Μεταφορά λογοτεχνικών έργων σε κόμικς

Η Ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης με αφορμή το graphic novel: «Ο Συλλέκτης- Έξι Διηγήματα για Έναν Κακό Λύκο» του Soloúp.

Τα γκράφικ νόβελς, μια δημοφιλής αφηγηματική φόρμα της τέχνης των κόμικς, βρίσκονται στις μέρες μας στο επίκεντρο της εκδοτικής παραγωγής, έχοντας κερδίσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Ταυτόχρονα, αποτελούν αντικείμενο μελέτης της ακαδημαϊκής κοινότητας, εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών, απασχολούν κριτικούς λογοτεχνίας και δημοσιογράφους.

Στο σύγχρονο πολιτισμικό πεδίο, τα γκράφικ νόβελ προτείνουν μια πολυπρισματική και πολυφωνική θεώρηση της κόμικς αφήγησης η οποία συνδιαλέγεται δυναμικά με άλλες μορφές τέχνης (λογοτεχνία, κινηματογράφος, ζωγραφική) και επιχειρεί να αναδείξει τις καλλιτεχνικές και αφηγηματικές δυνατότητες ενός, συνεχώς εξελισσόμενου, αφηγηματικού μέσου που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των αφηγηματικών τεχνών που ανέδειξε η πολιτισμική εξέλιξη του 20ού και 21ου αιώνα.

Πού οφείλεται όμως η άνθηση της συγκεκριμένης φόρμας των κόμικς; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη δυναμική της παρουσία; Πώς συνδέεται με τις άλλες τέχνες και ειδικότερα με την λογοτεχνία; Ποιες δυνατότητες εξέλιξης μπορούν να έχουν στο μέλλον; Μπορούν όλα τα κόμικς να χαρακτηριστούν γκράφικ νόβελ;

Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτει και φιλοδοξεί να απαντήσει η ημερίδα Τα Γκράφικ Νόβελ: Απαιτητικές Αφηγήσεις από μια Ώριμη Φόρμα των Κόμικς, στο πλαίσιο της οποίας πανεπιστημιακοί, δημοσιογράφοι, δημιουργοί κόμικς, εκδότες και εκπρόσωποι της σκηνής των γκράφικ νόβελ στην Ελλάδα συνομιλούν για τη δημοφιλή σε Ελλάδα και εξωτερικό φόρμα των κόμικς.

Οργανωτική επιτροπή: Εύη Σαμπανίκου, Πάνος Κρητικός, Αντώνης Νικολόπουλος (Soloup)

Η ημερίδα διοργανώθηκε με την υποστήριξη του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Μεταφορά λογοτεχνικών έργων σε κόμικς

Λίγα γενικότερα λόγια για τη φύση του σεναρίου στα κόμικς: Το σενάριο δεν είναι μόνο λόγος, αλλά και περιγραφή των καρέ, ακόμα κι αν αυτά είναι βουβά. Σε μια μεταφορά λογοτεχνικού έργου σε κόμικς ο λόγος καθ’ εαυτός θα είναι υποχρεωτικά πολύ λιγότερος ποσοτικά. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί και να λείπει εντελώς. Ο λόγος είναι ελλειπτικός, διότι, όπως σε κάθε σενάριο, συμπληρώνεται από την εικόνα. Απαραίτητο προτέρημα ενός σεναριογράφου είναι να διακρίνει τα ουσιώδη από ένα κείμενο και, αν απορρίπτει κάποια στοιχεία για λόγους έλλειψης χώρου, να μπορεί να απορρίπτει τα επουσιώδη. Η ικανότητα αυτή έχει κάποια σχέση με την ικανότητα εξαγωγής περίληψης από ένα κείμενο, δεν είναι ωστόσο ακριβώς η ίδια.

Η «φύση» του συγγραφέα είναι διαφορετική από τη «φύση» του σεναριογράφου. Ο συγγραφέας έχει απόλυτη ελευθερία, ενώ ο σεναριογράφος οφείλει να σκέπτεται με εικόνες, αφού σε εικόνες θα μετατραπεί το κείμενό του. Γι’ αυτό ένας καλός συγγραφέας δεν είναι υποχρεωτικά και καλός σεναριογράφος και φυσικά ισχύει και το αντίστροφο.

Ένα κόμικς που προέρχεται από λογοτεχνικό πρωτότυπο δεν είναι λογοτεχνικό έργο. Είναι έργο που ανήκει σε μια εντελώς διαφορετική μορφή τέχνης και γι’ αυτό πρέπει να κριθεί με κανόνες κόμικς και όχι με λογοτεχνικούς κανόνες. Αυτό που ενδιαφέρει είναι η διατήρηση της ατμόσφαιρας, του πνεύματος ή/και της ιδεολογίας του συγγραφέα. Αν ο σεναριογράφος δεν συμφωνεί μ’ αυτά, ας επιλέξει άλλο λογοτεχνικό έργο.

Η μεταφορά λογοτεχνίας σε κόμικς δεν γίνεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Αν χρησιμοποιηθεί για το λόγο αυτόν θα είναι ευχής έργο, αλλά δεν είναι αυτός ο πρωταρχικός λόγος ύπαρξής της.