς χρόνους, η οποία συνεπικουρούμενη σήμερα από νέες μεθόδους, όπως η ζωοαρχαιολογία και η βιοαρχαιολογία, η ισοτοπική ανάλυση των σκελετών, μελετά την επίδραση της διατροφής στην κατάσταση της υγείας των βυζαντινών πληθυσμών. Την ανακοίνωση του κ. Αναγνωστάκη εκφώνησε ο συνεργάτης του κ. Γεράσιμος Μέριανος.
Περίληψη ομιλίας του Δρ. Ηλία Αναγνωστάκη: Βυζαντινή διατροφή. Μύθοι και πραγματικότητες
H διάλεξη παρουσιάζει νέες ερμηνείες των πηγών για τη βυζαντινή διατροφή και ορισμένα συμπεράσματα της νεότερης έρευνας (ζωοαρχαιολογία, βιοαρχαιολογία) όσον αφορά την κατανάλωση ζωικών και άλλων προϊόντων στο Βυζάντιο. Τα νέα αυτά δεδομένα αντιστρατεύονται την επικρατούσα αντίληψη που έχουν δημιουργήσει τα αγιολογικά κείμενα και τα Τυπικά των μονών. Ονομάζουμε, λοιπόν, ως «βυζαντινή διαιτητική μυθολογία» την άποψη ότι στο Βυζάντιο επικρατούσε η λεγόμενη Μεσογειακή διατροφή, την οποία εμείς θεωρούμε αν όχι ανύπαρκτη, σίγουρα αναγκαστικά επιβεβλημένη και επουδενί θέμα επιλογής. Εξάλλου πρόκειται για μια αντίληψη που κατασκευάστηκε στον περασμένο αιώνα, στηριζόμενη σε διαπιστώσεις μιας νεότερης πραγματικότητας, αλλά δεν μπορεί να ανιχνευθεί ούτε να επιβεβαιωθεί σε ένα απώτερο παρελθόν, όπως στους Μεσαιωνικούς χρόνους.
Περίληψη ομιλίας του Δρ. Άγγελου Σικαλίδη: "Παλαιότερη και Νεότερη Διατροφή των κατοίκων στο Αιγαίο"
Η μοναδική κουζίνα και διατροφή στο Αιγαίο αντανακλά το εύκρατο κλίμα και τις πλούσιες παραδόσεις της περιοχής ανά τους αιώνες. Το ήπιο κλίμα, τα κατάλληλα εδάφη για την καλλιέργεια ποικίλων λαχανικών και φρούτων και η πληθώρα θαλασσινών ειδών συντελούν σε έναν τρόπο πλούσιας και υγιεινής διατροφής, γενικώς αναγνωρισμένο ως Μεσογειακή Διατροφή. Yψηλή κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, ψυχανθών, καρπών και ελαιολάδου, μέτρια προς υψηλή κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών, όπως και η χαμηλή προς μέτρια κατανάλωση οίνου ορίζουν την παραδοσιακή διατροφή στην περιοχή του Αιγαίου, η οποία σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, μπορεί να οφελεί και να προστατεύει την υγεία του ανθρώπου. Ακολουθώντας τις παγκόσμιες τάσεις, αυτές οι διατροφικές συνήθειες της περιοχής υποσκάπτονται από την ονομαζόμενη δυτικού τύπου διατροφή, επιφέροντας μεγαλύτερη κατανάλωση κρέατος και ζάχαρης και επηρεάζοντας αρνητικά την κατανάλωση θαλασσινών και φυτικών προϊόντων, παράλληλα με τον συνεχώς αυξανόμενο επιπολασμό των χρόνιων παθήσεων όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Πρόσφατη δραστηριοποίηση τοπικών μικροπαραγωγών, συνιστά μια αξιόλογη προσπάθεια για την αναβίωση της παραδοσιακής κουζίνας και των προϊόντων της περιοχής, η οποία με τη διαρκή υποστήριξη σωστά ενημερωμένων καταναλωτών μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη δημόσια υγεία και ευημερία.
Ο Δρ. Ηλίας Αναγνωστάκης είναι υπεύθυνος του προγράμματος "Καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο" στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στην Αθήνα. Υπεύθυνος για τα ερευνητικά προγράμματα: "Οινικός πολιτισμός, Τεχνολογία και διαχείριση του ελαιολάδου και παραγωγής κρασιού» και «Βυζαντινή Διατροφή και Γαστρονομία».
Τα προγράμματα εστιάζουν στον πολιτισμό και την ανάπτυξη της τεχνολογίας του κρασιού, το ελαιόλαδο, το μέλι και την παραγωγή γάλακτος, καθώς και στις επιπτώσεις της καλλιέργειας και του εμπορίου, για την οικονομία του Βυζαντίου και της Ανατολικής Μεσογείου, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Η παραδοσιακή παραγωγή των προϊόντων, ιδίως όσον αφορά τη διατροφή και τις σχετικές κοινωνικές συμπεριφορές, είναι ένα σημαντικό θέμα που αφορά τις μεθόδους της σύγχρονης παραγωγής, αποθήκευσης και εμπορίας αφενός, και αφετέρου, την μελέτη της ιστορικής διάστασης συγκεκριμένων προϊόντων και τεχνικών. Τα προγράμματα λειτουργούν ως κύριο σημείο αναφοράς για όλες τις σχετικές μελέτες που διεξάγονται στην Ελλάδα.
Δημοσιεύσεις
- Flavours and Delights. Tastes and Pleasures of Ancient and Byzantine Cuisine, (ed.) I. Anagnostakis, Athens 2013.
- Animals and Environment in Byzantium (7th–12th c.), Proceedings of the International Symposium, (ed.) I. Anagnostakis et al., Athens 2011.
- Wine Culture in Byzantium. The Bithynian Example, Athens 2008, 150p. (in Greek).
Ο Δρ. Άγγελος Σικαλίδης είναι Επίκουρος Καθηγητής Διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης Yeni Yuzyil. Σπούδασε Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων στη Γεωπονική Σχολή του ΑΠΘ. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Berkeley στη Μοριακή και Βιοχημική Διατροφή ενώ κατόπιν έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Cornell στη Νέα Υόρκη στο πεδίο της Διατροφής και Μεταβολισμού. Έχει πραγματοποιήσει έρευνα στο χώρο της παχυσαρκίας και του καρκίνου του παχέος εντέρου καθώς επίσης και στο χώρο των ιδιοτήτων των αμινοξέων σε σχέση με χρόνιες παθήσεις. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στο χώρο της Ανοσοβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Harvard στη Βοστώνη. Στην Κωνσταντινούπολη τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ζητήματα δημοσίας υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή.
Η Δρ. Αλεξάνδρα Χρήστου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Διατροφής στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης Yeni Yuzyil. Σπούδασε Επιστήμες Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ ολοκήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές τις σπουδές στο πεδίο της Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Maine στις ΗΠΑ. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Tufts στη Βοστώνη στο Κέντρο Έρευνας για τη Διατροφή του Ανθρώπου και τη Γήρανση. Το κύριο ερευνητικό αντικείμενό της αφορά το ρολό της διατροφής στην καρδιαγγειακή υγεία. Παράλληλα με τη διδασκαλία και την έρευνα δείχνει έντονο ενδιαφέρον για τη βελτίωση των διατροφικών πρακτικών του κοινού.
H Ευαγγελία Μπαλτά γεννήθηκε στην Καβάλα το 1955. Σπούδασε στο Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1973-77) με υποτροφια ΙΚΥ και με υποτροφία του Ιδρύματος ''Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης'' συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη (Paris I-Sorbonne) και Ecole Pratique des Hautes Etudes IV Section (1980-1983). Έγινε διδάκτορας της οθωμανικής ιστορίας το 1983. Εργάστηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, 1979), στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (1978, 1984-1987) και δίδαξε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο κατά τα δυο πρώτα χρόνια της ίδρυσης του (Κέρκυρα, 1985-1987). Από το 1987 εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
Τα ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας των οθωμανικών χρόνων και στη μελέτη του μικρασιατικού ελληνισμού. Παράλληλα με τα ερευνητικά της καθήκοντα σε προγράμματα του ΕΙΕ εργάστηκε ως επιστημονικός σύμβουλος για την ίδρυση του Μουσείου Ελιάς (Σπάρτη), του Μουσείου Λαδιού (Μυτιλήνη), τα Μουσεία Οίνου (κτήμα Χατζημιχάλη) και κτήμα Γεροβασιλείου (Επανομή). Ήταν επιστημονική υπεύθυνος στην αναστήλωση και αποκατάσταση του ΚAYAKAPI στο Urgup της Τουρκίας (Project Kayakapi, 2002-2008). Προσκεκλημένη από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού δίδαξε σε σεμιναριακούς κύκλους μαθημάτων.
Ιδρυτικό μέλος της συντακτικής ομάδας του ΟΙΝΟΝ ΙΣΤΟΡΩ, διοργάνωσε επτά συνέδρια (2000-2008). Από τo 2008 διοργανώνει Διεθνείς Επιστημονικές Συναντήσεις για τις Καραμανλίδικες Σπουδές και από το 2011 διδάσκει στο Intensive Ottoman and Turkish Summer School of Harvard University's Department of Near Eastern Languages and Civilizations (Cunda Adasi-Ayvalik). Είναι μέλος εκδοτικών επιτροπών σε ιστορικά περιοδικά της Ελλάδας και της Τουρκίας.
